ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਫਰਾਂਸ ਵਿਚਾਲੇ 36 ਰਾਫੇਲ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਲਈ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਏਅਰ ਵਰਜ਼ਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਭਾਰਤ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਫਰਾਂਸ ਦੌਰੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਸ ਨੂੰ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਨੇ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਦੀ ਕੀਮਤ ਕੀ ਹੋਵੇਗੀ, ਇਹ ਤੈਅ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ ਏਅਰ ਵਰਜ਼ਨ ਤੋਂ ਸਸਤਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਦੋਵਾਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਇਸ ਸੌਦੇ ਨੂੰ ਵੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਨੇ 26 ਰਾਫੇਲ ਸਮੁੰਦਰੀ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਤਿੰਨ ਸਕਾਰਪੀਅਨ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਨੂੰ ਵੀ ਹਰੀ ਝੰਡੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਇਸ ਕੌਂਸਲ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਰੱਖਿਆ ਸੌਦਿਆਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਸੌਦੇ ਦੀ ਅੰਤਮ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਸਿਰਫ ਡੀਏਸੀ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਡੀਏਸੀ ਨੇ ਇਸ ਸੌਦੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਏਓਐਨ (ਐਕਸਪੈਕਟੇਸ਼ਨ ਆਫ ਨੇਸੀਸਿਟੀ) 'ਤੇ ਮੋਹਰ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਦੀ ਕੀਮਤ ਕੀ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਇਸ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਸ਼ਰਤਾਂ ਬਾਅਦ 'ਚ ਤੈਅ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਫਰਾਂਸ ਸਰਕਾਰ ਨਾਲ ਹੋਵੇਗਾ। ਸਾਰਾ ਸਮਝੌਤਾ ਅੰਤਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸਮਝੌਤੇ ਤਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਰਾਫੇਲ ਜੈੱਟ (ਏਅਰ ਸੰਸਕਰਣ) ਅਤੇ ਰਾਫੇਲ ਮਰੀਨ ਸੰਸਕਰਣ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ - ਰਾਫੇਲ ਲੜਾਕੂ ਜੈੱਟ ਸੰਸਕਰਣ ਦੇ ਨੇਵੀ ਸੰਸਕਰਣ ਨੂੰ ਰਾਫੇਲ ਮਰੀਨ ਫਾਈਟਰਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਸਰਕਾਰ 26 ਲੜਾਕਿਆਂ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰੇਗੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਫਰਾਂਸ ਦੀ ਡਸਾਲਟ ਐਵੀਏਸ਼ਨ ਨੇ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਏਅਰ ਵਰਜ਼ਨ ਨੂੰ ਦੋ ਐਡਵਾਂਸ ਇੰਜਣ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਕਈ ਟੀਚਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਧੁਨਿਕ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਹਵਾ ਤੋਂ ਹਵਾ ਵਿਚ ਮਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ, ਹਵਾ ਤੋਂ ਸਰਫੇਸ ਹੈਮਰ ਸਮਾਰਟ ਵੈਪਨ ਸਿਸਟਮ, ਸਕੈਲਪ ਕਰੂਜ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਇਸ ਵਿਚ ਫਿੱਟ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਨਾਲ ਹੀ, ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਦੀ ਸਹੀ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਇਸ ਨੂੰ ਅਤਿ-ਆਧੁਨਿਕ ਸੈਂਸਰ ਅਤੇ ਰਾਡਾਰ ਨਾਲ ਫਿੱਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਜੈੱਟ ਅਸਧਾਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉੱਚੇ ਪੇਲੋਡ ਨੂੰ ਲੈ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਟੀਚੇ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਤੈਨਾਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸਮੁੰਦਰੀ ਸੰਸਕਰਣ ਜੈੱਟ ਸੰਸਕਰਣ ਤੋਂ ਥੋੜਾ ਵੱਖਰਾ - ਇਹ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਕੈਰੀਅਰ ਤੋਂ ਚਲਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਵਿਚ ਫੋਲਡੇਬਲ ਵਿੰਗ, ਕੈਰੀਅਰ 'ਤੇ ਉਤਰਨ ਲਈ ਲੰਬਾ ਏਅਰਫ੍ਰੇਮ ਅਤੇ ਟੇਲ ਹੁੱਕ ਹੋਵੇਗਾ। ਫ੍ਰੈਂਚ ਕੰਪਨੀ ਸਫਰਾਨ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ, ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਕੈਰੀਅਰ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਨੱਕ ਅਤੇ ਲੈਂਡਿੰਗ ਗੀਅਰ ਨੂੰ ਸੋਧਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਰਾਫੇਲ ਐੱਮ ਨੋਜ਼ ਗੀਅਰ 'ਚ ਜੰਪ ਸਟਰਟ ਤਕਨੀਕ ਫਿੱਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਸਦਮਾ ਸੋਖਕ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਇਸ ਕੋਣ ਨੂੰ ਬਦਲ ਕੇ ਇਸ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਅਤੇ ਹਥਿਆਰ ਵੀ ਲੈ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ 'ਚ ਜਹਾਜ਼ ਵਿਰੋਧੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ, ਹਵਾ ਤੋਂ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਮਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸਿਖਲਾਈ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਥੋੜ੍ਹਾ ਵੱਖਰਾ: ਨੇਵੀ ਸੰਸਕਰਣ ਵਿੱਚ, ਜੈੱਟ ਨੂੰ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਡੈੱਕ ਉੱਤੇ ਉਤਾਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਥੋੜ੍ਹਾ ਵੱਖਰਾ ਹੈ।ਨੇਵੀ ਸੰਸਕਰਣ ਵਿੱਚ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ ਵਿਰੋਧੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਅਤੇ ਪਣਡੁੱਬੀ ਵਿਰੋਧੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਨ।ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕੋਟਿੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਖਾਰੇ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼। ਇਹ ਏਅਰ ਵਰਜ਼ਨ ਨਾਲੋਂ ਆਕਾਰ ਵਿਚ ਛੋਟਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਵਜ਼ਨ ਵੀ ਇਸ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ।ਜਗ੍ਹਾ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਫੋਲਡਿੰਗ ਵਿੰਗ ਫਿੱਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
ਜਲ ਸੈਨਾ ਕੋਲ ਹੁਣ ਕੀ ਹੈ - ਜਲ ਸੈਨਾ ਕੋਲ ਇਸ ਸਮੇਂ ਮਿਗ 29-ਕੇ. ਇਸ ਨੂੰ ਆਈਐਨਐਸ ਵਿਕਰਮਾਦਿਤਿਆ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਰੂਸੀ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਹੈ। ਇਹ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੋ ਹਜ਼ਾਰ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟੇ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਉੱਡ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ 65 ਹਜ਼ਾਰ ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈ ਮਿਗ ਰਿਟਾਇਰ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਜਲ ਸੈਨਾ ਕੋਲ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਦੋ ਸੰਚਾਲਿਤ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਕੈਰੀਅਰ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਟਵਿਨ ਇੰਜਣ ਡੈੱਕ ਆਧਾਰਿਤ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਡੀਆਰਡੀਓ ਦੇ ਅਧੀਨ ਏਅਰੋਨਾਟਿਕਲ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਏਜੰਸੀ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਰਾਫੇਲ ਦਾ ਨੇਵੀ ਸੰਸਕਰਣ ਕਿਉਂ - ਸਿਰਫ ਦੋ ਜਹਾਜ਼ ਨੇਵੀ ਦੇ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਹਨ।
