ETV Bharat / sukhibhava

World Inflammatory Bowel Disease Day: ਜਾਣੋ ਕੀ ਹੈ ਇਨਫਲਾਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਰੋਗ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਲੱਛਣ - ਇਨਫਲਾਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਰੋਗ ਦੇ ਇਲਾਜ

ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤਿਆਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਦੀ ਲਾਲਸਾ, ਪੇਟ ਫੁੱਲਣਾ, ਪਾਚਨ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਆਦਿ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨਫਲਾਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਰੋਗ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਪਾਚਨ ਤੰਤਰ 'ਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸੋਜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

World Inflammatory Bowel Disease Day
World Inflammatory Bowel Disease Day
author img

By

Published : May 19, 2023, 5:50 AM IST

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: IBD ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 19 ਮਈ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। IBD ਇੱਕ ਇਨਫਲਾਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਡਿਜ਼ੀਜ਼ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਬੁਲੀਮੀਆ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 1.5 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਨਫਲਾਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਡਿਜ਼ੀਜ਼ (IBD) ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਖੋਜਾਂ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ IBD ਸੰਕਰਮਣ (ਇਨਫਲੇਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਡਿਜ਼ੀਜ਼ ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ) ਦੀ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਖਿਆ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ ਵਜੋਂ ਰੱਖਿਆ ਹੈ।

ਇਨਫਲਾਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਰੋਗ ਕੀ ਹੈ?: ਇਨਫਲਾਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਡਿਜ਼ੀਜ਼ ਜਾਂ IBD ਇੱਕ ਆਮ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਧਾਰਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਉਦੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਰੋਗੀ ਦੇ ਅੰਤੜੀਆਂ ਅਤੇ ਪੇਟ ਦੇ ਨਰਮ ਹਿੱਸੇ ਸੁੱਜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਨਫਲੇਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਡਿਜ਼ੀਜ਼ (IBD) ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਇੱਕ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਸੋਜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਇਨਫਲਾਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਰੋਗ ਦੀਆ ਕਿਸਮਾਂ: ਇਨਫਲਾਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਰੋਗ ਨੂੰ ਦੋ ਮੁੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ:

  1. ਕਰੋਨ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ: ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਪਾਚਨ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ।
  2. ਅਲਸਰੇਟਿਵ ਕੋਲਾਈਟਿਸ: ਇਸ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਅੰਤੜੀ ਦੀ ਸੋਜਸ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਦਸਤ, ਭਾਰ ਘਟਣਾ, ਥਕਾਵਟ ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਪੇਟ ਦਰਦ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ।

  1. World AIDS Vaccine Day: ਜਾਣੋ ਕੀ ਹੈ HIV ਵਾਇਰਸ ਅਤੇ ਕਿਉਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਇਹ ਦਿਵਸ
  2. Thinness: ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਆਪਣੇ ਪਤਲੇਪਣ ਤੋਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ, ਤਾਂ ਆਪਣੀ ਖੁਰਾਕ 'ਚ ਜ਼ਰੂਰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ
  3. World Hypertension Day 2023: ਜਾਣੋ ਇਸਦੇ ਲੱਛਣ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਦੇ ਉਪਾਅ

ਇਨਫਲਾਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਰੋਗ ਦੇ ਲੱਛਣ: ਇਸਦੇ ਲੱਛਣ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਕੁਦਰਤੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਲੱਛਣ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਕਿਹੜੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਲੱਛਣ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ

  • ਥਕਾਵਟ
  • ਪੇਟ ਦਰਦ
  • ਦਸਤ
  • ਭੁੱਖ ਦੀ ਕਮੀ
  • ਭਾਰ ਘਟਣਾ

ਇਨਫਲਾਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਰੋਗ ਦੇ ਕਾਰਨ: ਇਨਫਲਾਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਰੋਗ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਾਰਨ ਅਜੇ ਅਣਜਾਣ ਹਨ। ਡਾਕਟਰ ਅਤੇ ਖੋਜਕਾਰ ਸਮਝਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੋਜ਼ਸ਼ ਵਾਲੀ ਅੰਤੜੀ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦੇ, ਪਰ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਬਦਤਰ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੰਨਣਯੋਗ ਕਾਰਨ ਹੈ ਪਾਚਨ ਕਿਰਿਆ 'ਤੇ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਦਾ ਹਮਲਾ, ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਅਤੇ ਵਾਇਰਸਾਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਜੋ ਪਾਚਨ ਟ੍ਰੈਕਟ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਡਾਕਟਰ ਇਹ ਵੀ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸੋਜ ਵਾਲੀ ਅੰਤੜੀ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਖ਼ਾਨਦਾਨੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, IBD ਵਾਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਇਨਫਲਾਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਰੋਗ ਦਾ ਇਲਾਜ: ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸਹੀ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੁਆਰਾ IBD ਤੋਂ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਪੀੜਿਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਾਚਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫਾਸਟ ਫੂਡ, ਪੈਕ ਕੀਤੇ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਲੇ ਹੋਏ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮੱਛੀਆਂ ਵਾਲੇ ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: IBD ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 19 ਮਈ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। IBD ਇੱਕ ਇਨਫਲਾਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਡਿਜ਼ੀਜ਼ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਬੁਲੀਮੀਆ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 1.5 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਨਫਲਾਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਡਿਜ਼ੀਜ਼ (IBD) ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਖੋਜਾਂ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ IBD ਸੰਕਰਮਣ (ਇਨਫਲੇਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਡਿਜ਼ੀਜ਼ ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ) ਦੀ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਖਿਆ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ ਵਜੋਂ ਰੱਖਿਆ ਹੈ।

ਇਨਫਲਾਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਰੋਗ ਕੀ ਹੈ?: ਇਨਫਲਾਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਡਿਜ਼ੀਜ਼ ਜਾਂ IBD ਇੱਕ ਆਮ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਧਾਰਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਉਦੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਰੋਗੀ ਦੇ ਅੰਤੜੀਆਂ ਅਤੇ ਪੇਟ ਦੇ ਨਰਮ ਹਿੱਸੇ ਸੁੱਜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਨਫਲੇਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਡਿਜ਼ੀਜ਼ (IBD) ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਇੱਕ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਸੋਜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਇਨਫਲਾਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਰੋਗ ਦੀਆ ਕਿਸਮਾਂ: ਇਨਫਲਾਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਰੋਗ ਨੂੰ ਦੋ ਮੁੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ:

  1. ਕਰੋਨ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ: ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਪਾਚਨ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ।
  2. ਅਲਸਰੇਟਿਵ ਕੋਲਾਈਟਿਸ: ਇਸ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਅੰਤੜੀ ਦੀ ਸੋਜਸ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਦਸਤ, ਭਾਰ ਘਟਣਾ, ਥਕਾਵਟ ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਪੇਟ ਦਰਦ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ।

  1. World AIDS Vaccine Day: ਜਾਣੋ ਕੀ ਹੈ HIV ਵਾਇਰਸ ਅਤੇ ਕਿਉਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਇਹ ਦਿਵਸ
  2. Thinness: ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਆਪਣੇ ਪਤਲੇਪਣ ਤੋਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ, ਤਾਂ ਆਪਣੀ ਖੁਰਾਕ 'ਚ ਜ਼ਰੂਰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ
  3. World Hypertension Day 2023: ਜਾਣੋ ਇਸਦੇ ਲੱਛਣ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਦੇ ਉਪਾਅ

ਇਨਫਲਾਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਰੋਗ ਦੇ ਲੱਛਣ: ਇਸਦੇ ਲੱਛਣ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਕੁਦਰਤੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਲੱਛਣ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਕਿਹੜੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਲੱਛਣ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ

  • ਥਕਾਵਟ
  • ਪੇਟ ਦਰਦ
  • ਦਸਤ
  • ਭੁੱਖ ਦੀ ਕਮੀ
  • ਭਾਰ ਘਟਣਾ

ਇਨਫਲਾਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਰੋਗ ਦੇ ਕਾਰਨ: ਇਨਫਲਾਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਰੋਗ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਾਰਨ ਅਜੇ ਅਣਜਾਣ ਹਨ। ਡਾਕਟਰ ਅਤੇ ਖੋਜਕਾਰ ਸਮਝਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੋਜ਼ਸ਼ ਵਾਲੀ ਅੰਤੜੀ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦੇ, ਪਰ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਬਦਤਰ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੰਨਣਯੋਗ ਕਾਰਨ ਹੈ ਪਾਚਨ ਕਿਰਿਆ 'ਤੇ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਦਾ ਹਮਲਾ, ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਅਤੇ ਵਾਇਰਸਾਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਜੋ ਪਾਚਨ ਟ੍ਰੈਕਟ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਡਾਕਟਰ ਇਹ ਵੀ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸੋਜ ਵਾਲੀ ਅੰਤੜੀ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਖ਼ਾਨਦਾਨੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, IBD ਵਾਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਇਨਫਲਾਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਰੋਗ ਦਾ ਇਲਾਜ: ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸਹੀ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੁਆਰਾ IBD ਤੋਂ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਪੀੜਿਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਾਚਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫਾਸਟ ਫੂਡ, ਪੈਕ ਕੀਤੇ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਲੇ ਹੋਏ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮੱਛੀਆਂ ਵਾਲੇ ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.