ETV Bharat / sukhibhava

world stroke day 2022: ਦਿਨੋ ਦਿਨ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਮਾਮਲੇ, ਸਾਵਧਾਨੀ ਜ਼ਰੂਰੀ! - ਸਟ੍ਰੋਕ ਬਾਰੇ

ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਉਮਰ ਭਰ ਅਪਾਹਜ ਬਣਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਪਛਾਣਦਿਆਂ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਟ੍ਰੋਕ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਹਰ ਸਾਲ 29 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ 'ਵਿਸ਼ਵ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਿਵਸ' ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।(world stroke day 2022)

Etv Bharat
Etv Bharat
author img

By

Published : Oct 29, 2022, 6:57 AM IST

ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (ਡਬਲਯੂਐਚਓ) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਟ੍ਰੋਕ ਮੌਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਅਪਾਹਜਤਾ ਦਾ ਤੀਜਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਅੰਕੜਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ ਸਟਰੋਕ 11.5 ਮਿਲੀਅਨ ਮੌਤਾਂ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ WHO ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੈ ਕਿ 2030 ਤੱਕ ਸਟ੍ਰੋਕ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 17 ਮਿਲੀਅਨ ਤੱਕ ਵੱਧ ਜਾਵੇਗੀ।(world stroke day 2022)

ਇਨ੍ਹਾਂ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ 'ਵਿਸ਼ਵ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਿਵਸ' ਹਰ ਸਾਲ 29 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਅਤੇ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਚੁੱਕੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਕਦਮਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕਾਰਕਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਉਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਵਸ ਦੇ ਆਯੋਜਨ ਦਾ ਇੱਕ ਉਦੇਸ਼ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਉਪਰਾਲੇ ਕਰਨਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਲਈ ਇੱਕ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦੇਣਾ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਿਵਸ 2022 "#Precioustime" ਥੀਮ 'ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਅੰਕੜੇ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ: ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਬਦਲਦੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਅਨਿਯਮਿਤ ਰੁਟੀਨ ਕਾਰਨ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸਗੋਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧੀ ਹੈ। 2019 ਵਿੱਚ ਇੰਡੀਅਨ ਸਟ੍ਰੋਕ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ (ਆਈਐਸਏ) ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇੱਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਲਗਭਗ 17 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਸਟ੍ਰੋਕ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 6.2 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਲਗਭਗ 5 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਅਪਾਹਜ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਕਤ ਰਿਪੋਰਟ 'ਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਪਿਛਲੇ 15 ਸਾਲਾਂ 'ਚ ਭਾਰਤ 'ਚ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਚ 17.5 ਫੀਸਦੀ ਦਾ ਵਾਧਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਤਾਜ਼ਾ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਲਗਭਗ 18 ਲੱਖ ਲੋਕ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲੇ ਘੱਟ ਅਤੇ ਮੱਧ-ਆਮਦਨ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਹੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ 'ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹਰ ਮਿੰਟ ਤਿੰਨ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਹਲਕੇ, ਦਰਮਿਆਨੇ ਜਾਂ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਪੱਧਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਜਰਨਲ ਆਫ਼ ਸਟ੍ਰੋਕ ਮੈਡੀਸਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਸਟ੍ਰੋਕ ਬਾਰੇ ਡੇਟਾ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਜਿਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਦਿਹਾਤੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀ ਇੱਕ ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੀ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਦਰ 84 ਤੋਂ 262 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੇਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਅੰਕੜਾ 334 ਅਤੇ 424 ਪ੍ਰਤੀ 1 ਲੱਖ ਆਬਾਦੀ ਹੈ।

ਚਿੰਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਪਹਿਲੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਸਨ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਇੰਡੀਅਨ ਕੌਂਸਲ ਆਫ਼ ਮੈਡੀਕਲ ਰਿਸਰਚ (ICMR) ਦੁਆਰਾ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਇੱਕ ਖੋਜ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਨੌਜਵਾਨ ਬਾਲਗ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਕੁੱਲ ਕੇਸਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਭਗ 10% ਤੋਂ 15% ਅਜਿਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਲਗਭਗ ਹਰ ਪੰਜਵੇਂ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।

ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਮਕਸਦ: ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ 29 ਅਕਤੂਬਰ 2004 ਨੂੰ ਵੈਨਕੂਵਰ, ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਸਟ੍ਰੋਕ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਿਵਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਲ 2006 ਵਿੱਚ ਵਰਲਡ ਸਟ੍ਰੋਕ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸਟ੍ਰੋਕ ਸੋਸਾਇਟੀ ਦੇ ਰਲੇਵੇਂ ਨਾਲ ਵਰਲਡ ਸਟ੍ਰੋਕ ਆਰਗੇਨਾਈਜੇਸ਼ਨ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਸੰਸਥਾ ਵੱਲੋਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣ ਦੇ ਮੰਤਵ ਨਾਲ ਹਰ ਸਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਸਟਰੋਕ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਨਿਊਰੋਸਾਇੰਟਿਸਟ ਡਾ. ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਹੈਚਿੰਸਕੀ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਿਨ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਇੱਥੇ ਇਹ ਦੱਸਣਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪੀਅਨ ਸਟ੍ਰੋਕ ਇਨੀਸ਼ੀਏਟਿਵ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਵਿੱਤੀ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਇਹ ਸਮਾਗਮ ਸਿਰਫ਼ ਯੂਰਪ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਸੀ।

ਧਿਆਨ ਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਿਵਸ "#Precioustime" ਥੀਮ 'ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਥੀਮ ਨੂੰ ਚੁਣਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ "2021" ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਥੀਮ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਣਾ ਹੈ "ਮਿੰਟ ਕੈਨ ਸੇਵਜ਼"।

ਦਰਅਸਲ ਨੈਸ਼ਨਲ ਫੈਮਿਲੀ ਹੈਲਥ ਸਰਵੇ-5 ਮੁਤਾਬਕ ਪਿਛਲੇ 30 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਬਦਲਾਅ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ NCDs ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਜੋਖਮ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕੋਵਿਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਾਲ ਦਾ ਥੀਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੀਆਂ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਅਤੇ ਲੱਛਣਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਉਣ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀਆਂ ਜਟਿਲਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਧਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਉਪਰਾਲੇ ਕਰਨ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਦੇਖਭਾਲ ਕਿਵੇਂ ਕਰਨੀ ਹੈ: ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਦੌਰਾ ਇੱਕ ਮੈਡੀਕਲ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਵਿਅਕਤੀ ਅਪਾਹਜ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਰ ਵੀ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਟਰੋਕ ਹਨ। ਇਸਕੇਮਿਕ ਅਤੇ ਹੇਮੋਰੈਜਿਕ।

ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਖੂਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਧਮਣੀ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਸਕੇਮਿਕ ਸਟ੍ਰੋਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਦੇ ਫਟਣ ਕਾਰਨ ਹੈਮੋਰੈਜਿਕ ਸਟ੍ਰੋਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੀਆਂ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਕਿਸਮਾਂ ਮੌਤ, ਅਪੰਗਤਾ ਜਾਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਅਪੰਗਤਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਟ੍ਰੋਕ ਤੋਂ ਠੀਕ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਲਾਜ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਅਤੇ ਮੁੜ ਵਸੇਬੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜੋ ਲੋਕ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਸ਼ੂਗਰ ਅਤੇ ਮੋਟਾਪੇ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ FAST (F.A.S.T.) ਟੈਸਟ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਚਾਰ ਪੜਾਅ ਹਨ। ਜੋ ਕਿ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ।

ਪਹਿਲਾ ਕਦਮ -F: F ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਚਿਹਰਾ ਜਾਂ ਚਿਹਰਾ। ਜਦੋਂ ਦੌਰਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਮੁਸਕਰਾਉਣ ਲਈ ਕਹੋ। ਜੇਕਰ ਉਸ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਦਾ ਕੋਈ ਹਿੱਸਾ ਮੁਸਕਰਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਲਟਕਦਾ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਦੌਰਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਦੂਜਾ ਕਦਮ-A: A ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਬਾਂਹ। ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਦੇ ਸ਼ੱਕ 'ਤੇ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਦੋਵੇਂ ਹੱਥ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਕਹੋ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਇੱਕ ਹੱਥ ਚੁੱਕਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੈ ਜਾਂ ਉਹ ਇਸਨੂੰ ਚੁੱਕ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਇੱਕ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਤੀਜਾ ਕਦਮ - S: S ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਭਾਸ਼ਣ ਜਾਂ ਬੋਲਣਾ। ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਕੋਈ ਸ਼ਬਦ ਦੁਹਰਾਉਣ ਲਈ ਕਹੋ, ਜੇਕਰ ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਉਹ ਸਪਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੋਲਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਚੌਥਾ ਕਦਮ- T: ਇੱਥੇ T (T) ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਕਾਲ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ। ਜੇਕਰ ਪੀੜਤ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿੱਚ ਉਪਰੋਕਤ ਤਿੰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਇੱਕ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਹਸਪਤਾਲ ਲਿਜਾਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਈ ਸਿਗਰਟ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਖਤਰਨਾਕ, ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਜਨਮ

ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (ਡਬਲਯੂਐਚਓ) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਟ੍ਰੋਕ ਮੌਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਅਪਾਹਜਤਾ ਦਾ ਤੀਜਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਅੰਕੜਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ ਸਟਰੋਕ 11.5 ਮਿਲੀਅਨ ਮੌਤਾਂ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ WHO ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੈ ਕਿ 2030 ਤੱਕ ਸਟ੍ਰੋਕ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 17 ਮਿਲੀਅਨ ਤੱਕ ਵੱਧ ਜਾਵੇਗੀ।(world stroke day 2022)

ਇਨ੍ਹਾਂ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ 'ਵਿਸ਼ਵ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਿਵਸ' ਹਰ ਸਾਲ 29 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਅਤੇ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਚੁੱਕੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਕਦਮਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕਾਰਕਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਉਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਵਸ ਦੇ ਆਯੋਜਨ ਦਾ ਇੱਕ ਉਦੇਸ਼ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਉਪਰਾਲੇ ਕਰਨਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਲਈ ਇੱਕ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦੇਣਾ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਿਵਸ 2022 "#Precioustime" ਥੀਮ 'ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਅੰਕੜੇ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ: ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਬਦਲਦੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਅਨਿਯਮਿਤ ਰੁਟੀਨ ਕਾਰਨ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸਗੋਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧੀ ਹੈ। 2019 ਵਿੱਚ ਇੰਡੀਅਨ ਸਟ੍ਰੋਕ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ (ਆਈਐਸਏ) ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇੱਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਲਗਭਗ 17 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਸਟ੍ਰੋਕ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 6.2 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਲਗਭਗ 5 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਅਪਾਹਜ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਕਤ ਰਿਪੋਰਟ 'ਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਪਿਛਲੇ 15 ਸਾਲਾਂ 'ਚ ਭਾਰਤ 'ਚ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਚ 17.5 ਫੀਸਦੀ ਦਾ ਵਾਧਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਤਾਜ਼ਾ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਲਗਭਗ 18 ਲੱਖ ਲੋਕ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲੇ ਘੱਟ ਅਤੇ ਮੱਧ-ਆਮਦਨ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਹੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ 'ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹਰ ਮਿੰਟ ਤਿੰਨ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਹਲਕੇ, ਦਰਮਿਆਨੇ ਜਾਂ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਪੱਧਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਜਰਨਲ ਆਫ਼ ਸਟ੍ਰੋਕ ਮੈਡੀਸਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਸਟ੍ਰੋਕ ਬਾਰੇ ਡੇਟਾ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਜਿਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਦਿਹਾਤੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀ ਇੱਕ ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੀ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਦਰ 84 ਤੋਂ 262 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੇਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਅੰਕੜਾ 334 ਅਤੇ 424 ਪ੍ਰਤੀ 1 ਲੱਖ ਆਬਾਦੀ ਹੈ।

ਚਿੰਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਪਹਿਲੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਸਨ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਇੰਡੀਅਨ ਕੌਂਸਲ ਆਫ਼ ਮੈਡੀਕਲ ਰਿਸਰਚ (ICMR) ਦੁਆਰਾ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਇੱਕ ਖੋਜ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਨੌਜਵਾਨ ਬਾਲਗ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਕੁੱਲ ਕੇਸਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਭਗ 10% ਤੋਂ 15% ਅਜਿਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਲਗਭਗ ਹਰ ਪੰਜਵੇਂ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।

ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਮਕਸਦ: ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ 29 ਅਕਤੂਬਰ 2004 ਨੂੰ ਵੈਨਕੂਵਰ, ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਸਟ੍ਰੋਕ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਿਵਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਲ 2006 ਵਿੱਚ ਵਰਲਡ ਸਟ੍ਰੋਕ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸਟ੍ਰੋਕ ਸੋਸਾਇਟੀ ਦੇ ਰਲੇਵੇਂ ਨਾਲ ਵਰਲਡ ਸਟ੍ਰੋਕ ਆਰਗੇਨਾਈਜੇਸ਼ਨ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਸੰਸਥਾ ਵੱਲੋਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣ ਦੇ ਮੰਤਵ ਨਾਲ ਹਰ ਸਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਸਟਰੋਕ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਨਿਊਰੋਸਾਇੰਟਿਸਟ ਡਾ. ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਹੈਚਿੰਸਕੀ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਿਨ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਇੱਥੇ ਇਹ ਦੱਸਣਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪੀਅਨ ਸਟ੍ਰੋਕ ਇਨੀਸ਼ੀਏਟਿਵ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਵਿੱਤੀ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਇਹ ਸਮਾਗਮ ਸਿਰਫ਼ ਯੂਰਪ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਸੀ।

ਧਿਆਨ ਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਿਵਸ "#Precioustime" ਥੀਮ 'ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਥੀਮ ਨੂੰ ਚੁਣਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ "2021" ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਥੀਮ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਣਾ ਹੈ "ਮਿੰਟ ਕੈਨ ਸੇਵਜ਼"।

ਦਰਅਸਲ ਨੈਸ਼ਨਲ ਫੈਮਿਲੀ ਹੈਲਥ ਸਰਵੇ-5 ਮੁਤਾਬਕ ਪਿਛਲੇ 30 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਬਦਲਾਅ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ NCDs ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਜੋਖਮ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕੋਵਿਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਾਲ ਦਾ ਥੀਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੀਆਂ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਅਤੇ ਲੱਛਣਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਉਣ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀਆਂ ਜਟਿਲਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਧਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਉਪਰਾਲੇ ਕਰਨ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਦੇਖਭਾਲ ਕਿਵੇਂ ਕਰਨੀ ਹੈ: ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਦੌਰਾ ਇੱਕ ਮੈਡੀਕਲ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਵਿਅਕਤੀ ਅਪਾਹਜ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਰ ਵੀ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਟਰੋਕ ਹਨ। ਇਸਕੇਮਿਕ ਅਤੇ ਹੇਮੋਰੈਜਿਕ।

ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਖੂਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਧਮਣੀ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਸਕੇਮਿਕ ਸਟ੍ਰੋਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਦੇ ਫਟਣ ਕਾਰਨ ਹੈਮੋਰੈਜਿਕ ਸਟ੍ਰੋਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੀਆਂ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਕਿਸਮਾਂ ਮੌਤ, ਅਪੰਗਤਾ ਜਾਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਅਪੰਗਤਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਟ੍ਰੋਕ ਤੋਂ ਠੀਕ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਲਾਜ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਅਤੇ ਮੁੜ ਵਸੇਬੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜੋ ਲੋਕ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਸ਼ੂਗਰ ਅਤੇ ਮੋਟਾਪੇ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ FAST (F.A.S.T.) ਟੈਸਟ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਚਾਰ ਪੜਾਅ ਹਨ। ਜੋ ਕਿ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ।

ਪਹਿਲਾ ਕਦਮ -F: F ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਚਿਹਰਾ ਜਾਂ ਚਿਹਰਾ। ਜਦੋਂ ਦੌਰਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਮੁਸਕਰਾਉਣ ਲਈ ਕਹੋ। ਜੇਕਰ ਉਸ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਦਾ ਕੋਈ ਹਿੱਸਾ ਮੁਸਕਰਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਲਟਕਦਾ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਦੌਰਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਦੂਜਾ ਕਦਮ-A: A ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਬਾਂਹ। ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਦੇ ਸ਼ੱਕ 'ਤੇ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਦੋਵੇਂ ਹੱਥ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਕਹੋ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਇੱਕ ਹੱਥ ਚੁੱਕਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੈ ਜਾਂ ਉਹ ਇਸਨੂੰ ਚੁੱਕ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਇੱਕ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਤੀਜਾ ਕਦਮ - S: S ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਭਾਸ਼ਣ ਜਾਂ ਬੋਲਣਾ। ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਕੋਈ ਸ਼ਬਦ ਦੁਹਰਾਉਣ ਲਈ ਕਹੋ, ਜੇਕਰ ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਉਹ ਸਪਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੋਲਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਚੌਥਾ ਕਦਮ- T: ਇੱਥੇ T (T) ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਕਾਲ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ। ਜੇਕਰ ਪੀੜਤ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿੱਚ ਉਪਰੋਕਤ ਤਿੰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਇੱਕ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਹਸਪਤਾਲ ਲਿਜਾਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਈ ਸਿਗਰਟ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਖਤਰਨਾਕ, ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਜਨਮ

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.