ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਗਠੀਆ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਬੁਢਾਪੇ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਸੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਗਠੀਆ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਾਡੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਆਮ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅੜਿੱਕਾ ਬਣਦਾ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਗਠੀਆ ਦਿਵਸ 12 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਗਠੀਆ ਬਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣਾ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਸਮੱਸਿਆ ਜਿਸਦਾ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੁਢਾਪੇ ਨਾਲ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਹੈ ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਦਰਦ ਜਾਂ ਹੱਡੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਗਠੀਆ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਗਠੀਆ ਸਿਰਫ਼ ਬੁਢਾਪੇ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਉਮਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪੜਾਅ 'ਤੇ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਰੋਗ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਤੇ ਰੋਕਥਾਮ ਕੇਂਦਰਾਂ (ਸੀਡੀਸੀ) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਸਾਡੇ ਜੋੜਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹੱਡੀਆਂ ਅਤੇ ਟਿਸ਼ੂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਗਠੀਆ ਬਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ 12 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਗਠੀਆ ਦਿਵਸ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਗਠੀਆ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ
ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਲੱਛਣਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਗਠੀਆ ਦੇ 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਸਮਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਅਧਾਰ ਤੇ ਸੀਡੀਸੀ ਨੇ ਗਠੀਆ ਨੂੰ 6 ਕਲਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਹੈ।
- ਗਠੀਏ
ਗਠੀਏ ਦੀ ਗਠੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਕਿਸਮ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਗੈਰ-ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗਠੀਆ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਹੱਥਾਂ, ਕਮਰ ਅਤੇ ਗੋਡਿਆਂ ਦੇ ਜੋੜਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਫਾਈਬਰੋਮਾਈਆਲਗੀਆ
ਫਾਈਬਰੋਮਾਈਆਲਗੀਆ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਆਮ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਕਾਰਨ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਹੱਡੀਆਂ ਸਮੇਤ ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਵਿਅਕਤੀ ਦਿਨ ਭਰ ਆਮ ਥਕਾਵਟ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਫਾਈਬਰੋਮਾਈਆਲਗੀਆ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਫਾਈਬਰੋਮਾਈਆਲਗੀਆ ਦੇ ਕੁਝ ਆਮ ਲੱਛਣ ਹਨ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਥਕਾਵਟ, ਸੌਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ, ਸਿਰ ਦਰਦ, ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ, ਇਕਾਗਰਤਾ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਆਦਿ।
- ਰਾਇਮੇਟਾਇਡ ਗਠੀਆ
ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਇਲਾਜ ਉਮਰ ਭਰ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਦੇ ਨਾਲ, ਸਰੀਰ ਦੇ ਜੋੜਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਬਦਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਰਾਇਮੇਟਾਇਡ ਗਠੀਆ ਇੱਕ ਸੋਜ ਵਾਲੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਜੋੜਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਸਰੀਰ ਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਚਮੜੀ, ਅੱਖਾਂ, ਫੇਫੜੇ, ਦਿਲ ਅਤੇ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।
- ਗੌਟ
ਗਠੀਆ ਦੀ ਉਹ ਕਿਸਮ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਰਦ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਮਰੀਜ਼ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵੱਡੇ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਜੋੜਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਅਤੇ ਸੋਜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਪੌਲੀਅਰਟਿਕੂਲਰ ਗੌਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਰਦ ਅਤੇ ਅੰਗੂਠੇ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਵਿਅਕਤੀ ਚੱਲਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਮਾਮੂਲੀ ਭਾਰ-ਦਬਾਅ ਨੂੰ ਵੀ ਸਹਿਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੈ।
- ਜੁਬੇਨਾਈਲ
- ਗਠੀਆ ਇਹ ਇੱਕ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 16 ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਈਨੋਵੀਅਮ ਦੀ ਸੋਜਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਿਨੋਵੀਅਮ ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਮੌਜੂਦ ਇੱਕ ਟਿਸ਼ੂ ਹੈ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਕਿਸ਼ੋਰ ਗਠੀਆ ਇੱਕ ਸਵੈ -ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਭਾਵ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਮੌਜੂਦ ਇਮਯੂਨ ਸਿਸਟਮ, ਜੋ ਇਸਨੂੰ ਬਾਹਰੀ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਵਾਪਰਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੀ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਮੌਜੂਦ ਇਮਾਈਉਨ ਸਿਸਟਮ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਪਰ ਗਠੀਆ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਦਰਦ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਇਸਦੇ ਕਾਰਨ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਚੱਲਣ ਅਤੇ ਆਮ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
- ਲੂਪਸ
ਇਹ ਇੱਕ ਲੰਮੀ-ਸਥਾਈ ਸੋਜ ਅਤੇ ਜਲਣ ਸੰਬੰਧੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ , ਜੋ ਉਦੋਂ ਵਾਪਰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੁਹਾਡੇ ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਅਤੇ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਲੂਪਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸੋਜਸ਼ ਅਤੇ ਜਲਣ ਸਰੀਰ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਜੋੜ, ਚਮੜੀ, ਗੁਰਦੇ, ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲ, ਦਿਮਾਗ, ਦਿਲ ਅਤੇ ਫੇਫੜੇ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸੈਪਟਿਕ ਆਰਥਰਾਈਟਸ, ਪਾਚਕ ਗਠੀਆ ਅਤੇ ਸਪੌਂਡੀਲੋਸਿਸ ਗਠੀਆ ਵੀ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।
ਗਠੀਆ ਦੇ ਕਾਰਨ
ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗਠੀਆ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਉਪਾਸਥੀ ਦਾ ਟੁੱਟਣਾ, ਇੱਕ ਟਿਸ਼ੂ ਜੋ ਹੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਡੀ ਪਿੰਜਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਨਿਰਵਿਘਨ ਕਾਰਜ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਸਾਡੀਆਂ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਸੁਚਾਰੂ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਣ।
ਉਪਾਸਥੀ ਦੀ ਘਾਟ (ਕੌਰਟੇਜ) ਦੇ ਕਾਰਨ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗਠੀਆ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸੱਟ ਲੱਗਣ, ਇਮਿਉਨ ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਗਲਤ ਕੰਮ ਕਰਨ, ਖ਼ਾਨਦਾਨੀ ਗਠੀਆ, ਲਾਗ ਅਤੇ ਸਰਜਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਗਠੀਆ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵੀ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਗਠੀਆ ਦੇ ਲੱਛਣ
ਗਠੀਆ ਦੇ ਮੁੱਖ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜੋੜਾਂ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਸੋਜ, ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਠੋਰਤਾ ਜਾਂ ਤਣਾਅ, ਹਥਿਆਰਾਂ ਅਤੇ ਲੱਤਾਂ ਦੇ ਜੋੜਾਂ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਜਾਂ ਬੇਅਰਾਮੀ, ਬੁਖਾਰ ਅਤੇ ਥਕਾਵਟ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਗਠੀਆ ਦੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਲੱਛਣ ਵੀ ਬਦਲਦੇ ਹਨ।
ਗਠੀਆ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਕਿਵੇਂ ਰਹਿਣਾ ਹੈ
ਗਠੀਆ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ ਤੇ ਸਧਾਰਨ ਕਸਰਤਾਂ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਨਿਯਮਤ ਸਲਾਹ ਲੈਂਦੇ ਰਹੋ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਆਪਣੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਪਾਲਣਾ ਕਰੋ।
ਗਠੀਆ ਇੱਕ ਦਰਦਨਾਕ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਪਰ ਸਹੀ ਸਲਾਹ ਨਿਯਮਤ ਕਸਰਤ ਅਤੇ ਸਹੀ ਖੁਰਾਕ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕੋਰੋਨਾ ਦੇ ਇਸ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਗਠੀਆ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ ਆਪਣੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ।
