ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਟੀਕਾਕਰਨ ਟੀ.ਬੀ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਅੱਗੇ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇੰਡੀਅਨ ਕੌਂਸਲ ਆਫ ਮੈਡੀਕਲ ਰਿਸਰਚ (ICMR) ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਟੀਕਾਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟੀਬੀ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ 50 ਫੀਸਦੀ ਕਮੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ICMR ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਇਸ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ICMR ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਟੀਕਾਕਰਣ ਟੀਬੀ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਏਗਾ। ਆਈਸੀਐਮਆਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਸਮੇਂ ਟੈਸਟਿੰਗ ਅਧੀਨ ਵੈਕਸੀਨ ਨੇ ਕੁਝ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਨਤੀਜੇ ਦਿਖਾਏ ਹਨ।
ਕੀ ਹੈ ਟੀਕਾ BCG?: ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਟੀਬੀ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਲਾਇਸੰਸਸ਼ੁਦਾ ਟੀਕਾ BCG ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਮਾਈਕੋਬੈਕਟੀਰੀਅਮ ਬੋਵਿਸ ਦਾ ਲਾਈਵ-ਐਟੇਨਿਊਏਟਿਡ ਵੈਕਸੀਨ ਰੂਪ ਹੈ। ਬੀਸੀਜੀ ਵੈਕਸੀਨ, ਜੋ ਕਿ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਸਦੀ ਤੋਂ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਆ ਰਹੀ ਹੈ, ਦਾ ਮੁੱਖ ਲਾਭ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਟੀਬੀ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ ਹੈ।
ਟੀਬੀ ਲਈ ਤਿੰਨ ਨਵੇਂ ਵੈਕਸੀਨ ਟਰਾਇਲ ਦੇ ਤੀਜੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ: ICMR ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਟੀਬੀ ਦੇ ਟੀਕੇ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਟਰਾਇਲ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਤਿੰਨ ਟੀਕੇ ਬਾਲਗਾਂ ਅਤੇ ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ ਲਈ ਹਨ। ਜੋ ਆਪਣੇ ਟ੍ਰਾਇਲ ਦੇ ਤੀਜੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ 2030 ਤੱਕ ਟੀਬੀ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦਾ ਟੀਚਾ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਜਦਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ ਇਸ ਤੋਂ ਪੰਜ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਵ ਸਾਲ 2025 ਤੱਕ ਟੀਬੀ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਦਾ ਟੀਚਾ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਟੀਬੀ ਕਾਰਨ 423,000 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਜਦਕਿ ਇਸੇ ਸਾਲ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਟੀਬੀ ਕਾਰਨ ਕਰੀਬ 10 ਲੱਖ 40 ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਟੀਬੀ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕੁੱਲ ਮੌਤਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਹਿੱਸਾ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੈ।
ਟੀਬੀ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਟੀਕਾਕਰਨ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਥਿਆਰ: ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਟੀਬੀ ਦੀਆਂ 7.9 ਫ਼ੀਸਦੀ ਮੌਤਾਂ ਤੰਬਾਕੂ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ICMR ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਇੰਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ਉੱਥੇ ਟੀਬੀ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਟੀਕਾਕਰਨ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਥਿਆਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ICMR ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਟੀਕਾਕਰਨ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਦੇ ਸੰਭਾਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਹਾਇਕ ਸਾਧਨ ਵਜੋਂ ਗਣਿਤਿਕ ਮਾਡਲਿੰਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਟੀਬੀ ਦੇ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ 16 ਫ਼ੀਸਦ: ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਟੀਕਾ ਜੋ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਟੀਕੇ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੋਵੇਗਾ ਜੋ ਲਾਗ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ। ਖੋਜਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇੱਕ ਵਾਰ ਵੈਕਸੀਨ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਟੀਕਾ ਜੋ ਲਾਗ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ 2023-2030 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ 12 ਫ਼ੀਸਦ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਇੱਕ ਟੀਕਾ ਜੋ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ 29 ਫ਼ੀਸਦ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਈਸੀਐਮਆਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਟੀਬੀ ਦੇ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਆਬਾਦੀ, ਯਾਨੀ ਕਿ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਟੀਬੀ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੱਧ ਹੈ। ਉਹ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ ਲਗਭਗ 16 ਫ਼ੀਸਦ ਹੈ।
ਟੀਬੀ ਦੇ ਕੁੱਲ ਕੇਸਾਂ ਵਿੱਚ 31 ਫ਼ੀਸਦ ਮਰੀਜ਼ 15 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਹਨ: ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਟੀਕਾਕਰਨ ਨਾਲ ਟੀਬੀ ਦੇ ਸੰਭਾਵੀ 50 ਫ਼ੀਸਦ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ICMR ਨੇ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪ੍ਰੈਵਲੈਂਸ ਸਰਵੇ (2019-2021) ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਟੀਬੀ ਦੇ ਕੁੱਲ ਕੇਸਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 31 ਫ਼ੀਸਦ 15 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਹਨ। ਟੀਕੇ ਦੀ 50 ਫ਼ੀਸਦ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ੀਲਤਾ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ICMR ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਟੀਬੀ ਦੇ ਲੱਛਣ ਲਾਗ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਟੀਕਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਵੈਕਸੀਨ ਦਾ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ।
ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਾਲ ਲੱਗ ਸਕਦੇ ਹਨ: ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਲਾਗ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਾਲੀ ਵੈਕਸੀਨ ਦਾ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਾਲ ਲੱਗ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਧਿਐਨ 'ਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਟੀਬੀ ਦੇ ਖਤਰੇ 'ਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਆਬਾਦੀ 'ਚ ਵੈਕਸੀਨ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦੀ ਕਮੀ ਹੈ। ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਇਸ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਟੀਕਾਕਰਨ ਪ੍ਰਤੀ ਉਤਸ਼ਾਹ ਘੱਟ ਹੈ। ਆਈਸੀਐਮਆਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵੀ ਟੀਕੇ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾਲ ਟੀਬੀ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਵਿੱਚ 40 ਫੀਸਦੀ ਤੱਕ ਕਮੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ।
BCG ਦਾ ਮੁੜ-ਟੀਕਾਕਰਨ ਵੀ ਇੱਕ ਵਿਕਲਪ ਹੈ: ICMR ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਵੈਕਸੀਨ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਟੀਬੀ ਦੇ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਟੀਕਾਕਰਨ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮੈਡੀਕਲ ਰਿਸਰਚ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਟੀਕਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਿਆਰ ਹੋਣ 'ਚ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਲੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਬੀਸੀਜੀ ਦੁਬਾਰਾ ਟੀਕਾਕਰਣ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਟੀਬੀ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕੀਮਤੀ ਹਥਿਆਰ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:- Alzheimer's Disease: ਜਾਣੋ ਕੀ ਹੈ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਰੋਗ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਅਸਰਦਾਰ ਹੈ ਇਹ ਆਸਨ
