ETV Bharat / city

ਜਾਣੋਂ ਪੂਰਵਜਾਂ ਦੇ ਸ਼ਰਾਧ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੂਜਾ ਵਿਧੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਮੱਹਤਵ - Gurdaspur

ਸ਼ਰਾਧ ਦਾ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਮੱਹਤਵ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ ਸ਼ਰਾਧ 20 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।

ਜਾਣੋਂ ਪੂਰਵਜਾਂ ਦੇ ਸ਼ਰਾਧ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੂਜਾ ਵਿਧੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਮੱਹਤਵ
ਜਾਣੋਂ ਪੂਰਵਜਾਂ ਦੇ ਸ਼ਰਾਧ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੂਜਾ ਵਿਧੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਮੱਹਤਵ
author img

By

Published : Sep 20, 2021, 8:12 AM IST

ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ : ਇਸ ਵਾਰ ਸ਼ਰਾਧ 20 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਸ਼ਰਾਧ ਸ਼ਰੱਧਾ ਸ਼ਬਦ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਧ 'ਚ ਪੂਰਵਜਾਂ ਨੂੰ ਪੂਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ ਸ਼ਰਾਧ ਅਸ਼ਵਿਨ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਤੋਂ ਅਰੰਭ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਅਸ਼ਵਨੀ ਮਾਸ 6 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਚੱਲੇਗਾ। ਸ਼ਰਾਧ ਬਾਰੇ ਪੰਡਿਤ ਭਰਥ ਤ੍ਰਿਵੇਦੀ ਨੇ ਈਟੀਵੀ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਸ਼ਰਾਧ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਜਾਣਕਾਰੀਆਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।

ਜਾਣੋਂ ਪੂਰਵਜਾਂ ਦੇ ਸ਼ਰਾਧ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੂਜਾ ਵਿਧੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਮੱਹਤਵ

ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਸ਼ਿਵਾਲਾ ਮਈਆਂ ਦਾਸ ਮਿਸਤਰੀ ਮੰਦਿਰ ਦੇ ਪੰਡਿਤ ਭਰਥ ਤ੍ਰਿਵੇਦੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪੂਰਵਜ ਜਦੋਂ ਪਿੱਤਰ ਯੋਨੀ 'ਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਇਹੀ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਅੱਗੇ ਅਰਦਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੁੱਲ 'ਚ ਅਜਿਹਾ ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼ ਪੈਦਾ ਹੋਵੇ ਜਿਸ ਨਾਲ ਤਿੱਨ ਪੀੜੀਆਂ ਦਾ ਭੱਲਾ ਹੋਵੇ।

ਸ਼ਰਾਧ ਦਾ ਮੱਹਤਵ

ਪੀਤਰ ਪੱਖ 'ਚ ਮੌਤ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸ਼ਰਾਧ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਤਾਰੀਖ ਨੂੰ ਜਿਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ, ਉਸੇ ਤਾਰੀਖ ਨੂੰ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਸ਼ਰਾਧ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਮੌਤ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਸ਼ਰਾਧ ਅਮਾਵਸਿਆ ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੂਰਵਜਾਂ ਦੇ ਸ਼ਰਾਧ ਦੇ ਦਿਨ, ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਯੋਗਤਾ ਅਨੁਸਾਰ ਭੋਜਨ ਕਰਵਾਉਣਾ ਅਤੇ ਦਾਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕੁੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਖਾਣਾ ਖੁਆਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਪੂਜਾ ਦੀ ਵਿਧੀ

ਪੂਰਵਜਾਂ ਦੇ ਸ਼ਰਾਧ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਨੂੰ ਤਰਪਨ ਭੇਟ ਕਰਨ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਪੂਰਵਜਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੇਣਾ।ਇਸ ਦੇ ਲਈ, ਹਰ ਰੋਜ਼ ਸਵੇਰੇ ਉੱਠਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਤਰਪਨ ਸਮਗਰੀ ਲੈ ਕੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਮੂੰਹ ਕਰਕੇ ਬੈਠੋ, ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ, ਅਕਸ਼ਤ, ਫੁੱਲ ਲਓ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਦਾ ਦੋਵੇਂ ਹੱਥ ਜੋੜ ਕੇ ਸਿਮਰਨ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿਓ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਨਦੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ 'ਤੇ ਤਰਪਨ ਕਰਨਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ, ਸਮਗਰੀ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਵਹਾਉ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਆਪਣੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦੇ ਅਸ਼ੀਰਵਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰੋ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਰੱਖੋ ਧਿਆਨ

ਆਪਣੇ ਪੂਰਵਜਾਂ ਦੇ ਸ਼ਰਾਧ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ਰਾਧ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋਵੋ, ਕੋਈ ਉਤਸ਼ਾਹਜਨਕ ਕੰਮ ਨਾ ਕਰੋ। ਘਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੁਭ ਕਾਰਜ ਨਾ ਕਰੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮੀਟ, ਅਲਕੋਹਲ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਤਮਸੀ ਭੋਜਨ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰੋ। ਸ਼ਰਾਧ ਵਿੱਚ ਪੂਰਵਜਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦੇਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਹਰੇਕ ਮੈਂਬਰ ਨੂੰ ਵਿਛੜੀ ਰੂਹ ਲਈ ਦਾਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ : ਇਸ ਵਾਰ ਸ਼ਰਾਧ 20 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਸ਼ਰਾਧ ਸ਼ਰੱਧਾ ਸ਼ਬਦ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਧ 'ਚ ਪੂਰਵਜਾਂ ਨੂੰ ਪੂਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ ਸ਼ਰਾਧ ਅਸ਼ਵਿਨ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਤੋਂ ਅਰੰਭ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਅਸ਼ਵਨੀ ਮਾਸ 6 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਚੱਲੇਗਾ। ਸ਼ਰਾਧ ਬਾਰੇ ਪੰਡਿਤ ਭਰਥ ਤ੍ਰਿਵੇਦੀ ਨੇ ਈਟੀਵੀ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਸ਼ਰਾਧ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਜਾਣਕਾਰੀਆਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।

ਜਾਣੋਂ ਪੂਰਵਜਾਂ ਦੇ ਸ਼ਰਾਧ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੂਜਾ ਵਿਧੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਮੱਹਤਵ

ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਸ਼ਿਵਾਲਾ ਮਈਆਂ ਦਾਸ ਮਿਸਤਰੀ ਮੰਦਿਰ ਦੇ ਪੰਡਿਤ ਭਰਥ ਤ੍ਰਿਵੇਦੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪੂਰਵਜ ਜਦੋਂ ਪਿੱਤਰ ਯੋਨੀ 'ਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਇਹੀ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਅੱਗੇ ਅਰਦਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੁੱਲ 'ਚ ਅਜਿਹਾ ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼ ਪੈਦਾ ਹੋਵੇ ਜਿਸ ਨਾਲ ਤਿੱਨ ਪੀੜੀਆਂ ਦਾ ਭੱਲਾ ਹੋਵੇ।

ਸ਼ਰਾਧ ਦਾ ਮੱਹਤਵ

ਪੀਤਰ ਪੱਖ 'ਚ ਮੌਤ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸ਼ਰਾਧ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਤਾਰੀਖ ਨੂੰ ਜਿਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ, ਉਸੇ ਤਾਰੀਖ ਨੂੰ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਸ਼ਰਾਧ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਮੌਤ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਸ਼ਰਾਧ ਅਮਾਵਸਿਆ ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੂਰਵਜਾਂ ਦੇ ਸ਼ਰਾਧ ਦੇ ਦਿਨ, ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਯੋਗਤਾ ਅਨੁਸਾਰ ਭੋਜਨ ਕਰਵਾਉਣਾ ਅਤੇ ਦਾਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕੁੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਖਾਣਾ ਖੁਆਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਪੂਜਾ ਦੀ ਵਿਧੀ

ਪੂਰਵਜਾਂ ਦੇ ਸ਼ਰਾਧ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਨੂੰ ਤਰਪਨ ਭੇਟ ਕਰਨ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਪੂਰਵਜਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੇਣਾ।ਇਸ ਦੇ ਲਈ, ਹਰ ਰੋਜ਼ ਸਵੇਰੇ ਉੱਠਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਤਰਪਨ ਸਮਗਰੀ ਲੈ ਕੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਮੂੰਹ ਕਰਕੇ ਬੈਠੋ, ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ, ਅਕਸ਼ਤ, ਫੁੱਲ ਲਓ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਦਾ ਦੋਵੇਂ ਹੱਥ ਜੋੜ ਕੇ ਸਿਮਰਨ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿਓ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਨਦੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ 'ਤੇ ਤਰਪਨ ਕਰਨਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ, ਸਮਗਰੀ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਵਹਾਉ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਆਪਣੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦੇ ਅਸ਼ੀਰਵਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰੋ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਰੱਖੋ ਧਿਆਨ

ਆਪਣੇ ਪੂਰਵਜਾਂ ਦੇ ਸ਼ਰਾਧ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ਰਾਧ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋਵੋ, ਕੋਈ ਉਤਸ਼ਾਹਜਨਕ ਕੰਮ ਨਾ ਕਰੋ। ਘਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੁਭ ਕਾਰਜ ਨਾ ਕਰੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮੀਟ, ਅਲਕੋਹਲ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਤਮਸੀ ਭੋਜਨ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰੋ। ਸ਼ਰਾਧ ਵਿੱਚ ਪੂਰਵਜਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦੇਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਹਰੇਕ ਮੈਂਬਰ ਨੂੰ ਵਿਛੜੀ ਰੂਹ ਲਈ ਦਾਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.