ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਿਆ 80 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਹੁੰਚਣ ਨਾਲ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ, ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਯਾਤਰਾ ਮਹਿੰਗੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਦਾ ਖਦਸ਼ਾ ਹੈ। ਰੁਪਏ ਦੀ ਕੀਮਤ 'ਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦਾ ਮੁੱਢਲਾ ਅਤੇ ਤਤਕਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਰਾਮਦਕਾਰਾਂ 'ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਸੇ ਮਾਤਰਾ ਲਈ ਉੱਚੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਬਰਾਮਦਕਾਰਾਂ ਲਈ ਵਰਦਾਨ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰੁਪਏ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।
ਰੁਪਏ ਦੀ ਇਸ ਤਿੱਖੀ ਗਿਰਾਵਟ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੁਝ ਲਾਭਾਂ ਨੂੰ ਲਗਭਗ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਰੁਪਏ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਾਭਾਂ ਤੋਂ ਵਾਂਝਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤੇਲ ਅਤੇ ਈਂਧਨ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਤੋਂ ਰੂਸ-ਯੂਕਰੇਨ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਮਿਲਣਾ ਸੀ। ਪੈਟਰੋਲ, ਡੀਜ਼ਲ ਅਤੇ ਜੈੱਟ ਈਂਧਨ ਵਰਗੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਬਾਲਣ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਭਾਰਤ 85 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਦਰਾਮਦ ਤੇਲ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ। ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਰੁਪਿਆ 79.99 ਰੁਪਏ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਬੰਦ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦਰਾਮਦ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਸਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੱਚਾ ਤੇਲ, ਕੋਲਾ, ਪਲਾਸਟਿਕ ਸਮੱਗਰੀ, ਰਸਾਇਣ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਉਤਪਾਦ, ਬਨਸਪਤੀ ਤੇਲ, ਖਾਦ, ਮਸ਼ੀਨਰੀ, ਸੋਨਾ, ਮੋਤੀ, ਕੀਮਤੀ ਅਤੇ ਅਰਧ-ਕੀਮਤੀ ਪੱਥਰ ਅਤੇ ਲੋਹਾ ਅਤੇ ਸਟੀਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਇੱਥੇ ਇਹ ਦੱਸਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਰੁਪਏ 'ਚ ਵੱਡੀ ਗਿਰਾਵਟ ਦਾ ਖਰਚ 'ਤੇ ਕੀ ਅਸਰ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਆਯਾਤ: ਆਯਾਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਸਮਾਨ ਲਈ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਖਰੀਦਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਰੁਪਏ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਕਾਰਨ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਮਹਿੰਗੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਸਿਰਫ਼ ਤੇਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਮੋਬਾਈਲ ਫ਼ੋਨ, ਕੁਝ ਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਉਪਕਰਨ ਵੀ ਮਹਿੰਗੇ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।
- ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਿੱਖਿਆ: ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਿੱਖਿਆ ਹੁਣ ਹੋਰ ਮਹਿੰਗੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਵੱਲੋਂ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵਸੂਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਰ ਡਾਲਰ ਲਈ ਹੋਰ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕਰਨੇ ਪੈਣਗੇ, ਸਗੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਕਰਜ਼ੇ ਵੀ ਮਹਿੰਗੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ।
- ਵਿਦੇਸ਼ ਯਾਤਰਾ: ਕੋਵਿਡ -19 ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਵਿਦੇਸ਼ ਯਾਤਰਾ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ ਹੋਰ ਮਹਿੰਗੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।
- ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਪੈਸਾ ਭੇਜਣਾ: ਗੈਰ-ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਭਾਰਤੀ (ਐਨਆਰਆਈ) ਜੋ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਭੇਜਦੇ ਹਨ, ਰੁਪਏ ਦੇ ਮੁੱਲ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਭੇਜਣਗੇ।
ਵਪਾਰ ਘਾਟਾ ਵਧਿਆ: ਤਾਜ਼ਾ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੂਨ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੀ ਇਸੇ ਮਿਆਦ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 57.55 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਧ ਕੇ 66.31 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਮਾਲ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰ ਘਾਟਾ ਜੂਨ 2022 ਵਿੱਚ $26.18 ਬਿਲੀਅਨ ਹੋ ਗਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਜੂਨ 2021 ਵਿੱਚ $9.60 ਬਿਲੀਅਨ ਤੋਂ 172.72 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵੱਧ ਹੈ। ਜੂਨ 'ਚ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਲਗਭਗ ਦੁੱਗਣੀ ਹੋ ਕੇ 21.3 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਹੋ ਗਈ। ਕੋਲਾ ਅਤੇ ਕੋਕ ਦਾ ਆਯਾਤ ਜੂਨ 2022 ਵਿੱਚ 1.88 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਦੁੱਗਣਾ ਹੋ ਕੇ ਜੂਨ 2022 ਵਿੱਚ $6.76 ਬਿਲੀਅਨ ਹੋ ਗਿਆ।
ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ: ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਲਗਾਤਾਰ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਮੁੱਖ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਚੂਨ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਦੇ 6 ਫੀਸਦੀ ਦੇ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਪੱਧਰ ਤੋਂ ਕਾਫੀ ਉੱਪਰ, 7 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਥੋਕ ਮੁੱਲ ਆਧਾਰਿਤ ਸੂਚਕਾਂਕ (ਡਬਲਯੂ.ਪੀ.ਆਈ.) ਦੇ ਵੀ 15 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਉਪਰ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਸਥਿਤੀ ਹੋਰ ਵਿਗੜ ਗਈ ਹੈ।
'ਆਯਾਤ ਦੀ ਲਾਗਤ ਵਧੇਗੀ': ਸੌਲਵੈਂਟ ਐਕਸਟਰੈਕਟਰਜ਼ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ (SEA) ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਬੀਵੀ ਮਹਿਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਤੇਲ ਸਮੇਤ ਸਾਰੀਆਂ ਦਰਾਮਦਾਂ ਦੀ ਲਾਗਤ ਵਧੇਗੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਬਾਜ਼ਾਰ 'ਚ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ 'ਚ ਗਿਰਾਵਟ ਕਾਰਨ ਰੁਪਏ 'ਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦਾ ਅਸਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਹੀਂ ਪਵੇਗਾ। ਤੇਲ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਸਾਲ 2020-21 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਰਿਕਾਰਡ 1.17 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਤੇਲ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਸਾਲ ਜੂਨ 'ਚ ਬਨਸਪਤੀ ਤੇਲ ਦੀ ਦਰਾਮਦ 1.81 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਰਹੀ, ਜੋ ਕਿ 2021 ਦੇ ਇਸੇ ਮਹੀਨੇ ਨਾਲੋਂ 26.52 ਫੀਸਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਖਾਦਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਰੁਪਏ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਕਾਰਨ ਗਲੋਬਲ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖੇਤੀ ਸਮੱਗਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਉੱਚੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਸਰਕਾਰੀ ਸਬਸਿਡੀ ਖਰਚੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ 1.62 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਇਸ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਵਧ ਕੇ 2.5 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ।
ਬਰਾਮਦਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸਿਖਰ ਸੰਸਥਾ ਐਫਆਈਈਓ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ ਅਜੇ ਸਹਾਏ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਰੁਪਏ ਦੇ 80 ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦਾ ਆਯਾਤ ਖਰਚ ਵਧੇਗਾ ਅਤੇ ਮਹਿੰਗਾਈ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨਾ ਹੋਰ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਸਹਾਏ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਵਿਚਕਾਰਲੇ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਦੀ ਨਿਰਮਾਣ ਲਾਗਤ ਵਧੇਗੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗਤ ਆਵੇਗੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵਧੇਗੀ," ਸਹਾਏ ਨੇ ਕਿਹਾ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਟੀ-ਸ਼ਰਟ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮੈਟਰੋ ਟਰੇਨ 'ਚ ਭਿੜੇ, ਲੜਕੀ ਨੇ ਮਾਰੇ ਥੱਪੜ 'ਤੇ ਥੱਪੜ
ਸਹਾਏ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਵਿਦੇਸ਼ ਭੇਜਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁਸ਼ਕਲ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਘਟਾਏ ਜਾਣ ਨਾਲ ਇਹ ਕਰਨਾ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।" ਵਿੱਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਮਹਿੰਗੇ ਆਯਾਤ ਅਤੇ ਘੱਟ ਮਾਲ ਨਿਰਯਾਤ ਕਾਰਨ ਮੌਜੂਦਾ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਚਾਲੂ ਖਾਤਾ ਘਾਟਾ ਹੋਰ ਵਿਗੜਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। (ਪੀਟੀਆਈ ਭਾਸ਼ਾ)
