ਸ੍ਰੀ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ: ਸਫ਼ਰ-ਏ-ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੇ ਅਗਲੇ ਪੜਾਅ ਤਹਿਤ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪਹੁੰਚੇ ਹਾਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ਾਹੀ ਟਿੱਬਾ, ਜਿੱਥੇ ਲੱਖਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹੀ ਮੁਗ਼ਲ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਸਿੱਖਾਂ ਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਉੱਤੇ ਤੋਪਾਂ ਨਾਲ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਦੱਸ ਦਈਏ, ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਸਿੱਖਾਂ ਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸ੍ਰੀ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਅਨੰਦਗੜ੍ਹ ਕਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਕਰੀਬ 15 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰੀ ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ, ਉਦੋਂ ਦਸਮ ਪਾਤਸ਼ਾਹ 'ਤੇ ਮੁਗਲ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਕੇ ਤੋਪਾਂ ਨਾਲ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਉਹ ਸਥਾਨ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਵੱਲੋਂ ਅਨੰਦਗੜ੍ਹ ਛੱਡੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲਾ ਵੱਡਾ ਯੁੱਧ ਹੋਇਆ ਤੇ ਪਹਿਲੇ ਸਿੱਖ ਯੋਧੇ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਹੋਈ।
ਦੱਸ ਦਈਏ, ਮੁਗਲ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਝੂਠੀਆਂ ਸੋਹਾਂ ਖਾ ਕੇ ਇਹ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਆਨੰਦਗੜ੍ਹ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦੇਣਗੇ ਤਾਂ ਕਲਗੀਧਰ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਜਾਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਗੁਰੂ ਜੀ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਰੱਤੀ ਭਰ ਵੀ ਇਲਮ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਤੇ ਕੁਝ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਅਨੰਦਗੜ੍ਹ ਦਾ ਕਿਲ੍ਹਾ ਛੱਡਦਿਆਂ ਹੀ ਮੁਗਲ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਘੇਰਾ ਪਾ ਲਿਆ।
ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਿਰਮੋਹਗੜ੍ਹ ਪੁੱਜੇ ਤਾਂ ਉਥੋਂ ਕੁਝ ਹੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸ਼ਾਹੀ ਟਿੱਬਾ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ 'ਤੇ ਤੋਪਾਂ ਨਾਲ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਮੁਗ਼ਲ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਸਿੱਖਾਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵੱਲ ਤੋਪਾਂ ਚਲਾਈਆਂ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਤੀਰਾਂ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਪਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਘਮਾਸਾਨ ਯੁੱਧ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਸੈਂਕੜੇ ਸਿੱਖ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ।
ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਗੁਰੂ ਜੀ ਆਪਣੇ ਬਚੇ ਹੋਏ ਸਿੰਘਾਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧ ਗਏ। ਇਸ ਪੂਰੇ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਬਾਰੇ ਅਸੀਂ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਇੱਥੇ ਦੀ ਹੀ ਇੱਕ ਵਸਨੀਕ ਨਾਲ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਜਗ੍ਹਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਪੂਰੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕੁਝ ਇੰਝ ਕੀਤੀ।
