ETV Bharat / science-and-technology

CLIMATE SATELLITE: ਕੱਲ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਉਤਰੇਗੀ MT1 ਸੈਟਾਲਾਇਟ, ISRO ਦੇਵੇਗਾ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਅੰਜ਼ਾਮ - satelite launched by india

ਫ੍ਰੈਂਚ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਫਰਾਂਸਿੰਸੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ CNES ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਆਪਣੀ ਬੰਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੈਟਾਲਾਇਟ ਮੇਘਾ-ਟ੍ਰਾਪਿਕਸ ਨੂੰ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਲਿਆਵੇਗੀ। ਇਹ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਇਕ ਉਜਾੜ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਆ ਕੇ ਡਿੱਗੇਗੀ।

CLIMATE SATELLITE
CLIMATE SATELLITE
author img

By

Published : Mar 6, 2023, 9:34 PM IST

ਚੇਨਈ: ਫ੍ਰੈਂਚ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਫਰਾਂਸਿੰਸੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ CNES ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਆਪਣੀ ਬੰਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੈਟਾਲਾਇਟ ਮੇਘਾ-ਟ੍ਰਾਪਿਕਸ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਲਿਆਵੇਗੀ। ISRO ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਇਕ ਉਜਾੜ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਆ ਕੇ ਡਿੱਗੇਗੀ। ਇਸਰੋ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ 7 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਮੇਘਾ-ਟ੍ਰੋਪਿਕਸ 1 ਨਾਮਕ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ।

ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਹੀ ਸੀ ਸੈਟਾਲਾਇਟ ਦੀ ਲਾਇਫ: ਐਮਟੀ 1 ਨੂੰ 12 ਅਕਤੂਬਰ, 2011 ਨੂੰ ਟ੍ਰਾਪਿਕਲ ਮੌਸਮ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਅਧਿਐਨ ਲਈ ISRO ਅਤੇ ਫ੍ਰਾਂਸਿੰਸੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ, CNES ਦੇ ਜਵਾਇੰਟ ਸੈਟਾਲਾਇਟ ਵੇਂਚਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਦੀ ਲਾਇਫ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਸੀ। ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਇਹ ਸਾਲ 2021 ਤੱਕ ਇੱਕ ਦਿਹਾਕੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਖੇਤਰੀ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਮੌਸਮ ਦੇ ਮਾਡਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਰਹੀ।

MT1 ਨੂੰ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਥੱਲੇ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ: ਲਗਭਗ 1,000 ਕਿੱਲੋਗ੍ਰਾਮ ਵਜਨੀ MT1 ਦੀ ਆਬਿਰਟਲ ਲਾਈਟਾਈਮ 867 ਕਿੱਲੋਮਿਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ 20 ਡਿਗਰੀ ਇਨਕਲਾਇਨ ਪਰਿਚਾਲਨ ਵਿੱਚ 100 ਸਾਲ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰਹਿ ਸਕਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 125 ਕਿੱਲੋਗ੍ਰਾਮ ਆਨ ਬਾਰਡ ਇੰਧਨ ਆਪਣੇ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਅਨੁਉਪਯੋਗੀ ਰਿਹਾ ਜੋ ਬ੍ਰੇਕਅੱਪ ਲਈ ਜੋਖਿਮ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਥੱਲੇ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।

ਕਿਉ MT1 ਦੀ ਰੀ-ਐਟਰੀ ਬੇਹੱਦ ਚਣੌਤੀਪੂਰਣ: ISRO ਨੇ ਕਿਹਾ, ਏਰੋ-ਥਰਮਲ ਸਿਮੂਲੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰੀ-ਐਟਰੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਉਪਗ੍ਰਹਿਾਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵੱਡੇ ਟੁੱਕੜੇ ਦੇ ਏਰੋਥਰਮਲ ਹੀਟਿੰਗ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਹੀ ਹੈ। ਟਾਰਗੇਟੇਡ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਜੋਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੰਪੈਕਟ ਕਰਨ ਲਈ ਰੀ-ਆਟਰੀ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਡੀਆਬਿਟਿੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਂਲਾਕਿ MT1 ਨੂੰ ਰੀ-ਆਟਰੀ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਈਓਐਲ ਸੰਚਾਲਨ ਲਈ ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਨਹੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਪੂਰਾ ਮਿਸ਼ਨ ਚਣੌਤੀਪੂਰਣ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਕਾਰਜ ਅਧਿਐਨ, ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਇਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਸ਼ਨ, ਅਪ੍ਰੇਸ਼ਨ, ਥਰਮਲ, ਨਿਯੰਤਰਣ, ਨੈਵੀਗੇਸ਼ਨ, ਥਰਮਲ ਨਿਯੰਤਰਣ, ਨੈਵੀਗੇਸ਼ਨ ਨਿਯੰਤਰਣ ਟੀਮਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਵਾਲੇ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ 5 ਡਿਗਰੀ ਐਸ ਤੋਂ 14 ਡਿਗਰੀ ਅਤੇ 119 ਡਿਗਰੀ ਵਾਈ ਤੋਂ 100 ਡਿਗਰੀ ਐਮਟੀ 1 ਲਈ ਟਾਰਗੇਟਡ ਰੀ-ਐਂਟਰੀ ਜ਼ੋਨ ਵਜੋਂ ਪਛਾਣਿਆ ਗਿਆ। 2022 ਅਗਸਤ ਤੋਂ 18 ਓਰਬਿਟ ਚਾਲਾਂ ਨੂੰ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਫਾਈਨਲ ਡੀ-ਬੂਸਟ ਰਣਨੀਤੀ ਜ਼ਮੀਨੀ ਐਂਟਰੀ ਵਾਲੇ ਟਰੇਸ ਦੀ ਦਿੱਖ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ :- Indian Navy: ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਨੇ 'ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ' ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਲਾਂਚ, ਜਾਣੋ

ਚੇਨਈ: ਫ੍ਰੈਂਚ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਫਰਾਂਸਿੰਸੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ CNES ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਆਪਣੀ ਬੰਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੈਟਾਲਾਇਟ ਮੇਘਾ-ਟ੍ਰਾਪਿਕਸ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਲਿਆਵੇਗੀ। ISRO ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਇਕ ਉਜਾੜ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਆ ਕੇ ਡਿੱਗੇਗੀ। ਇਸਰੋ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ 7 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਮੇਘਾ-ਟ੍ਰੋਪਿਕਸ 1 ਨਾਮਕ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ।

ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਹੀ ਸੀ ਸੈਟਾਲਾਇਟ ਦੀ ਲਾਇਫ: ਐਮਟੀ 1 ਨੂੰ 12 ਅਕਤੂਬਰ, 2011 ਨੂੰ ਟ੍ਰਾਪਿਕਲ ਮੌਸਮ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਅਧਿਐਨ ਲਈ ISRO ਅਤੇ ਫ੍ਰਾਂਸਿੰਸੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ, CNES ਦੇ ਜਵਾਇੰਟ ਸੈਟਾਲਾਇਟ ਵੇਂਚਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਦੀ ਲਾਇਫ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਸੀ। ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਇਹ ਸਾਲ 2021 ਤੱਕ ਇੱਕ ਦਿਹਾਕੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਖੇਤਰੀ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਮੌਸਮ ਦੇ ਮਾਡਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਰਹੀ।

MT1 ਨੂੰ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਥੱਲੇ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ: ਲਗਭਗ 1,000 ਕਿੱਲੋਗ੍ਰਾਮ ਵਜਨੀ MT1 ਦੀ ਆਬਿਰਟਲ ਲਾਈਟਾਈਮ 867 ਕਿੱਲੋਮਿਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ 20 ਡਿਗਰੀ ਇਨਕਲਾਇਨ ਪਰਿਚਾਲਨ ਵਿੱਚ 100 ਸਾਲ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰਹਿ ਸਕਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 125 ਕਿੱਲੋਗ੍ਰਾਮ ਆਨ ਬਾਰਡ ਇੰਧਨ ਆਪਣੇ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਅਨੁਉਪਯੋਗੀ ਰਿਹਾ ਜੋ ਬ੍ਰੇਕਅੱਪ ਲਈ ਜੋਖਿਮ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਥੱਲੇ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।

ਕਿਉ MT1 ਦੀ ਰੀ-ਐਟਰੀ ਬੇਹੱਦ ਚਣੌਤੀਪੂਰਣ: ISRO ਨੇ ਕਿਹਾ, ਏਰੋ-ਥਰਮਲ ਸਿਮੂਲੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰੀ-ਐਟਰੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਉਪਗ੍ਰਹਿਾਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵੱਡੇ ਟੁੱਕੜੇ ਦੇ ਏਰੋਥਰਮਲ ਹੀਟਿੰਗ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਹੀ ਹੈ। ਟਾਰਗੇਟੇਡ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਜੋਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੰਪੈਕਟ ਕਰਨ ਲਈ ਰੀ-ਆਟਰੀ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਡੀਆਬਿਟਿੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਂਲਾਕਿ MT1 ਨੂੰ ਰੀ-ਆਟਰੀ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਈਓਐਲ ਸੰਚਾਲਨ ਲਈ ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਨਹੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਪੂਰਾ ਮਿਸ਼ਨ ਚਣੌਤੀਪੂਰਣ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਕਾਰਜ ਅਧਿਐਨ, ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਇਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਸ਼ਨ, ਅਪ੍ਰੇਸ਼ਨ, ਥਰਮਲ, ਨਿਯੰਤਰਣ, ਨੈਵੀਗੇਸ਼ਨ, ਥਰਮਲ ਨਿਯੰਤਰਣ, ਨੈਵੀਗੇਸ਼ਨ ਨਿਯੰਤਰਣ ਟੀਮਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਵਾਲੇ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ 5 ਡਿਗਰੀ ਐਸ ਤੋਂ 14 ਡਿਗਰੀ ਅਤੇ 119 ਡਿਗਰੀ ਵਾਈ ਤੋਂ 100 ਡਿਗਰੀ ਐਮਟੀ 1 ਲਈ ਟਾਰਗੇਟਡ ਰੀ-ਐਂਟਰੀ ਜ਼ੋਨ ਵਜੋਂ ਪਛਾਣਿਆ ਗਿਆ। 2022 ਅਗਸਤ ਤੋਂ 18 ਓਰਬਿਟ ਚਾਲਾਂ ਨੂੰ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਫਾਈਨਲ ਡੀ-ਬੂਸਟ ਰਣਨੀਤੀ ਜ਼ਮੀਨੀ ਐਂਟਰੀ ਵਾਲੇ ਟਰੇਸ ਦੀ ਦਿੱਖ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ :- Indian Navy: ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਨੇ 'ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ' ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਲਾਂਚ, ਜਾਣੋ

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.