ETV Bharat / sukhibhava

ਐਰੋਸੋਲ ਦੁਆਰਾ ਕੋਵਿਡ-19 ਵਾਂਗ ਫੈਲਦਾ ਹੈ ਟੀਬੀ: ਅਧਿਐਨ - ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ

ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ (South Africa) ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕੋਵਿਡ-19 ਵਾਂਗ ਟੀਬੀ (ਟੀਬੀ) ਖੰਘ ਦੀ ਬਜਾਏ ਵਾਇਰਸ ਨਾਲ ਭਰੇ ਐਰੋਸੋਲ ਦੁਆਰਾ ਵਧੇਰੇ ਫੈਲਦਾ ਹੈ।

ਐਰੋਸੋਲ ਦੁਆਰਾ ਕੋਵਿਡ-19 ਵਾਂਗ ਫੈਲਦਾ ਹੈ ਟੀਬੀ: ਅਧਿਐਨ
ਐਰੋਸੋਲ ਦੁਆਰਾ ਕੋਵਿਡ-19 ਵਾਂਗ ਫੈਲਦਾ ਹੈ ਟੀਬੀ: ਅਧਿਐਨ
author img

By

Published : Oct 20, 2021, 8:09 PM IST

ਕੇਪ ਟਾਉਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (University of Cape Town) ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਬਾਰੇ 52ਵੀਂ ਕਨਸੋਰਟੀਅਮ ਵਿਸ਼ਵ ਕਾਨਫਰੰਸ (Consortium World Conference) ਵਿੱਚ ਅਧਿਐਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦਿੱਤੀ, ਜੋ 19-22 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਆਨਲਾਈਨ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

ਨਿਉਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਟੀਮ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਲਾਗ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਛੱਡੇ ਗਏ ਟੀਬੀ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੇ ਲਗਭਗ 90 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਨੂੰ ਐਰੋਸੋਲਸ ਨਾਮਕ ਛੋਟੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਦੁਆਰਾ ਖੋਜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਡੂੰਘਾ ਸਾਹ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਉਸ ਵਕਤ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ।

ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਹਾਲੀਆ ਖੋਜਾਂ ਨੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸਾਰਸ-ਕੋਵ-2 ਵਾਇਰਸ ਜੋ ਕੋਵਿਡ-19 ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਦੂਜਿਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ MERS-CoV, ਇਨਫਲੂਐਂਜ਼ਾ, ਖਸਰਾ ਅਤੇ ਰਾਈਨੋਵਾਇਰਸ ਜੋ ਆਮ ਜ਼ੁਕਾਮ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਸਾਰੇ ਐਰੋਸੋਲ ਦੁਆਰਾ ਫੈਲਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਘੰਟਿਆਂ ਲਈ ਅੰਦਰਲੀ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਇਸਦਾ ਨਤੀਜਾ ਪ੍ਰਸਤੂਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕੇਪ ਟਾਉਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (University of Cape Town) ਦੇ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਵਿਦਿਆਰਥੀ, ਰਿਆਨ ਡਿੰਕਲੇ, ਜਿਸ ਨੇ ਨਤੀਜੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ, ਨੂੰ ਐਨਵਾਈਟੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਸਾਡਾ ਮਾਡਲ ਸੁਝਾਅ ਦੇਵੇਗਾ, ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਐਰੋਸੋਲ ਅਤੇ ਟੀਬੀ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਦੂਰ ਕਰਨਾ ਹੈ।

ਡਿੰਕਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਪਰ ਜੇ ਕੋਈ ਸੰਕਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀ 500 ਵਾਰ ਖੰਘਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ 22,000 ਵਾਰ ਸਾਹ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਖੰਘ ਇੱਕ ਸੰਕਰਮਿਤ ਮਰੀਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਕੱਢੇ ਗਏ ਕੁੱਲ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦਾ 7 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਬਣਦੀ ਹੈ।

ਇਹ ਖੋਜ ਇਹ ਸਮਝਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅੰਦਰਲੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜੇਲ੍ਹਾਂ, ਅਕਸਰ ਟੀਬੀ ਲਈ ਪ੍ਰਜਨਨ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਕੋਵਿਡ ਲਈ ਵੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਟੀਵੀ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕੋਵਿਡ ਸੰਚਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਉਪਾਅ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਾਸਕ, ਖੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਖਿੜਕੀਆਂ ਜਾਂ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ। ਟੀਬੀ ਮਾਈਕੋਬੈਕਟੀਰੀਅਮ ਟਿਯੂਬਰਕੁਲੋਸਿਸ ਨਾਂ ਦੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦੀ 2021 ਦੀ ਗਲੋਬਲ ਟੀਬੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਕੋਰੋਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਘਾਤਕ ਛੂਤ ਵਾਲੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ 2020 ਵਿੱਚ 1.5 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਲਈ ਸੀ।

ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕੋਰੋਨਾ ਨੇ ਟੀਬੀ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਰੱਕੀ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਸਪਲਾਈ ਆਪੂਰਤੀ ਸੀਰੀਜ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਵਿਘਨ ਪਾਇਆ ਹੈ। 2020 ਵਿੱਚ 58 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਟੀਬੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਪਰ ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ ਕਿ ਲਗਭਗ 10 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਸੰਕਰਮਿਤ ਸਨ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਕੰਮ ਤੇ ਤਣਾਅ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦਾ ਕਾਰਨ

ਕੇਪ ਟਾਉਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (University of Cape Town) ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਬਾਰੇ 52ਵੀਂ ਕਨਸੋਰਟੀਅਮ ਵਿਸ਼ਵ ਕਾਨਫਰੰਸ (Consortium World Conference) ਵਿੱਚ ਅਧਿਐਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦਿੱਤੀ, ਜੋ 19-22 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਆਨਲਾਈਨ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

ਨਿਉਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਟੀਮ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਲਾਗ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਛੱਡੇ ਗਏ ਟੀਬੀ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੇ ਲਗਭਗ 90 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਨੂੰ ਐਰੋਸੋਲਸ ਨਾਮਕ ਛੋਟੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਦੁਆਰਾ ਖੋਜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਡੂੰਘਾ ਸਾਹ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਉਸ ਵਕਤ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ।

ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਹਾਲੀਆ ਖੋਜਾਂ ਨੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸਾਰਸ-ਕੋਵ-2 ਵਾਇਰਸ ਜੋ ਕੋਵਿਡ-19 ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਦੂਜਿਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ MERS-CoV, ਇਨਫਲੂਐਂਜ਼ਾ, ਖਸਰਾ ਅਤੇ ਰਾਈਨੋਵਾਇਰਸ ਜੋ ਆਮ ਜ਼ੁਕਾਮ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਸਾਰੇ ਐਰੋਸੋਲ ਦੁਆਰਾ ਫੈਲਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਘੰਟਿਆਂ ਲਈ ਅੰਦਰਲੀ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਇਸਦਾ ਨਤੀਜਾ ਪ੍ਰਸਤੂਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕੇਪ ਟਾਉਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (University of Cape Town) ਦੇ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਵਿਦਿਆਰਥੀ, ਰਿਆਨ ਡਿੰਕਲੇ, ਜਿਸ ਨੇ ਨਤੀਜੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ, ਨੂੰ ਐਨਵਾਈਟੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਸਾਡਾ ਮਾਡਲ ਸੁਝਾਅ ਦੇਵੇਗਾ, ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਐਰੋਸੋਲ ਅਤੇ ਟੀਬੀ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਦੂਰ ਕਰਨਾ ਹੈ।

ਡਿੰਕਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਪਰ ਜੇ ਕੋਈ ਸੰਕਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀ 500 ਵਾਰ ਖੰਘਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ 22,000 ਵਾਰ ਸਾਹ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਖੰਘ ਇੱਕ ਸੰਕਰਮਿਤ ਮਰੀਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਕੱਢੇ ਗਏ ਕੁੱਲ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦਾ 7 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਬਣਦੀ ਹੈ।

ਇਹ ਖੋਜ ਇਹ ਸਮਝਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅੰਦਰਲੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜੇਲ੍ਹਾਂ, ਅਕਸਰ ਟੀਬੀ ਲਈ ਪ੍ਰਜਨਨ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਕੋਵਿਡ ਲਈ ਵੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਟੀਵੀ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕੋਵਿਡ ਸੰਚਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਉਪਾਅ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਾਸਕ, ਖੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਖਿੜਕੀਆਂ ਜਾਂ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ। ਟੀਬੀ ਮਾਈਕੋਬੈਕਟੀਰੀਅਮ ਟਿਯੂਬਰਕੁਲੋਸਿਸ ਨਾਂ ਦੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦੀ 2021 ਦੀ ਗਲੋਬਲ ਟੀਬੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਕੋਰੋਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਘਾਤਕ ਛੂਤ ਵਾਲੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ 2020 ਵਿੱਚ 1.5 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਲਈ ਸੀ।

ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕੋਰੋਨਾ ਨੇ ਟੀਬੀ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਰੱਕੀ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਸਪਲਾਈ ਆਪੂਰਤੀ ਸੀਰੀਜ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਵਿਘਨ ਪਾਇਆ ਹੈ। 2020 ਵਿੱਚ 58 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਟੀਬੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਪਰ ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ ਕਿ ਲਗਭਗ 10 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਸੰਕਰਮਿਤ ਸਨ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਕੰਮ ਤੇ ਤਣਾਅ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦਾ ਕਾਰਨ

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.