ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੁਵਾ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 12 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਸਵਾਮੀ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ 'ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪਰਮਹੰਸ ਦੇ ਚੇਲੇ ਸੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ। ਇਸ ਮੌਕੇ 'ਤੇ, ਯੁਵਾ ਮਾਮਲੇ ਅਤੇ ਖੇਡ ਮੰਤਰਾਲਾ 24ਵੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੁਵਕ ਉਤਸਵ (NYF) 2021 ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੇਦਾਂਤ ਅਤੇ ਯੋਗ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਪੱਛਮੀ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ਭਗਤ ਸਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਫਲਸਫੇ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਾਇਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀ ਗਰੀਬੀ ਵੱਲ ਵੀ ਧਿਆਨ ਦਿਵਾਉਂਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਗਰੀਬੀ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਸਵਾਮੀ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਤੁਹਾਡੇ ਅੰਦਰ ਹੈ, ਤੁਸੀਂ ਕੁਝ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰੋ, ਇਹ ਨਾ ਮੰਨੋਂ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ, ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾ ਕਰੋ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਅੱਧੇ ਪਾਗਲ ਹੋ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਸਭ ਕੁਝ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਖੜੇ ਹੋਵੋ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਬ੍ਰਹਮ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰੋ।
ਸਵਾਮੀ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ (1863-1902)
ਸਵਾਮੀ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਦਾ ਜਨਮ 12 ਜਨਵਰੀ 1863 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬਚਪਨ ਦਾ ਨਾਂ ਨਰਿੰਦਰਨਾਥ ਦੱਤ ਸੀ। 1893 ਵਿੱਚ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ, ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਧਰਮ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਬੋਲਦੇ ਹੋਏ, ਵੇਦਾਂਤ ਫਲਸਫੇ ਨੂੰ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੀ। ਧਰਮਾਂ ਦੀ ਇਸ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇ ਕੇ ਉਹ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਨੁੱਖ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਚਰਿੱਤਰ-ਨਿਰਮਾਣ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ।
1897 ਵਿੱਚ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਾਲ ਜੁੜੇ। ਇਹ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾ ਹੈ ਜੋ ਮੁੱਲ-ਆਧਾਰਿਤ ਸਿੱਖਿਆ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਸਿਹਤ, ਮਹਿਲਾ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ, ਨੌਜਵਾਨ ਅਤੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਕਲਿਆਣ ਅਤੇ ਰਾਹਤ ਅਤੇ ਪੁਨਰਵਾਸ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਦੀ ਮੌਤ 1902 ਵਿੱਚ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਬੇਲੂਰ ਮੱਠ ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਬੇਲੂਰ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੱਠ ਅਤੇ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਯੋਗਦਾਨਾਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਾਲ 1984 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੁਵਾ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਦਿਨ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਤੋਂ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਦੀਆਂ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ, ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਨ।
1893 ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਧਰਮ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਇੱਕ ਅਣਜਾਣ ਭਿਕਸ਼ੂ ਅਚਾਨਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਕੀਤੀ। ਪੂਰਬੀ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਗਿਆਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਡੂੰਘੀ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਸੂਝ, ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਗੱਲਬਾਤ, ਵਿਆਪਕ ਮਨੁੱਖੀ ਹਮਦਰਦੀ, ਰੰਗੀਨ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰ ਚਿੱਤਰ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਮਰੀਕੀਆਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂ ਸੁਣਿਆ, ਉਹ ਅੱਧੀ ਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਬੰਧ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਵਿਦਿਅਕ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਨਾਲ ਨੇੜਿਓਂ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਸਿੱਖਿਆ ਤੋਂ ਮੇਰਾ ਮਤਲਬ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਸਿੱਖਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਿੱਖਿਆ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਚਰਿੱਤਰ ਬਣੇ, ਮਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧੇ, ਬੁੱਧੀ ਵਧੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪੈਰਾਂ 'ਤੇ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋ ਸਕੇ।
ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਜੋਂ
ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੌਜਵਾਨ ਹੈ। 2022 ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਔਸਤ ਉਮਰ 28 ਸਾਲ ਹੋਵੇਗੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਚੀਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਇਹ 37, ਪੱਛਮੀ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ 45 ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਵਿੱਚ 49 ਸਾਲ ਹੋਵੇਗੀ, ਇਹ ਇੱਕ ਅਸਾਧਾਰਨ ਮੌਕਾ ਹੈ। ਜਨਸੰਖਿਆ ਲਾਭਅੰਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮੁੱਚੇ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ 15 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜਾਪਾਨ, ਥਾਈਲੈਂਡ, ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਨੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜਨਸੰਖਿਆ ਲਾਭਅੰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਇਆ ਹੈ।
ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਲਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ
ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਜਨਸੰਖਿਆ ਦੇ ਮੌਕੇ ਦਾ ਲਾਭ ਤਾਂ ਹੀ ਮਿਲੇਗਾ ਜੇਕਰ ਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਜਨਸੰਖਿਆ ਤਬਦੀਲੀ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਵੇ। ਜਨਸੰਖਿਆ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਉੱਥੇ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਯੂਨੀਸੇਫ 2019 ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਹੈ ਕਿ 47 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਭਾਰਤੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਕੋਲ 2030 ਵਿੱਚ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਲੱਭਣ ਲਈ ਸਹੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਹੁਨਰ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ। ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ, ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਆਦਿ ਵਰਗੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਦਰ ਹੈ, ਭਾਵ 15 ਤੋਂ 29 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ। ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ 'ਤੇ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਭਾਰਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਵਾਢੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਖੁੰਝ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਜਨਸੰਖਿਆ ਲਾਭਅੰਸ਼ ਉਠਾਉਣ ਵਿੱਚ ਚੂਕ ਗਿਆ ਹੈ।
ਮੌਜੂਦਾ ਹਾਲਾਤ ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਵਾਮੀ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼
ਦੇਸ਼ ਦੀ ਜਵਾਨੀ ਹਾਰਦੀ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਹ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਤਾ ਲਈ ਆਪਣੇ ਫਰਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਮਦਹੋਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਆਪਣੇ ਸੈੱਲ ਫੋਨ 'ਤੇ 2GB ਡੇਟਾ ਦੇ ਕੋਟੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਬੇਮਿਸਾਲ ਜਵਾਬਦੇਹ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਸਵਾਮੀ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਹਨ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਾਰਥਕ ਰਹਿਣਗੀਆਂ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਲਾਲ ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਜੀ ਦੀ ਬਰਸੀ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼
