ਦੇਹਰਾਦੂਨ: ਬਰਫੀਲੇ ਚੀਤੇ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਭਾਵੇਂ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਵੱਡੀ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਰਹੀ ਹੋਵੇ ਪਰ ਉੱਤਰਕਾਸ਼ੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਗੰਗੋਤਰੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਤੋਂ ਆਈ ਖ਼ਬਰ ਨੇ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਅਲੋਪ ਹੋ ਰਹੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਬਾਰੇ ਸੁਖਦ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਵਾਈਲਡ ਲਾਈਫ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਦੀ ਤਕਨੀਕੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਕਰਵਾਈ ਗਈ ਜਨਗਣਨਾ ਦੌਰਾਨ ਬਰਫੀਲੇ ਚੀਤਿਆਂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੰਗੋਤਰੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ 'ਚ ਬਰਫੀਲੇ ਚੀਤੇ ਦੇ ਨਵੇਂ ਅੰਕੜੇ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਉੱਤਰਕਾਸ਼ੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ 'ਚ ਸਥਿਤ ਗੰਗੋਤਰੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਬਰਫੀਲੇ ਚੀਤਿਆਂ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਪਨਾਹਗਾਹ ਸਾਬਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਾਈਲਡ ਲਾਈਫ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਨੇ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਰਿਪੋਰਟ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵਿਗਿਆਨਕ ਗਣਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਬਰਫੀਲੇ ਚੀਤੇ ਅਤੇ ਭਾਲੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਜਾਣਨ ਲਈ 300 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੈਮਰਾ ਟਰੈਪ ਲਾਏ ਗਏ ਹਨ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਡਬਲਯੂ.ਆਈ.ਆਈ (WII (Wildlife Institute of India) ) ਦੀ ਤਕਨੀਕੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਗੰਗੋਤਰੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਗਣਨਾ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮੱਧ ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਲਗਪਗ 18 ਡਿਵੀਜ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬਰਫੀਲੇ ਚੀਤੇ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਪੜਾਅ 'ਚ ਗੰਗੋਤਰੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ 'ਚ ਕੈਮਰੇ ਟ੍ਰੈਪ 'ਚ ਰਿਕਾਰਡ 40 ਦੇ ਕਰੀਬ ਬਰਫੀਲੇ ਚੀਤੇ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਚੀਫ ਵਾਈਲਡਲਾਈਫ ਵਾਰਡਨ ਡਾਕਟਰ ਪਰਾਗ ਧਕਾਤੇ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅੰਕੜਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਗੰਗੋਤਰੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਵਿਚ ਬਰਫੀਲੇ ਚੀਤੇ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਭੋਜਨ ਲੜੀ ਯਾਨੀ ਹੋਰ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਬਿਹਤਰ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।
ਗੰਗੋਤਰੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਬਰਫੀਲੇ ਚੀਤੇ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਭਰਲ, ਭੇਡਾਂ, ਕਸਤੂਰੀ ਹਿਰਨ ਸਮੇਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭੋਜਨ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਸੂਰ, ਲੂੰਬੜੀ ਅਤੇ ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਥਾਰ ਦੀ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਗਿਣਤੀ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਤਿੱਤਰ, ਮੋਨਾਲ ਅਤੇ ਮੁਰਗੀ ਵਰਗੇ ਕਈ ਪੰਛੀ ਵੀ ਇੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਵਾਈਲਡ ਲਾਈਫ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਨੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਜੈਵਿਕ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਅਤੇ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਖੋਜ ਕਾਰਜ ਵੀ ਕੀਤੇ ਹਨ।
ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ 3500 ਮੀਟਰ ਤੋਂ 5500 ਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਬਰਫੀਲੇ ਚੀਤੇ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਰੀਬ 100 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੇ ਖੇਤਰ 'ਚ ਦੋ ਬਰਫੀਲੇ ਚੀਤੇ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵੀ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਵਾਈਲਡ ਲਾਈਫ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਅਤੇ ਜੰਗਲਾਤ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਯਤਨਾਂ ਸਦਕਾ ਇਹ ਅਧਿਐਨ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖ-ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਹਾਈ ਹੋਵੇਗਾ।
ਬਰਫਬਾਰੀ ਜਾਂ ਠੰਡੇ ਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਉੱਚੇ ਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਮ ਅਨੁਸਾਰ ਬਰਫ ਦਾ ਚੀਤਾ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਚਮੜੀ 'ਤੇ ਸਲੇਟੀ ਅਤੇ ਚਿੱਟੇ ਫਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਠੰਡੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜੰਮਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦੇ ਹਨ। ਬਰਫੀਲੇ ਚੀਤੇ ਸਿਰਫ ਰਾਤ ਨੂੰ ਹੀ ਸਰਗਰਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਭੋਜਨ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿਚ ਇਕੱਲੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੁਤਾਬਕ ਬਰਫੀਲੇ ਚੀਤੇ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 1.4 ਮੀਟਰ ਤੱਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਛ 90 ਤੋਂ 100 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਤੱਕ ਲੰਬੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭਾਰ 75 ਕਿਲੋ ਤੱਕ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਦੇ 90 ਤੋਂ 100 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਬਰਫੀਲੀ ਤੇਂਦੁਆ ਦੋ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਗੰਗੋਤਰੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਰ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਗੰਗੋਤਰੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਬਾਰੇ ਅੰਕੜੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ, ਉਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਾਂਭ ਸੰਭਾਲ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਬਿਹਤਰ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਬੀਜੇਪੀ ਨੇ ਸੋਨੀਆ 'ਤੇ ਤੀਸਤਾ ਸੇਤਲਵਾੜ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦਾ ਲਗਾਇਆ ਇਲਜ਼ਾਮ, ਕਾਂਗਰਸ ਦੋਫਾੜ !
