ETV Bharat / science-and-technology

Water On Earth: ‘ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਸੂਰਜ ਨਾਲੋਂ ਹੋ ਸਕਦੈ ਪੁਰਾਣਾ’

ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 1300 ਸਾਲ ਦੂਰ ਇੱਕ ਗ੍ਰਹਿ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀ ਡਿਸਕ ਵਿੱਚ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਗੈਸੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਖੋਜ ਇਸ ਵਿਚਾਰ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਪਾਣੀ ਸਾਡੇ ਸੂਰਜ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ।

Water On Earth
Water On Earth
author img

By

Published : Mar 9, 2023, 1:03 PM IST

ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ: ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 1300 ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਾਲ ਦੂਰ ਤਾਰੇ V883 Orionis ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਗ੍ਰਹਿ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀ ਡਿਸਕ ਵਿੱਚ ਗੈਸੀ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਹੈ। ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਾਣੀ ਦੀ ਖੋਜ ਇਸ ਵਿਚਾਰ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਸਾਡੇ ਸੂਰਜ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ, ਅਟਾਕਾਮਾ ਲਾਰਜ ਮਿਲੀਮੀਟਰ/ਸਬਮਿਲੀਮੀਟਰ ਐਰੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਖੋਜੇ ਗਏ ਇਸ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਸਾਇਣਕ ਦਸਤਖਤ ਹਨ ਜੋ ਤਾਰਾ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਗੈਸ ਬੱਦਲਾਂ ਤੋਂ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਤੱਕ ਪਾਣੀ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਨੈਸ਼ਨਲ ਰੇਡੀਓ ਐਸਟ੍ਰੋਨੋਮੀ ਆਬਜ਼ਰਵੇਟਰੀ, ਯੂਐਸ ਦੇ ਇੱਕ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਲੇਖਕ ਜੌਨ ਜੇ ਟੋਬਿਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਅਸੀਂ ਹੁਣ ਸੂਰਜ ਦੇ ਬਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਡੇ ਸੂਰਜੀ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।" ਇਹ ਖੋਜ ਤਾਰੇ V883 Orionis ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਗ੍ਰਹਿ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀ ਡਿਸਕ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਕੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਅਧਿਐਨ ਨੇਚਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਜਦੋਂ ਗੈਸ ਅਤੇ ਧੂੜ ਦਾ ਬੱਦਲ ਡਿੱਗਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਆਪਣੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਾਰਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤਾਰੇ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਬੱਦਲ ਤੋਂ ਸਮੱਗਰੀ ਵੀ ਇੱਕ ਡਿਸਕ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਮਿਲੀਅਨ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਡਿਸਕ ਵਿਚਲਾ ਪਦਾਰਥ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਧੂਮਕੇਤੂਆਂ, ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਗ੍ਰਹਿ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਟੋਬਿਨ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਰਸਾਇਣਕ ਦਸਤਖਤਾਂ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਲਈ ਅਤੇ ਤਾਰਾ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਬੱਦਲ ਤੋਂ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਤੱਕ ਇਸਦੇ ਮਾਰਗ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਲਈ ALMA ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ।

ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਆਕਸੀਜਨ ਪਰਮਾਣੂ ਅਤੇ ਦੋ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਪਰਮਾਣੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਟੋਬਿਨ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਥੋੜੇ ਜਿਹੇ ਭਾਰੀ ਸੰਸਕਰਣ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਜਿੱਥੇ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਪਰਮਾਣੂਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨੂੰ ਡਿਊਟੇਰੀਅਮ ਨਾਲ ਬਦਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਸਰਲ ਅਤੇ ਭਾਰੀ ਪਾਣੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਅਨੁਪਾਤ ਇਹ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਣੀ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿੱਥੇ ਬਣਿਆ ਸੀ।

ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਲਈ ਕੁਝ ਸੂਰਜੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਧੂਮਕੇਤੂਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਅਨੁਪਾਤ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸਮਾਨ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੋ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਧੂਮਕੇਤੂਆਂ ਨੇ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਟੀਮ ਨੇ V883 Orionis ਵਿੱਚ ਗੈਸੀ ਪਾਣੀ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਕਰਨ ਲਈ ALMA ਉੱਤਰੀ ਚਿਲੀ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਓ ਟੈਲੀਸਕੋਪਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਅਧਿਐਨ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸਦੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਹ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਰਚਨਾ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਡਿਸਕ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇਸਦੀ ਵੰਡ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਯੋਗ ਸਨ। ਨਿਰੀਖਣਾਂ ਤੋਂ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਇਸ ਡਿਸਕ ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ 1200 ਗੁਣਾ ਹੈ।

ਬੱਦਲਾਂ ਤੋਂ ਜਵਾਨ ਤਾਰਿਆਂ ਅਤੇ ਫਿਰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਧੂਮਕੇਤੂਆਂ ਤੋਂ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਤੱਕ ਪਾਣੀ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਤਾਰਿਆਂ ਅਤੇ ਧੂਮਕੇਤੂਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧ ਗਾਇਬ ਸੀ। Tobin ਨੇ ਕਿਹਾ, "V883 Orionis ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਗੁੰਮ ਲਿੰਕ ਹੈ। ਡਿਸਕ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਸਾਡੇ ਆਪਣੇ ਸੂਰਜੀ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਧੂਮਕੇਤੂਆਂ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹੈ।" ਇਹ ਇਸ ਵਿਚਾਰ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੈ ਕਿ ਗ੍ਰਹਿ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਅਰਬਾਂ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸੂਰਜ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੰਟਰਸਟੈਲਰ ਸਪੇਸ ਵਿੱਚ ਬਣਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਧੂਮਕੇਤੂਆਂ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਦੋਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਪਾਣੀ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਕਰਨਾ ਔਖਾ ਨਿਕਲਿਆ। ਨੀਦਰਲੈਂਡਜ਼ ਵਿੱਚ ਲੀਡੇਨ ਆਬਜ਼ਰਵੇਟਰੀ ਤੋਂ ਸਹਿ-ਲੇਖਕ ਮਾਰਗੋਟ ਲੀਮਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਗ੍ਰਹਿ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਡਿਸਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪਾਣੀ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜੰਮ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਲਈ ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾਡੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਛੁਪਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।"

ਗੈਸੀ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਅਣੂਆਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੇ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਖੋਜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਘੁੰਮਦੇ ਅਤੇ ਕੰਬਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਵਧੇਰੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਪਾਣੀ ਜੰਮ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਅਣੂਆਂ ਦੀ ਗਤੀ ਵਧੇਰੇ ਸੀਮਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਗੈਸੀ ਪਾਣੀ ਡਿਸਕਸ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵੱਲ ਤਾਰੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਲੱਭਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਗਰਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਖੇਤਰ ਧੂੜ ਦੀ ਡਿਸਕ ਦੁਆਰਾ ਲੁਕੇ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ ਦੂਰਬੀਨ ਨਾਲ ਚਿੱਤਰਣ ਲਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਹਨ। ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ V883 Orionis ਡਿਸਕ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤਾਜ਼ਾ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਅਸਧਾਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗਰਮ ਹੋਣ ਲਈ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਟੋਬਿਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਤਾਰੇ ਤੋਂ ਊਰਜਾ ਦਾ ਇੱਕ ਨਾਟਕੀ ਵਿਸਫੋਟ ਡਿਸਕ ਨੂੰ ਗਰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਤਾਪਮਾਨ ਤੱਕ ਜਿੱਥੇ ਪਾਣੀ ਹੁਣ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਗੈਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ :- AI TOOLS: ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਤੱਕ, ਖ਼ਤਰੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਕੰਪਨੀਆਂ ਅਪਣਾਉਦੀਆਂ ਨੇ AI ਟੂਲਜ਼

ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ: ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 1300 ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਾਲ ਦੂਰ ਤਾਰੇ V883 Orionis ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਗ੍ਰਹਿ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀ ਡਿਸਕ ਵਿੱਚ ਗੈਸੀ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਹੈ। ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਾਣੀ ਦੀ ਖੋਜ ਇਸ ਵਿਚਾਰ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਸਾਡੇ ਸੂਰਜ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ, ਅਟਾਕਾਮਾ ਲਾਰਜ ਮਿਲੀਮੀਟਰ/ਸਬਮਿਲੀਮੀਟਰ ਐਰੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਖੋਜੇ ਗਏ ਇਸ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਸਾਇਣਕ ਦਸਤਖਤ ਹਨ ਜੋ ਤਾਰਾ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਗੈਸ ਬੱਦਲਾਂ ਤੋਂ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਤੱਕ ਪਾਣੀ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਨੈਸ਼ਨਲ ਰੇਡੀਓ ਐਸਟ੍ਰੋਨੋਮੀ ਆਬਜ਼ਰਵੇਟਰੀ, ਯੂਐਸ ਦੇ ਇੱਕ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਲੇਖਕ ਜੌਨ ਜੇ ਟੋਬਿਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਅਸੀਂ ਹੁਣ ਸੂਰਜ ਦੇ ਬਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਡੇ ਸੂਰਜੀ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।" ਇਹ ਖੋਜ ਤਾਰੇ V883 Orionis ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਗ੍ਰਹਿ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀ ਡਿਸਕ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਕੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਅਧਿਐਨ ਨੇਚਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਜਦੋਂ ਗੈਸ ਅਤੇ ਧੂੜ ਦਾ ਬੱਦਲ ਡਿੱਗਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਆਪਣੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਾਰਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤਾਰੇ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਬੱਦਲ ਤੋਂ ਸਮੱਗਰੀ ਵੀ ਇੱਕ ਡਿਸਕ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਮਿਲੀਅਨ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਡਿਸਕ ਵਿਚਲਾ ਪਦਾਰਥ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਧੂਮਕੇਤੂਆਂ, ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਗ੍ਰਹਿ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਟੋਬਿਨ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਰਸਾਇਣਕ ਦਸਤਖਤਾਂ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਲਈ ਅਤੇ ਤਾਰਾ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਬੱਦਲ ਤੋਂ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਤੱਕ ਇਸਦੇ ਮਾਰਗ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਲਈ ALMA ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ।

ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਆਕਸੀਜਨ ਪਰਮਾਣੂ ਅਤੇ ਦੋ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਪਰਮਾਣੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਟੋਬਿਨ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਥੋੜੇ ਜਿਹੇ ਭਾਰੀ ਸੰਸਕਰਣ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਜਿੱਥੇ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਪਰਮਾਣੂਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨੂੰ ਡਿਊਟੇਰੀਅਮ ਨਾਲ ਬਦਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਸਰਲ ਅਤੇ ਭਾਰੀ ਪਾਣੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਅਨੁਪਾਤ ਇਹ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਣੀ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿੱਥੇ ਬਣਿਆ ਸੀ।

ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਲਈ ਕੁਝ ਸੂਰਜੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਧੂਮਕੇਤੂਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਅਨੁਪਾਤ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸਮਾਨ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੋ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਧੂਮਕੇਤੂਆਂ ਨੇ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਟੀਮ ਨੇ V883 Orionis ਵਿੱਚ ਗੈਸੀ ਪਾਣੀ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਕਰਨ ਲਈ ALMA ਉੱਤਰੀ ਚਿਲੀ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਓ ਟੈਲੀਸਕੋਪਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਅਧਿਐਨ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸਦੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਹ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਰਚਨਾ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਡਿਸਕ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇਸਦੀ ਵੰਡ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਯੋਗ ਸਨ। ਨਿਰੀਖਣਾਂ ਤੋਂ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਇਸ ਡਿਸਕ ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ 1200 ਗੁਣਾ ਹੈ।

ਬੱਦਲਾਂ ਤੋਂ ਜਵਾਨ ਤਾਰਿਆਂ ਅਤੇ ਫਿਰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਧੂਮਕੇਤੂਆਂ ਤੋਂ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਤੱਕ ਪਾਣੀ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਤਾਰਿਆਂ ਅਤੇ ਧੂਮਕੇਤੂਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧ ਗਾਇਬ ਸੀ। Tobin ਨੇ ਕਿਹਾ, "V883 Orionis ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਗੁੰਮ ਲਿੰਕ ਹੈ। ਡਿਸਕ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਸਾਡੇ ਆਪਣੇ ਸੂਰਜੀ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਧੂਮਕੇਤੂਆਂ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹੈ।" ਇਹ ਇਸ ਵਿਚਾਰ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੈ ਕਿ ਗ੍ਰਹਿ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਅਰਬਾਂ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸੂਰਜ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੰਟਰਸਟੈਲਰ ਸਪੇਸ ਵਿੱਚ ਬਣਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਧੂਮਕੇਤੂਆਂ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਦੋਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਪਾਣੀ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਕਰਨਾ ਔਖਾ ਨਿਕਲਿਆ। ਨੀਦਰਲੈਂਡਜ਼ ਵਿੱਚ ਲੀਡੇਨ ਆਬਜ਼ਰਵੇਟਰੀ ਤੋਂ ਸਹਿ-ਲੇਖਕ ਮਾਰਗੋਟ ਲੀਮਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਗ੍ਰਹਿ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਡਿਸਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪਾਣੀ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜੰਮ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਲਈ ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾਡੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਛੁਪਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।"

ਗੈਸੀ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਅਣੂਆਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੇ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਖੋਜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਘੁੰਮਦੇ ਅਤੇ ਕੰਬਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਵਧੇਰੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਪਾਣੀ ਜੰਮ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਅਣੂਆਂ ਦੀ ਗਤੀ ਵਧੇਰੇ ਸੀਮਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਗੈਸੀ ਪਾਣੀ ਡਿਸਕਸ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵੱਲ ਤਾਰੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਲੱਭਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਗਰਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਖੇਤਰ ਧੂੜ ਦੀ ਡਿਸਕ ਦੁਆਰਾ ਲੁਕੇ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ ਦੂਰਬੀਨ ਨਾਲ ਚਿੱਤਰਣ ਲਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਹਨ। ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ V883 Orionis ਡਿਸਕ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤਾਜ਼ਾ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਅਸਧਾਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗਰਮ ਹੋਣ ਲਈ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਟੋਬਿਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਤਾਰੇ ਤੋਂ ਊਰਜਾ ਦਾ ਇੱਕ ਨਾਟਕੀ ਵਿਸਫੋਟ ਡਿਸਕ ਨੂੰ ਗਰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਤਾਪਮਾਨ ਤੱਕ ਜਿੱਥੇ ਪਾਣੀ ਹੁਣ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਗੈਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ :- AI TOOLS: ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਤੱਕ, ਖ਼ਤਰੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਕੰਪਨੀਆਂ ਅਪਣਾਉਦੀਆਂ ਨੇ AI ਟੂਲਜ਼

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.