ਲਗਾਤਾਰ ਵਰਤ ਰੱਖਣ(Fasting in Navaratri) ਕਾਰਨ ਕਈ ਵਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਥਕਾਵਟ, ਊਰਜਾ ਦੀ ਕਮੀ, ਕਈ ਵਾਰ ਪਾਚਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਜਾਂ ਸਿਰਦਰਦ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਵਰਤ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕੁਝ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਵਰਤ ਕੇ ਅਤੇ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾ ਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਵਰਤ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਨੈਕਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਭੋਜਨ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਖਾਓ: ਨਵਰਾਤਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾ ਅਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਲੋਕ ਨਵਰਾਤਰੀ ਵਿੱਚ ਨੌਂ ਦਿਨ ਵਰਤ ਵੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਭਾਵੇਂ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਦੇ ਕਈ ਸਿਹਤ ਲਾਭ ਹਨ ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਪੂਰਾ ਦਿਨ ਭੁੱਖਾ ਰਹਿਣ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਘਿਓ ਤੇਲ ਖਾਣ ਨਾਲ ਜਾਂ ਕੁਝ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਵੀ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਜਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।
ਈਟੀਵੀ ਭਾਰਤ ਸੁਖੀਭਵਾ ਨੇ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਦੌਰਾਨ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਖੁਰਾਕ ਦੀ ਰੁਟੀਨ ਕੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਜਾਣਨ ਲਈ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਇੱਕ ਪੋਸ਼ਣ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਖੁਰਾਕ ਮਾਹਿਰ ਡਾਕਟਰ ਦਿਵਿਆ ਸ਼ਰਮਾ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਜੋ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਦੌਰਾਨ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਨਾ ਆਵੇ।
ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਧ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ: ਡਾਕਟਰ ਦਿਵਿਆ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਵਰਤ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਹੀ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ ਕੁਝ ਲੋਕ ਅਜਿਹੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਦਿਨ 'ਚ ਇਕ ਵਾਰ ਅਨਾਜ ਖਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਦਕਿ ਕੁਝ ਲੋਕ ਦਿਨ ਭਰ ਫਲਾਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ 'ਚ ਗਿਣਿਆ ਗਿਆ ਭੋਜਨ ਹੀ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਕੁਝ ਲੋਕ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਸਰੀਰ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਅਨੁਸਾਰ ਭੋਜਨ ਨਾ ਮਿਲਣ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਦੀ ਕਮੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਥੇ ਹੀ ਕੁਝ ਲੋਕ ਅਜਿਹੇ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਵਰਤ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫਲਦਾਰ ਸਨੈਕਸ ਅਤੇ ਘਿਓ ਤੇਲ ਵਾਲੀ ਖੁਰਾਕ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਾਚਨ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਉਹ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕੁਝ ਲੋਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵਾਰ ਹੀ ਭੋਜਨ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਵਰਤ ਤੋੜਦੇ ਸਮੇਂ ਲੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਭੋਜਨ ਖਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਭੁੱਖ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਲੋਕ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫਾਸਟਿੰਗ ਫੂਡ 'ਚ ਘਿਓ ਜਾਂ ਤੇਲ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਖਾਲੀ ਪੇਟ ਇਕੱਠੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਾਣਾ ਖਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਨਾ ਸਿਰਫ ਉਸ ਭੋਜਨ ਦੇ ਪਾਚਨ 'ਚ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪਾਚਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਡਾ. ਦਿਵਿਆ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਦੌਰਾਨ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਖੁਰਾਕ ਦੀ ਰੁਟੀਨ ਨੂੰ ਸਹੀ ਰੱਖਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਸਿਰਫ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੂਗਰ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸਿਹਤਮੰਦ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਵਰਤ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੀ ਖੁਰਾਕ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਵਰਤ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਵਾਰ ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਆਲੂ, ਚਿਪਸ, ਸਾਗ ਦੀ ਵਡੀ ਜਾਂ ਖਿਚੜੀ ਆਦਿ ਨੂੰ ਘਿਓ ਵਿੱਚ ਭੁੰਨ ਕੇ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਸਰੀਰ ਦੀ ਕੈਲੋਰੀ ਕਾਉਂਟ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਆਲੂ ਅਤੇ ਸਾਗ ਦੋਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੈਲੋਰੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਬਹੁਤ ਸੀਮਤ ਮਾਤਰਾ 'ਚ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਫਲਾਂ, ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਤੋਂ ਬਣੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਅਤੇ ਸੁੱਕੇ ਮੇਵੇ ਦਾ ਸੇਵਨ ਸਿਹਤਮੰਦ ਵਿਕਲਪ ਹੈ।
ਵਰਤ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ: ਡਾ. ਦਿਵਿਆ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਸਮੇਂ ਕੱਟੂ, ਰਾਜਗੀਰਾ, ਜਲ ਛਬੀਲ ਦਾ ਆਟਾ, ਮੋਰਦਨ ਦੀ ਖਿਚੜੀ ਆਦਿ ਦਾ ਸੇਵਨ ਫਲਾਂ ਵਜੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫਲਾਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ 'ਚ ਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਣੇ ਡੰਪਲਿੰਗ, ਚੀਲਾ ਜਾਂ ਪਰਾਠੇ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਵਰਤ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੱਖਣ ਜਾਂ ਘਿਓ-ਤੇਲ ਵਿੱਚ ਬਣੀ ਖੁਰਾਕ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪਕੌੜਿਆਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਘੱਟ ਤੇਲ ਜਾਂ ਘਿਓ 'ਚ ਬਣਿਆ ਚੀਲਾ ਜਾਂ ਪਰਾਠਾ ਖਾਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮੋਰਦਨ ਦੀ ਖਿਚੜੀ ਜਾਂ ਸਾਬੂਦਾਣੇ ਵਿਚ ਆਲੂ ਦੀ ਥਾਂ ਹੋਰ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਉਹ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਵਰਤ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਵਾਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭੋਜਨ ਖਾਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਜਾਂ ਚਾਰ ਵਾਰ ਮਾਈਕ੍ਰੋ ਫੂਡ ਲੈਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ ਫਲਾਂ, ਸੁੱਕੇ ਮੇਵੇ ਜਾਂ ਦੋਵਾਂ ਤੋਂ ਬਣੇ ਸ਼ੇਕ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ ਦੁੱਧ ਨਾਲ ਪੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਦਹੀਂ, ਫਲ ਜੋ ਵਰਤ ਵਿੱਚ ਰਾਜਗੀਰੇ, ਮੋਰਧਨ ਜਾਂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਛਾਲੇ ਦੇ ਆਟੇ ਦੀ ਰੋਟੀ, ਚੀਲਾ ਜਾਂ ਪਰਾਠੇ ਦੇ ਨਾਲ ਖਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ ਜਾਂ ਪੂਰੇ ਭੋਜਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਲਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਆਲੂ ਜਾਂ ਤੇਲ ਅਤੇ ਘਿਓ ਤੋਂ ਬਣੇ ਸਨੈਕਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਲੱਸੀ, ਨਾਰੀਅਲ ਪਾਣੀ, ਮੂੰਗਫਲੀ, ਭੁੰਨਿਆ ਮੱਖਣ ਅਤੇ ਸੁੱਕੇ ਮੇਵੇ ਦਾ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਸੇਵਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ ਦਿਨ ਭਰ ਸਰੀਰ 'ਚ ਐਨਰਜੀ ਬਣੀ ਰਹੇਗੀ, ਸਗੋਂ ਖਾਲੀ ਪੇਟ ਜਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਾਣ ਨਾਲ ਐਸੀਡਿਟੀ, ਗੈਸ, ਪੇਟ ਫੁੱਲਣਾ ਜਾਂ ਸਿਰਦਰਦ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕੇਗਾ। ਉਹ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਦੇਰ ਸ਼ਾਮ ਜਾਂ ਰਾਤ ਨੂੰ ਵਰਤ ਤੋੜਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਲਦੀ ਖਾਣਾ ਜਾਂ ਫਲਾਂ ਵਾਲਾ ਭੋਜਨ ਖਾਣਾ ਬਿਹਤਰ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਹਜ਼ਮ ਹੋਣ 'ਚ ਪੂਰਾ ਸਮਾਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਪਾਚਨ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਦੂਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਜੋ ਲੋਕ ਵਰਤ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਭੋਜਨ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਰਾਤ ਦੀ ਬਜਾਏ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਲਦੀ ਖਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਦਿਨ ਭਰ ਕੁਝ ਨਾ ਖਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇਰ ਸ਼ਾਮ ਜਾਂ ਰਾਤ ਨੂੰ ਖਾਣਾ ਖਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਹਜ਼ਮ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵਰਤ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹਲਕਾ ਅਤੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਆਹਾਰ ਲੈਣਾ ਬਿਹਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਬਦਲ ਸਕਦੇ ਨੇ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਬੁਰੀਆਂ ਆਦਤਾਂ: ਇੱਕ ਸਰਵੇਖਣ
