ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਏਅਰ ਫੋਰਸ ਹੈਰੀਟੇਜ ਸੈਂਟਰ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਏਅਰ ਫੋਰਸ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕੀਤਾ। ਉਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੂਰੇ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ। ਉੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਸਾਰੇ ਏਅਰਫੋਰਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸਾਜ਼ੋ-ਸਾਮਾਨ ਬਾਰੇ ਵੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ।
ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਇੱਥੇ ਪਹਿਲਾ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ (IAF) ਹੈਰੀਟੇਜ ਸੈਂਟਰ ਹੈ ਜੋ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਵਿਚਕਾਰ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤੇ ਤਹਿਤ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰਾਜਪਾਲ ਅਤੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕ ਬਨਵਾਰੀਲਾਲ ਪੁਰੋਹਿਤ, ਏਅਰ ਚੀਫ ਮਾਰਸ਼ਲ ਵੀ.ਆਰ.ਚੌਧਰੀ ਅਤੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਕਿਰਨ ਖੇਰ ਅਤੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੇ ਮੇਅਰ ਅਨੂਪ ਗੁਪਤਾ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਸਨ।
ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬਾਹਰ ਖੜ੍ਹੇ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੰਦਰ ਮੌਜੂਦ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੇ ਰਿਬਨ ਕੱਟ ਕੇ ਸਾਰੇ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਤਸਵੀਰਾਂ ਅਤੇ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੰਟਰੀਬਿਊਸ਼ਨ ਬੋਰਡ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਵੀ ਰੱਖਿਆ। ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਏਅਰ ਫੋਰਸ ਹਿਸਟਰੀ ਬੋਰਡ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹੋਏ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ। ਹੈਰੀਟੇਜ ਸੈਂਟਰ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਬਾਲ ਵੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਏਅਰਫੋਰਸ ਦੀ ਸਰਵੋਤਮ ਪਾਇਲਟ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਲਗਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨੇ 3ਡੀ ਕੈਮਰਾ ਲਗਾ ਕੇ ਹਵਾਈ ਸਵਾਰੀ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਲਿਆ। ਵਿਰਾਸਤੀ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਸਿਮੂਲੇਟਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਰੇਕ ਤੋਂ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਕੀਤੀ ਗਈ।
ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਸਵੇਰੇ ਕਰੀਬ 10.30 ਵਜੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ। ਉਥੋਂ ਉਹ ਸਿੱਧੇ ਸੈਕਟਰ-18 ਸਥਿਤ ਏਅਰਫੋਰਸ ਦੇ ਹੈਰੀਟੇਜ ਸੈਂਟਰ ਪੁੱਜੇ। ਜਿੱਥੇ ਹੈਰੀਟੇਜ ਸੈਂਟਰ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਮਿਗ-21 ਦੇ ਕਾਕਪਿਟ ਵਿਚ ਬੈਠ ਕੇ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਮੌਜੂਦ ਸਾਰੇ ਸਾਮਾਨ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਹੈਰੀਟੇਜ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ, ਲਾਅਨ ਏਰੀਆ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਸੋਵੀਨੀਅਰ ਸ਼ਾਪ ਦਾ ਵੀ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ।
''ਹੈਰੀਟੇਜ ਸੈਂਟਰ ਨੂੰ ਏਅਰ ਫੋਰਸ ਵੱਲੋਂ ਐਮਓਯੂ ਤਹਿਤ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਸੌਂਪਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਕਰੀਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹ ਮਿਲੇਗਾ। ਵਿਰਸੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਉਂਦੇ ਹੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਿਗ-21 ਦੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗੀ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਏਅਰ ਫੋਰਸ ਦੀ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਸਟਾਕ ਯਾਰਡ ਵਿੱਚ ਮਿਗ-23 ਅਤੇ ਐਚਪੀਡੀ-32 ਰੱਖੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮਾਡਲਾਂ ਨੂੰ ਡੈਮੋ ਵਜੋਂ ਸਜਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਇੱਥੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਕੋਈ ਪਾਬੰਦੀ ਨਹੀਂ ਲਗਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਹੈਰੀਟੇਜ ਸੈਂਟਰ ਸਵੇਰ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਤੱਕ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਰਹੇਗਾ।''- ਏਅਰ ਚੀਫ ਮਾਰਸ਼ਲ ਵਿਵੇਕ ਆਰ.ਚੌਧਰੀ
ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਹੈਰੀਟੇਜ ਸੈਂਟਰ 'ਚ ਕਾਰਨਰ ਆਫ਼ ਟੀਜ਼ ਆਫ਼ ਯੂਅਰ ਬ੍ਰੇਨ ਵੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਹਵਾਈ ਫ਼ੌਜ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਉੱਥੇ ਸਵਾਲ-ਜਵਾਬ ਵੀ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਬੋਰਡ ਵੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸੇ ਸਿਮੂਲੇਟਰ ਦਾ ਇੱਕ ਕਮਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਿਮੂਲੇਟਰ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਕੇ ਤਜ਼ਰਬਾ ਵੀ ਲਿਆ। ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਸਿਮੂਲੇਟਰ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕੰਮਕਾਜ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਪਿੱਛੇ ਖੜ੍ਹ ਕੇ ਆਪਣੀ ਤਸਵੀਰ ਖਿੱਚ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਏਅਰ ਫੋਰਸ ਸੈਂਟਰ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਪੰਜ ਮਹਾਨ ਜਹਾਜ਼ ਰੱਖੇ ਗਏ ਹਨ।
''ਵਿਰਾਸਤੀ ਕੇਂਦਰ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦੇਵੇਗਾ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਸਾਡੀ ਏਅਰ ਫੋਰਸ ਸਰਵਿਸ ਅਜਿਹੀ ਸੇਵਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਲੋਕ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹੈਰੀਟੇਜ ਸੈਂਟਰ ਤੋਂ ਏਅਰ ਫੋਰਸ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਕੰਮਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਿੰਨੇ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਇਸ ਕੇਂਦਰ 'ਚ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਜਦਕਿ ਇਸ 'ਚ ਸਾਰੇ ਹਵਾਈ ਹਮਲਿਆਂ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਕ ਲੰਬੀ ਕੰਧ, ਨਿਰਮਲਜੀਤ ਮੋਰਲ ਕੇਂਦਰੀ ਵਿਚ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸੇ ਗਵਰਨਰ ਹਾਊਸ ਹਮਲੇ ਬਾਰੇ ਵੀ ਨੈਤਿਕਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਹ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਾਰਵਾਈ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਬਾਰੇ ਵੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣਗੇ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਮੈਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਤੋਂ ਲੋਕ ਇਸ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰ ਪਹੁੰਚਣਗੇ। ਨੌਜਵਾਨ ਏਅਰਫੋਰਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਲਈ ਪਹਿਲਾ ਵਿਕਲਪ ਮੰਨਣਗੇ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਵਿਰਾਸਤੀ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸਾਰੇ ਸਾਜ਼ੋ-ਸਾਮਾਨ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਲਈ ਲੋਕ ਜਾਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵਲੰਟੀਅਰ ਵਜੋਂ ਹਾਜ਼ਰ ਰਹਿਣਗੇ। ਜੋ ਜੰਗ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਣਗੇ।''- ਸਾਬਕਾ ਏਅਰ ਚੀਫ ਮਾਰਸ਼ਲ ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਧਨੋਆ
17,000 ਵਰਗ ਫੁੱਟ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਸਰਕਾਰੀ ਪ੍ਰੈੱਸ ਬਿਲਡਿੰਗ ਸੈਕਟਰ-18 ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿਰਾਸਤੀ ਕੇਂਦਰ ਨੇ 1965, 1971 ਅਤੇ ਕਾਰਗਿਲ ਦੀਆਂ ਜੰਗਾਂ ਅਤੇ ਬਾਲਾਕੋਟ ਏਅਰ ਸਟ੍ਰਾਈਕ ਸਮੇਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ। ਤਸਵੀਰਾਂ ਅਤੇ ਯਾਦਗਾਰੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਨ। ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਹੋਣਗੇ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੀ ਅਦੁੱਤੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨਗੇ।
