ETV Bharat / bharat

ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਤੇ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਫੈਲਾਉਣ ਲਈ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਇਨਾਮ ਦਿੰਦਾ ?

ਖੋਜ ਨੇ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ (ਪਸੰਦ, ਫਾਰਵਰਡ, ਸ਼ੇਅਰਿੰਗ, ਵਿਯੂਜ਼ ਆਦਿ) ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਆਦਤ ਨੇ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਜਾਅਲੀ ਖ਼ਬਰਾਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। Social media side effect . misinformation spared by social media platforms

misinformation spared by social media platforms
misinformation spared by social media platforms
author img

By

Published : Jan 18, 2023, 10:48 PM IST

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਇੱਕ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਫੇਸਬੁੱਕ ਅਤੇ ਟਵਿੱਟਰ ਵਰਗੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਨੇ ਯੂਜ਼ਰਸ ਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਆਦਤ ਨੂੰ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਫਰਜ਼ੀ ਖਬਰਾਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਦੱਖਣੀ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (USC) ਦੁਆਰਾ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਆਨਲਾਈਨ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਫੈਲਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ ਸਾਇੰਸਿਜ਼ ਦੇ ਜਰਨਲ ਪ੍ਰੋਸੀਡਿੰਗਜ਼ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਖੋਜਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ 15 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਚੋਟੀ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹੀ ਲਗਭਗ 30 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ 40 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਫਰਜ਼ੀ ਖ਼ਬਰਾਂ ਫੈਲਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ।

ਖੋਜ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਪਭੋਗਤਾ ਇਨਾਮ-ਅਧਾਰਿਤ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਆਧਾਰ ਮੰਨਦੇ ਹੋਏ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਨਾਮ-ਆਧਾਰਿਤ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ, ਉਪਭੋਗਤਾ ਫੀਡਬੈਕ ਨਤੀਜਿਆਂ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪੋਸਟ ਕਰਨ, ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫੈਲਾਉਣ ਆਦਿ ਲਈ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੇ ਯੂਐਸਸੀ ਐਮਰੀਟਾ ਪ੍ਰੋਵੋਸਟ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ, ਵੈਂਡੀ ਵੁੱਡ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਸਾਡੀ ਖੋਜਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਫੈਲਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਸਾਈਟਾਂ ਦੇ ਲਾਪਰਵਾਹ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੈ।

ਖੋਜ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਗਿਜ਼ੇਮ ਸੇਲਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਇਨਾਮ (ਪਸੰਦ, ਅੱਗੇ, ਸ਼ੇਅਰਿੰਗ, ਵਿਯੂਜ਼, ਆਦਿ) ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਫੈਲਾਉਣ ਦੀ ਗੱਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਇਨਾਮ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਕੁਝ ਵੀ ਪੋਸਟ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਰੋਕਣ ਲਈ ਔਨਲਾਈਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ:- ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ 33 ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦਾ ਹੋ ਸਕੇਗਾ ਔਫਲਾਈਨ ਅਨੁਵਾਦ, ਗੂਗਲ ਟ੍ਰਾਂਸਲੇਟ ਨੇ ਕੀਤਾ ਐਲਾਨ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਇੱਕ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਫੇਸਬੁੱਕ ਅਤੇ ਟਵਿੱਟਰ ਵਰਗੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਨੇ ਯੂਜ਼ਰਸ ਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਆਦਤ ਨੂੰ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਫਰਜ਼ੀ ਖਬਰਾਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਦੱਖਣੀ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (USC) ਦੁਆਰਾ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਆਨਲਾਈਨ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਫੈਲਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ ਸਾਇੰਸਿਜ਼ ਦੇ ਜਰਨਲ ਪ੍ਰੋਸੀਡਿੰਗਜ਼ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਖੋਜਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ 15 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਚੋਟੀ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹੀ ਲਗਭਗ 30 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ 40 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਫਰਜ਼ੀ ਖ਼ਬਰਾਂ ਫੈਲਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ।

ਖੋਜ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਪਭੋਗਤਾ ਇਨਾਮ-ਅਧਾਰਿਤ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਆਧਾਰ ਮੰਨਦੇ ਹੋਏ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਨਾਮ-ਆਧਾਰਿਤ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ, ਉਪਭੋਗਤਾ ਫੀਡਬੈਕ ਨਤੀਜਿਆਂ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪੋਸਟ ਕਰਨ, ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫੈਲਾਉਣ ਆਦਿ ਲਈ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੇ ਯੂਐਸਸੀ ਐਮਰੀਟਾ ਪ੍ਰੋਵੋਸਟ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ, ਵੈਂਡੀ ਵੁੱਡ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਸਾਡੀ ਖੋਜਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਫੈਲਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਸਾਈਟਾਂ ਦੇ ਲਾਪਰਵਾਹ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੈ।

ਖੋਜ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਗਿਜ਼ੇਮ ਸੇਲਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਇਨਾਮ (ਪਸੰਦ, ਅੱਗੇ, ਸ਼ੇਅਰਿੰਗ, ਵਿਯੂਜ਼, ਆਦਿ) ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਫੈਲਾਉਣ ਦੀ ਗੱਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਇਨਾਮ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਕੁਝ ਵੀ ਪੋਸਟ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਰੋਕਣ ਲਈ ਔਨਲਾਈਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ:- ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ 33 ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦਾ ਹੋ ਸਕੇਗਾ ਔਫਲਾਈਨ ਅਨੁਵਾਦ, ਗੂਗਲ ਟ੍ਰਾਂਸਲੇਟ ਨੇ ਕੀਤਾ ਐਲਾਨ

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.