ETV Bharat / sukhibhava

ਟਾਈਪ 2 ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕੋਰੋਨਾ: ਅਧਿਐਨ

ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੋਵਿਡ 19 ਹੋ ਚੁਕਿਆ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਟਾਈਪ 2 ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਹੋਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਧਿਐਨ ‘ਡਾਇਬੇਟੋਲੋਜੀਆ’ ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਹੈ।

COVID-19 increases risk of type 2 diabetes Study
ਕੋਵਿਡ -19 ਟਾਈਪ 2 ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ: ਅਧਿਐਨ
author img

By

Published : Mar 24, 2022, 9:36 AM IST

ਅਧਿਐਨਾਂ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖੀ ਪੈਨਕ੍ਰੀਅਸ ਵੀ ਕੋਵਿਡ-19 ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕੋਵਿਡ-19 ਦੀ ਲਾਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੀਟਾ ਸੈੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਨਸੁਲਿਨ ਸੈਕਰੇਟਰੀ ਗ੍ਰੈਨਿਊਲਜ਼ ਦੀ ਘਟੀ ਹੋਈ ਸੰਖਿਆ ਅਤੇ ਗਲੂਕੋਜ਼-ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਇਨਸੁਲਿਨ ਸੁੱਕਣ ਦੀ ਕ੍ਰੀਆ ਦੇਖੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਵਿਡ-19 ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁਝ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੇ ਇਨਸੁਲਿਨ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਗਲੂਕੋਜ਼ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੂਗਰ ਦੀ ਪਹਿਲੇ ਕੋਈ ਬਿਮਾਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ।

ਕੋਵਿਡ-19 ਦੀ ਲਾਗ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰੋ-ਇਨਫਲੇਮੇਟਰੀ ਸਿਗਨਲਿੰਗ ਪਦਾਰਥਾਂ (ਸਾਈਟੋਕਿਨਜ਼) ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​​​ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕੋਵਿਡ-19 ਦੀ ਲਾਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲਤਾ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹਿ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨਸੁਲਿਨ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ੀਲਤਾ (ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ, ਚਰਬੀ ਸੈੱਲ, ਜਿਗਰ) ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਤੱਕ ਇਹ ਅਸਪਸ਼ਟ ਸੀ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਪਾਚਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਅਸਥਾਈ ਹਨ ਜਾਂ ਕੀ ਕੋਵਿਡ-19 ਬਿਮਾਰੀ ਲਗਾਤਾਰ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਵਾਲ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ, ਜਰਮਨ ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਸੈਂਟਰ, ਜਰਮਨ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਰਿਸਰਚ ਅਤੇ IQVIA (ਫ੍ਰੈਂਕਫਰਟ) ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਪਿਛਲਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ।

ਸਮੂਹ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪੂਰੇ ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚ ਮਾਰਚ 2020 ਨੂੰ 1,171 ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੇ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਪੈਨਲ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। ਜਰਮਨ ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਸੈਂਟਰ ਵਿਖੇ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਖੋਜ ਸਮੂਹ ਦੇ ਮੁਖੀ ਲੇਖਕ ਵੋਲਫਗਾਂਗ ਰਾਥਮੈਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਡੇ ਅਧਿਐਨ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਕੋਵਿਡ-19 ਦੀ ਲਾਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ੂਗਰ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਇੱਕ ਨਿਯੰਤਰਣ ਸਮੂਹ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਗੰਭੀਰ ਉਪਰਲੇ ਸਾਹ ਦੀ ਨਾਲੀ ਦੀਆਂ ਲਾਗਾਂ (AURI) ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਵਾਇਰਸਾਂ ਕਾਰਨ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਦੋ ਸਮੂਹਾਂ ਦਾ ਲਿੰਗ, ਉਮਰ, ਸਿਹਤ ਬੀਮਾ, ਕੋਵਿਡ-19 ਦਾ ਮਹੀਨਾ ਜਾਂ AURI ਨਿਦਾਨ, ਅਤੇ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾਵਾਂ (ਮੋਟਾਪਾ, ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ, ਉੱਚ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ, ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ, ਸਟ੍ਰੋਕ) ਲਈ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਸੀ। ਕੋਰਟੀਕੋਸਟੀਰੋਇਡ ਥੈਰੇਪੀ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅਧਿਐਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਅਧਿਐਨ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ 35,865 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕੋਵਿਡ-19 ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਰਥਮਨ ਨੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦਾ ਸਾਰ ਦਿੰਦਿਆ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਾਡੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਕੋਵਿਡ-19 ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ AURI ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲੋਂ ਟਾਈਪ 2 ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਕਸਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। AURI ਨਾਲ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ 12.3 ਪ੍ਰਤੀ 1000 ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕੋਵਿਡ-19 ਦੀ ਲਾਗ ਨਾਲ ਸ਼ੂਗਰ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ 15.8 ਸੀ। ਅੰਕੜਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਦਰ ਅਨੁਪਾਤ 1.28 ਹੋਈ ਹੈ। ਸਾਧਾਰਨ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਕੋਵਿਡ-19 ਗਰੁੱਪ ਵਿੱਚ ਟਾਈਪ 2 ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਹੋਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ AURI ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 28 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵੱਧ ਸੀ।

ਹਾਲਾਂਕਿ ਟਾਈਪ 2 ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਹਲਕੀ ਕੋਵਿਡ-19 ਬੀਮਾਰੀ ਵਾਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਲੇਖਕ ਸਿਫ਼ਾਰਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੋ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਕੋਵਿਡ-19 ਤੋਂ ਠੀਕ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਹ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦੇ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਅਤੇ ਲੱਛਣਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਥਕਾਵਟ, ਵਾਰ-ਵਾਰ ਪਿਸ਼ਾਬ ਆਉਣਾ ਤੇ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੇ ਦਬਾਅ ਤੋਂ ਪਾਓ ਛੁਟਕਾਰਾ

ਅਧਿਐਨਾਂ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖੀ ਪੈਨਕ੍ਰੀਅਸ ਵੀ ਕੋਵਿਡ-19 ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕੋਵਿਡ-19 ਦੀ ਲਾਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੀਟਾ ਸੈੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਨਸੁਲਿਨ ਸੈਕਰੇਟਰੀ ਗ੍ਰੈਨਿਊਲਜ਼ ਦੀ ਘਟੀ ਹੋਈ ਸੰਖਿਆ ਅਤੇ ਗਲੂਕੋਜ਼-ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਇਨਸੁਲਿਨ ਸੁੱਕਣ ਦੀ ਕ੍ਰੀਆ ਦੇਖੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਵਿਡ-19 ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁਝ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੇ ਇਨਸੁਲਿਨ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਗਲੂਕੋਜ਼ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੂਗਰ ਦੀ ਪਹਿਲੇ ਕੋਈ ਬਿਮਾਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ।

ਕੋਵਿਡ-19 ਦੀ ਲਾਗ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰੋ-ਇਨਫਲੇਮੇਟਰੀ ਸਿਗਨਲਿੰਗ ਪਦਾਰਥਾਂ (ਸਾਈਟੋਕਿਨਜ਼) ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​​​ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕੋਵਿਡ-19 ਦੀ ਲਾਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲਤਾ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹਿ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨਸੁਲਿਨ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ੀਲਤਾ (ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ, ਚਰਬੀ ਸੈੱਲ, ਜਿਗਰ) ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਤੱਕ ਇਹ ਅਸਪਸ਼ਟ ਸੀ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਪਾਚਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਅਸਥਾਈ ਹਨ ਜਾਂ ਕੀ ਕੋਵਿਡ-19 ਬਿਮਾਰੀ ਲਗਾਤਾਰ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਵਾਲ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ, ਜਰਮਨ ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਸੈਂਟਰ, ਜਰਮਨ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਰਿਸਰਚ ਅਤੇ IQVIA (ਫ੍ਰੈਂਕਫਰਟ) ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਪਿਛਲਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ।

ਸਮੂਹ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪੂਰੇ ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚ ਮਾਰਚ 2020 ਨੂੰ 1,171 ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੇ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਪੈਨਲ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। ਜਰਮਨ ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਸੈਂਟਰ ਵਿਖੇ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਖੋਜ ਸਮੂਹ ਦੇ ਮੁਖੀ ਲੇਖਕ ਵੋਲਫਗਾਂਗ ਰਾਥਮੈਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਡੇ ਅਧਿਐਨ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਕੋਵਿਡ-19 ਦੀ ਲਾਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ੂਗਰ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਇੱਕ ਨਿਯੰਤਰਣ ਸਮੂਹ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਗੰਭੀਰ ਉਪਰਲੇ ਸਾਹ ਦੀ ਨਾਲੀ ਦੀਆਂ ਲਾਗਾਂ (AURI) ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਵਾਇਰਸਾਂ ਕਾਰਨ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਦੋ ਸਮੂਹਾਂ ਦਾ ਲਿੰਗ, ਉਮਰ, ਸਿਹਤ ਬੀਮਾ, ਕੋਵਿਡ-19 ਦਾ ਮਹੀਨਾ ਜਾਂ AURI ਨਿਦਾਨ, ਅਤੇ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾਵਾਂ (ਮੋਟਾਪਾ, ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ, ਉੱਚ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ, ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ, ਸਟ੍ਰੋਕ) ਲਈ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਸੀ। ਕੋਰਟੀਕੋਸਟੀਰੋਇਡ ਥੈਰੇਪੀ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅਧਿਐਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਅਧਿਐਨ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ 35,865 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕੋਵਿਡ-19 ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਰਥਮਨ ਨੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦਾ ਸਾਰ ਦਿੰਦਿਆ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਾਡੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਕੋਵਿਡ-19 ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ AURI ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲੋਂ ਟਾਈਪ 2 ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਕਸਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। AURI ਨਾਲ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ 12.3 ਪ੍ਰਤੀ 1000 ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕੋਵਿਡ-19 ਦੀ ਲਾਗ ਨਾਲ ਸ਼ੂਗਰ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ 15.8 ਸੀ। ਅੰਕੜਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਦਰ ਅਨੁਪਾਤ 1.28 ਹੋਈ ਹੈ। ਸਾਧਾਰਨ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਕੋਵਿਡ-19 ਗਰੁੱਪ ਵਿੱਚ ਟਾਈਪ 2 ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਹੋਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ AURI ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 28 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵੱਧ ਸੀ।

ਹਾਲਾਂਕਿ ਟਾਈਪ 2 ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਹਲਕੀ ਕੋਵਿਡ-19 ਬੀਮਾਰੀ ਵਾਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਲੇਖਕ ਸਿਫ਼ਾਰਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੋ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਕੋਵਿਡ-19 ਤੋਂ ਠੀਕ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਹ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦੇ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਅਤੇ ਲੱਛਣਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਥਕਾਵਟ, ਵਾਰ-ਵਾਰ ਪਿਸ਼ਾਬ ਆਉਣਾ ਤੇ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੇ ਦਬਾਅ ਤੋਂ ਪਾਓ ਛੁਟਕਾਰਾ

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.