ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਕੁਝ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਤਾਰੇ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਸੁਪਰਮੈਸਿਵ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਉਹ ਕਿੰਨੇ ਵੱਡੇ ਹਨ। ਇਸਦੀ ਸੀਮਾ ਤੈਅ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਯੂਕੇ ਦੇ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਸੁਪਰਮੈਸਿਵ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਭਾਰ ਸਾਡੇ ਸੂਰਜ ਨਾਲੋਂ 33 ਬਿਲੀਅਨ ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸੁਪਰਮੈਸਿਵ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਖੋਜ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨ ਜਗਤ ਦੀ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖੋਜ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਹ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਸਿਰਫ ਆਕਾਸ਼ਗੰਗਾ ਵਰਗੀਆਂ ਵਿਸ਼ਾਲ ਗਲੈਕਸੀਆਂ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ: ਡਰਹਮ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਯੂਕੇ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਖੋਜ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਰਾਇਲ ਐਸਟ੍ਰੋਨੋਮੀਕਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੇ ਮਾਸਿਕ ਨੋਟਿਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਪੀਬੀਸੀ ਜੇ2333.9-2343 ਨਾਮਕ ਗਲੈਕਸੀ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿਸ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਇਸ ਸਮੇਂ ਧਰਤੀ ਵੱਲ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਖੋਜ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕੀ ਹੈ। ਸੁਪਰਮੈਸਿਵ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਸਿਰਫ ਆਕਾਸ਼ਗੰਗਾ ਵਰਗੀਆਂ ਵਿਸ਼ਾਲ ਗਲੈਕਸੀਆਂ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਸੂਰਜ ਤੋਂ 30 ਅਰਬ ਗੁਣਾ ਵੱਡਾ: ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਮੁੱਖ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਡਰਹਮ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਜੇਮਜ਼ ਨਾਈਟੈਂਗੇਲ ਨੇ ਇਸ ਖੋਜ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਸੂਰਜ ਤੋਂ 30 ਅਰਬ ਗੁਣਾ ਵੱਡਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਕਿੰਨੇ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਇਹ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਦਿਲਚਸਪ ਹੈ।
ਗਰੈਵੀਟੇਸ਼ਨਲ ਲੈਂਸਿੰਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ: ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਨੂੰ ਖੋਜਣ ਲਈ ਗਰੈਵੀਟੇਸ਼ਨਲ ਲੈਂਸਿੰਗ ਵਿਧੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਗਲੈਕਸੀ ਇਸਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡਦਰਸ਼ੀ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਵਾਂਗ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਸਦਾ ਆਕਾਰ ਇਸਦੇ ਅਸਲ ਆਕਾਰ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਸੀ। ਫਿਰ ਵੀ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਜਿਹੇ ਸੁਪਰਮੈਸਿਵ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨਾ ਕੋਈ ਆਸਾਨ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਸਰਗਰਮ ਅਤੇ ਨਾ-ਸਰਗਰਮ ਬਲੈਕ ਹੋਲ: ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਜੋ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਸਰਗਰਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਪਦਾਰਥ ਨੂੰ ਚੂਸਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼, ਐਕਸ-ਰੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਛੱਡਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ੈੱਲ ਨੂੰ ਇੱਕ ਖਾਸ ਚਮਕ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਪੈਸਿਵ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਦੀ ਪਛਾਣ ਸਿਰਫ ਗਰੈਵੀਟੇਸ਼ਨਲ ਲੈਂਸਿੰਗ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੈ।
ਪੈਸਿਵ ਬਲੈਕ ਹੋਲਜ਼ ਨੂੰ ਦੇਖਣਾ ਲਗਭਗ ਅਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਲਈ ਗਹਿਰਾਈ ਨਾਲ ਅਧਿਐਨ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਵੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੂਲ ਬਾਰੇ ਵੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੂੰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਾਹਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਰਚਨਾ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਬਣੇ ਸਨ ਅਤੇ ਪਦਾਰਥ ਵਿਚ ਇਹ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਗਏ ਅਤੇ ਵਧਦੇ ਗਏ।
ਲੈਂਸਿੰਗ ਅਤੇ ਸਿਮੂਲੇਸ਼ਨ: ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਇਸ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਗਲੈਕਸੀ ਵਿੱਚ ਖੋਜਿਆ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਨੇੜੇ ਦੀ ਗਲੈਕਸੀ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੇ ਸਮੇਂ ਇਸਦੀ ਗੁਰੂਤਾ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾਲ ਝੁਕੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਿਮੂਲੇਸ਼ਨ ਰਾਹੀਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਮਾਰਗਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਦੇ ਭਾਰ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਹਰ ਵਾਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਨਤੀਜੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ। ਡੀਆਰਏਸੀ ਐਚਪੀਸੀ ਸਹੂਲਤ 'ਤੇ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਿਮੂਲੇਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਕਿ ਲੱਖਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼-ਸਾਲ ਦੂਰ ਇੱਕ ਗਲੈਕਸੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਥਿਤ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਿਵੇਂ ਝੁਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਸਿਮੂਲੇਸ਼ਨ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦੀ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਅਸਲ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਵਿਗਿਆਨੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੱਟੇ ਕੱਢਣ ਦੇ ਯੋਗ ਸਨ। ਇਹ ਅਸਲੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਹਬਲ ਸਪੇਸ ਟੈਲੀਸਕੋਪ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਸੀ। ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਵਿਚ ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਮੈਕਸ ਪਲੈਂਕ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਨਿਸ਼ਕਿਰਿਆ ਅਤੇ ਸੁਪਰਮਾਸਿਵ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਦੀ ਖੋਜ ਦਾ ਰਾਹ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:-UPI Payment Fact Check: ਸਾਧਾਰਨ UPI ਪੇਮੈਂਟ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਲੱਗੇਗਾ ਚਾਰਜ, ਜਾਣੋ ਕਿਹੜੇ ਭੁਗਤਾਨ ਚਾਰਜਯੋਗ
