ETV Bharat / science-and-technology

Chandrayaan- 3: ਇਸਰੋ ਕੋਲ ਨਹੀਂ ਸਨ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਰਾਕੇਟ, ਜਾਣੋ, ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਨੂੰ ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਕਿਹੜਾ ਜੁਗਾੜ

Chandrayaan- 3: ਇਸਰੋ ਕੋਲ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਰਾਕੇਟ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਨੂੰ ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਇੱਕ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਕੋਲਕਾਤਾ ਤੋਂ ਇਸਰੋ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਨੇ ਨਿਊਜ਼ ਏਜੰਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਾਡੇ ਰਾਕੇਟ ਦੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਲਾਂਚਿੰਗ ਲਈ ਸਲਿੰਗ-ਸ਼ਾਟ ਵਿਧੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।

Chandrayaan- 3
Chandrayaan- 3
author img

By

Published : Aug 6, 2023, 7:42 AM IST

ਕੋਲਕਾਤਾ: ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਨੇ ਲਾਂਚ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਦੂਰੀ ਦਾ ਲਗਭਗ ਦੋ ਤਿਹਾਈ ਹਿੱਸਾ ਪੂਰਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਇਸਰੋ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਤਪਨ ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਪੰਧ ਵਿੱਚ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚੰਦਰਮਾ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪੁਲਾੜ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਅਧਿਆਏ ਜੋੜੇਗਾ। ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਨਿਊਜ਼ ਏਜੰਸੀ ਏਐਨਆਈ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆਂ ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਡੇ ਰਾਕੇਟ (ਲਾਂਚ ਵਾਹਨ) ਬਹੁਤ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਰਾਕੇਟ ਧਰਤੀ ਦੇ ਪੰਧ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ 11.2 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਸਕਿੰਟ ਦੀ ਸਪੀਡ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਡੇ ਰਾਕੇਟ ਇਸ ਗਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ, ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਸਲਿੰਗ-ਸਲਾਟ ਵਿਧੀ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲਿਆ।

ਸਟੈਨਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਇੱਕ ਵੈਬਸਾਈਟ, Scienceinthecity.stanford.edu ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਕ ਗੁਲੇਲ ਇੱਕ ਵਸਤੂ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਸਟੋਰ ਕੀਤੀ ਲਚਕੀਲੀ ਊਰਜਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਕਨੀਕ ਹੈ। ਗੂਗਲ ਗੁਲੇਲ ਤਕਨੀਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸਰਲ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਗੁਲੇਲ ਦੇ ਰਬੜ ਵਿੱਚ ਲਚਕੀਲੇ ਊਰਜਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਗੁਲੇਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸਲਿੰਗਸ਼ਾਟ ਓਪਰੇਟਰ ਦੀ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਰਬੜ ਵਿੱਚ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਰਬੜ ਦੀ ਲਚਕੀਲੀ ਊਰਜਾ ਗੁਲੇਲ ਦੁਆਰਾ ਅਧਿਕਤਮ ਗਤੀ ਨਾਲ ਟੀਚੇ ਵੱਲ ਪ੍ਰਜੈਕਟਾਈਲ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ।

Scienceinthecity.stanford.edu ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, slingshot ਤਕਨੀਕ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਈਲ ਦੀ ਲਚਕਤਾ ਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਤੋਂ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਈਲ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਤੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਿਊਟਨ ਦੇ ਤੀਜੇ ਨਿਯਮ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ। ਆਧੁਨਿਕ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ, ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਭੇਜੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਘੱਟ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਰਾਕੇਟਾਂ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਤੀ ਦੇਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਤੀਜੇ ਮਿਸ਼ਨ ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਨੂੰ 14 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼੍ਰੀਹਰੀਕੋਟਾ ਸਥਿਤ ਸਤੀਸ਼ ਧਵਨ ਸਪੇਸ ਸੈਂਟਰ ਤੋਂ ਜੀਐੱਸਐੱਲਵੀ ਮਾਰਕ 3 (ਐੱਲ.ਵੀ.ਐੱਮ. 3) ਹੈਵੀ-ਲਿਫਟ ਲਾਂਚ ਵਾਹਨ 'ਤੇ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜੇਕਰ ਭਾਰਤ ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ 'ਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਅਮਰੀਕਾ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਰੂਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਨੂੰ ਉਤਾਰਨ ਵਾਲਾ ਚੌਥਾ ਦੇਸ਼ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਸਾਫਟ ਲੈਂਡਿੰਗ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰੇਗਾ। (ANI ਇਨਪੁਟ)

ਕੋਲਕਾਤਾ: ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਨੇ ਲਾਂਚ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਦੂਰੀ ਦਾ ਲਗਭਗ ਦੋ ਤਿਹਾਈ ਹਿੱਸਾ ਪੂਰਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਇਸਰੋ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਤਪਨ ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਪੰਧ ਵਿੱਚ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚੰਦਰਮਾ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪੁਲਾੜ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਅਧਿਆਏ ਜੋੜੇਗਾ। ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਨਿਊਜ਼ ਏਜੰਸੀ ਏਐਨਆਈ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆਂ ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਡੇ ਰਾਕੇਟ (ਲਾਂਚ ਵਾਹਨ) ਬਹੁਤ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਰਾਕੇਟ ਧਰਤੀ ਦੇ ਪੰਧ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ 11.2 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਸਕਿੰਟ ਦੀ ਸਪੀਡ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਡੇ ਰਾਕੇਟ ਇਸ ਗਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ, ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਸਲਿੰਗ-ਸਲਾਟ ਵਿਧੀ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲਿਆ।

ਸਟੈਨਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਇੱਕ ਵੈਬਸਾਈਟ, Scienceinthecity.stanford.edu ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਕ ਗੁਲੇਲ ਇੱਕ ਵਸਤੂ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਸਟੋਰ ਕੀਤੀ ਲਚਕੀਲੀ ਊਰਜਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਕਨੀਕ ਹੈ। ਗੂਗਲ ਗੁਲੇਲ ਤਕਨੀਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸਰਲ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਗੁਲੇਲ ਦੇ ਰਬੜ ਵਿੱਚ ਲਚਕੀਲੇ ਊਰਜਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਗੁਲੇਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸਲਿੰਗਸ਼ਾਟ ਓਪਰੇਟਰ ਦੀ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਰਬੜ ਵਿੱਚ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਰਬੜ ਦੀ ਲਚਕੀਲੀ ਊਰਜਾ ਗੁਲੇਲ ਦੁਆਰਾ ਅਧਿਕਤਮ ਗਤੀ ਨਾਲ ਟੀਚੇ ਵੱਲ ਪ੍ਰਜੈਕਟਾਈਲ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ।

Scienceinthecity.stanford.edu ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, slingshot ਤਕਨੀਕ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਈਲ ਦੀ ਲਚਕਤਾ ਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਤੋਂ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਈਲ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਤੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਿਊਟਨ ਦੇ ਤੀਜੇ ਨਿਯਮ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ। ਆਧੁਨਿਕ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ, ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਭੇਜੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਘੱਟ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਰਾਕੇਟਾਂ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਤੀ ਦੇਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਤੀਜੇ ਮਿਸ਼ਨ ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਨੂੰ 14 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼੍ਰੀਹਰੀਕੋਟਾ ਸਥਿਤ ਸਤੀਸ਼ ਧਵਨ ਸਪੇਸ ਸੈਂਟਰ ਤੋਂ ਜੀਐੱਸਐੱਲਵੀ ਮਾਰਕ 3 (ਐੱਲ.ਵੀ.ਐੱਮ. 3) ਹੈਵੀ-ਲਿਫਟ ਲਾਂਚ ਵਾਹਨ 'ਤੇ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜੇਕਰ ਭਾਰਤ ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ 'ਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਅਮਰੀਕਾ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਰੂਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਨੂੰ ਉਤਾਰਨ ਵਾਲਾ ਚੌਥਾ ਦੇਸ਼ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਸਾਫਟ ਲੈਂਡਿੰਗ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰੇਗਾ। (ANI ਇਨਪੁਟ)

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.