ਬਵਾਸੀਰ (piles symptoms) ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਬੀਮਾਰੀ ਹੈ ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਲੋਕ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗੱਲ ਕਰਨਾ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਡਾਕਟਰ ਕੋਲ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੇ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਸਮੱਸਿਆ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਧ ਗਈ ਹੋਵੇ। ਡਾਕਟਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਵਾਸੀਰ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪਰ ਚਿੰਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਡਾਕਟਰ ਅਤੇ ਮਾਹਿਰ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਖਰਾਬ ਅਤੇ ਤਣਾਅਪੂਰਨ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਗਲਤ ਆਦਤਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਬਵਾਸੀਰ ਕੀ ਹੈ: ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਬਵਾਸੀਰ (piles meaning) ਇੱਕ ਗੁਦਾ ਵਿਕਾਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗੁਦਾ ਜਾਂ ਗੁਦਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬਾਹਰੀ ਹਿੱਸੇ ਅਰਥਾਤ ਗੁਦਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਗੰਢ ਜਾਂ ਮਸਾਕ ਬਣਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈ ਵਾਰ ਖੂਨ ਵੀ ਨਿਕਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਜਾਂ ਇਸ ਦਾ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਇਸ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਜਰੀ ਕਰਵਾਉਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਲਾਈਫ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਆਸ਼ੀਰ ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਮਰਦਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਬਵਾਸੀਰ ਦੀ ਵਿਗੜਦੀ ਸਥਿਤੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਹੀਂ ਵਧ ਜਾਂਦੀ।
ਉਹ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਵਾਸੀਰ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਚਾਰ ਪੜਾਅ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਪਹਿਲੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਲੱਛਣ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਗੁਦਾ 'ਤੇ ਖੁਜਲੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਕਬਜ਼ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਕਈ ਵਾਰ ਮਲ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਖੂਨ ਵੀ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਬਵਾਸੀਰ ਦੇ ਦੂਜੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਗੁਦਾ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਵਾਰਟਸ ਜਾਂ ਗੰਢ ਬਣਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਹਲਕਾ ਦਰਦ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਤੀਜੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ ਥੋੜ੍ਹੀ ਗੰਭੀਰ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ 'ਚ ਮਣਕੇ ਸਖ਼ਤ ਹੋਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਟੱਟੀ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਬਹੁਤ ਦਰਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖੂਨ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਚੌਥੀ ਅਵਸਥਾ ਨੂੰ ਬਵਾਸੀਰ (symptoms of piles in female treatment) ਦੀ ਗੰਭੀਰ ਸਥਿਤੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਮਣਕਿਆਂ ਵਿਚ ਅਸਹਿ ਦਰਦ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵੀ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਤੁਰਨ-ਬੈਠਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਿੱਕਤ ਆਉਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਬਵਾਸੀਰ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ: ਡਾ. ਅਸ਼ੀਰ ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਵਾਰਟਸ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਸਮੱਸਿਆ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਚਾਰ ਕਿਸਮਾਂ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੋ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਨ।
- ਅੰਦਰੂਨੀ ਬਵਾਸੀਰ
- ਬਾਹਰੀ ਬਵਾਸੀਰ
- ਪ੍ਰੋਲੇਪਸਡ ਬਵਾਸੀਰ
- ਖੂਨੀ ਬਵਾਸੀਰ
ਬਵਾਸੀਰ ਦੇ ਲੱਛਣ: ਡਾ. ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬਵਾਸੀਰ ਦੇ ਕੁਝ ਆਮ ਲੱਛਣ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ।
- ਗੁਦਾ ਜਾਂ ਟੱਟੀ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਸੋਜ, ਖੁਜਲੀ ਅਤੇ ਜਲਨ
- ਅੰਤੜੀਆਂ ਦੀ ਗਤੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਬੇਅਰਾਮੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਾ
- ਅੰਤੜੀਆਂ ਦੀ ਗਤੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹਲਕੇ ਜਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਗੰਭੀਰ ਦਰਦ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਾ
- ਟੱਟੀ ਨਾਲ ਘੱਟ ਜਾਂ ਵੱਧ ਖੂਨ ਦਾ ਲੰਘਣਾ
- ਗੁਦਾ ਦੇ ਅੰਦਰਲੇ ਪਾਸੇ ਮੂੰਹ 'ਤੇ ਜਾਂ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਗੰਢਾਂ ਜਾਂ ਵਾਰਟਸ
- ਅਜਿਹਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਾ ਜਿਵੇਂ ਅੰਤੜੀਆਂ ਦੀ ਗਤੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਗੁਦਾ ਵਿੱਚੋਂ ਵਾਰਟਸ ਨਿਕਲ ਰਹੇ ਹੋਣ
- ਬੈਠਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ
- ਕਈ ਵਾਰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਸਟੂਲ ਪਾਸ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਸਟੂਲ ਆਦਿ ਪਾਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
ਬਵਾਸੀਰ ਦੇ ਕਾਰਨ: ਡਾ. ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿਚ ਪੁਰਾਣੀ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਬਜ਼ ਨੂੰ ਬਵਾਸੀਰ (symptoms of piles in female treatment) ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਜੈਨੇਟਿਕ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੁਝ ਹੋਰ ਕਾਰਨ ਵੀ ਹਨ ਜੋ ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ ਦੇ ਲੱਗਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ।
- ਮਸਾਲੇਦਾਰ, ਤਲੇ ਜਾਂ ਤੇਲਯੁਕਤ ਭੋਜਨ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖਾਣਾ
- ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਫਾਈਬਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਕਮੀ
- ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਡੀਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ
- ਆਂਤੜੀ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਾ ਹੋਣਾ ਜਾਂ ਅੰਤੜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ
- ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਵਿੱਚ ਕਮੀ
ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਕੁਝ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਾਰਨ ਪਹਿਲਾਂ ਕਬਜ਼ ਅਤੇ ਫਿਰ ਬਵਾਸੀਰ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਡਾ. ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬਵਾਸੀਰ ( what is hemorrhoids) ਵਾਂਗ ਫਿਸਟੁਲਾ ਅਤੇ ਫਿਸ਼ਰ ਨਾਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਗੁਦਾ ਜਾਂ ਗੁਦਾ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਈ ਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਉਲਝਣ ਅਤੇ ਢੇਰ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਲੇ ਫਰਕ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਬਵਾਸੀਰ ਵਿਚ ਗੁਦਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜਾਂ ਬਾਹਰਲੇ ਪਾਸੇ ਮਣਕਿਆਂ ਜਾਂ ਗੰਢਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਫਿਸ਼ਰ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਵਿਚ ਗੁਦਾ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੀ ਚਮੜੀ ਖਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦਰਾਰ ਜਾਂ ਕੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ ਹੋ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਫਿਸਟੁਲਾ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਗੁਦਾ ਦੀਆਂ ਗ੍ਰੰਥੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੰਕਰਮਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਗੁਦਾ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਪਸ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਫੋੜਾ ਬਣਦਾ ਹੈ।
ਡਾ. ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਦੋਂ ਬਵਾਸੀਰ ਦੀ ਗੱਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਪਹਿਲੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ 50 ਸਾਲ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਸਨ ਪਰ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਬਵਾਸੀਰ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਣ ਲੱਗੀ ਹੈ।
ਬਚਾਅ ਕਿਵੇਂ ਕਰਨਾ ਹੈ: ਡਾ. ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬਵਾਸੀਰ (symptoms of piles treatment) ਜਾਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਖੁਰਾਕ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫਾਈਬਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤਾਂ ਵਾਲੀ ਅਜਿਹੀ ਖੁਰਾਕ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਪਚਣ 'ਚ ਆਸਾਨ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਬਜ਼ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਘੱਟ ਹੋਵੇ।
ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ: ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਡਾਈਟ 'ਚ ਲਿਕਵਿਡ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧਾਉਣ ਨਾਲ ਵੀ ਕਾਫੀ ਫਾਇਦਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਵੈਸੇ ਵੀ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਖੂਬ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ ਕਬਜ਼ ਸਗੋਂ ਹੋਰ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਸਰਗਰਮ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਹੋਣਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਆਲਸੀ ਜਾਂ ਅਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੰਮ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਖੜ੍ਹੇ ਜਾਂ ਬੈਠਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਕੰਮ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪੈਦਲ ਚੱਲਣ ਲਈ ਬਰੇਕ ਲੈਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ ਜੋ ਲੋਕ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਬੈਠਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 45 ਮਿੰਟ ਜਾਂ ਇੱਕ ਘੰਟੇ ਦੇ ਅੰਤਰਾਲ 'ਤੇ ਕੁਝ ਮਿੰਟਾਂ ਲਈ ਆਪਣੀ ਜਗ੍ਹਾ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਕੁਝ ਕਸਰਤ ਜਾਂ ਖਿੱਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜੋ ਲੋਕ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਖੜ੍ਹੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਥੋੜ੍ਹੇ-ਥੋੜ੍ਹੇ ਅੰਤਰਾਲ 'ਤੇ ਬੈਠਣ ਜਾਂ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਦਾ ਵਧੇਰੇ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਸਬੰਧੀ ਡਾਕਟਰ ਦੀਆਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਫਾਸਟ ਫੂਡ, ਜੰਕ ਫੂਡ ਅਤੇ ਚਿੱਟੇ ਆਟੇ ਨਾਲ ਬਣੀ ਖੁਰਾਕ, ਗੁਰਦੇ, ਛੋਲੇ, ਉੜਦ, ਛੋਲੇ ਅਤੇ ਮਾਸਾਹਾਰੀ ਆਦਿ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਚਣ 'ਚ ਸਮਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਕਬਜ਼ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਾਬ ਅਤੇ ਸਿਗਰਟ ਦੇ ਸੇਵਨ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਸਹੀ ਖੁਰਾਕ ਨਾ ਲੈਣ ਕਾਰਨ ਘੱਟ ਸਕਦੀ ਹੈ ਮਰਦਾਂ ਦੀ ਜਣਨ ਸ਼ਕਤੀ
