ਬੈਂਗਲੁਰੂ: ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸਿਜ਼ (IISc) ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮਾਈਕ੍ਰੋਪਲਾਸਟਿਕਸ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਕਾਵੇਰੀ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਮੱਛੀਆਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਖੋਜ ਜਰਨਲ Ecotoxicology and Environmental Safety ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸ ਖੋਜ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਉਪੇਂਦਰ ਨੋਂਗਥੋਮਬਾ, ਮੋਲੇਕਿਊਲਰ ਰੀਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ, ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਐਂਡ ਜੈਨੇਟਿਕਸ ਵਿਭਾਗ, ਇੰਡੀਆ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਸਾਇੰਸ ਨੇ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨੋਂਗਥੋਮਬਾ ਇੱਕ ਮੱਛੀ ਪ੍ਰੇਮੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਮੈਸੂਰ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਸਾਗਰ ਡੈਮ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਜਾਣਾ ਅਤੇ ਕਾਵੇਰੀ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਤਲੀਆਂ ਮੱਛੀਆਂ ਖਾਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਕੁਝ ਮੱਛੀਆਂ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਬਣਤਰ ਵਿੱਚ ਵਿਗਾੜਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ, ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਸੋਚਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਹ ਸ਼ਾਇਦ ਦਰਿਆ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੈ।
ਕਾਵੇਰੀ ਨਦੀ ਦੀਆਂ ਮੱਛੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਰ: ਖੋਜ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮਾਈਕ੍ਰੋਪਲਾਸਟਿਕ ਨਾ ਸਿਰਫ ਕਾਵੇਰੀ ਨਦੀ ਦੀਆਂ ਮੱਛੀਆਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਬਣਤਰ ਨੂੰ ਵੀ ਵਿਗਾੜ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਖੋਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨੋਂਗਥੋਮਬਾ ਦੇ ਅਧੀਨ ਪੀਐਚਡੀ ਕਰ ਰਹੇ ਐਬਸ ਟੋਬਾ ਅਨੀਫੋਵੋਸ਼ੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਾਣੀ ਹਰ ਕਿਸੇ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਪਾਣੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਕੈਂਸਰ ਸਮੇਤ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਾਵੇਰੀ ਨਦੀ ਦੀਆਂ ਮੱਛੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਗਾੜ ਦੇਖਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਸਾਗਰ ਡੈਮ ਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਮੱਛੀਆਂ ਉੱਤੇ ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਾਰੇ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਉਸਨੇ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਲਏ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਹਾਅ ਦੀ ਗਤੀ ਵੱਖਰੀ ਸੀ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਨਦੀ ਦਾ ਵੇਗ ਘੱਟ ਸੀ ਜਾਂ ਪਾਣੀ ਰੁਕਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਉੱਥੇ ਆਕਸੀਜਨ ਦਾ ਪੱਧਰ ਘੱਟ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਮੂਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਕਈ ਲੱਛਣ ਸਨ।
ਮਾਈਕ੍ਰੋਪਲਾਸਟਿਕਸ ਕਾਰਨ ਮੱਛੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਿਮਾਰੀਆਂ: ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਰਮਨ ਸਪੈਕਟ੍ਰੋਸਕੋਪੀ ਰਾਹੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਮੂਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਾਈਕ੍ਰੋਪਲਾਸਟਿਕਸ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੱਛੀ 'ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ੈਬਰਾਫਿਸ਼ ਦੇ ਭਰੂਣ 'ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮੱਛੀਆਂ ਦੀ ਹੌਲੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਅਤੇ ਸਥਿਰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਗੜਦੀ ਬਣਤਰ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਡੀਐਨਏ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ, ਸੈੱਲਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮਾਰਿਆ, ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਅਤੇ ਮੌਤ ਦਰ ਉੱਚੀ ਪਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਮੂਨਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹੋਰ ਦੂਸ਼ਿਤ ਤੱਤ ਕੱਢੇ ਗਏ ਤਾਂ ਵੀ ਮੱਛੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਉਹੀ ਰਹੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੱਛੀ ਦੀ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਲਈ ਮਾਈਕ੍ਰੋਪਲਾਸਟਿਕਸ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ।
ਮਨੁੱਖੀ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਮਾਈਕ੍ਰੋਪਲਾਸਟਿਕਸ: ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਅਸਥਿਰ ਅਣੂ ROS ਮਾਈਕ੍ਰੋਪਲਾਸਟਿਕਸ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਮੱਛੀਆਂ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਸਧਾਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਕਾਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ROS ਡੀਐਨਏ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ 'ਤੇ ਉਹੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਮੱਛੀ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਬਣਤਰ ਵਿੱਚ।
ਖੋਜਕਰਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨੀਦਰਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖੀ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਮਾਈਕ੍ਰੋਪਲਾਸਟਿਕਸ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੱਛੀਆਂ 'ਤੇ ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਜਾਣਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਸਵਾਲ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਾਵੇਰੀ ਨਦੀ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ? ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸਦੀ ਮਾਤਰਾ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਇਸਦੇ ਦੂਰਗਾਮੀ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ:- ਐਪਲ ਨੇ Foxconn ਰਾਹੀਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ iPhone 13 ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕੀਤਾ ਸ਼ੁਰੂ
