ਦੇਹਰਾਦੂਨ: ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਸਰਕਾਰ ਹੁਣ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਧਾਮ ਨੂੰ ਯੂਨੈਸਕੋ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਸਰਵੇਖਣ ਜਲਦ ਹੀ ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਮੰਦਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਸਮੇਤ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸੌਂਪੇਗਾ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਯੂਨੈਸਕੋ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜੇਕਰ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਮੰਦਿਰ ਨੂੰ ਵੀ ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਨੰਦਾ ਦੇਵੀ ਸੈੰਕਚੂਰੀ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਘਾਟੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੀ ਵਿਰਾਸਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦਾ ਮਾਣ ਹਾਸਲ ਹੋਵੇਗਾ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਭਾਰਤੀ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਸਰਵੇਖਣ ਨੇ ਆਪਣੀ ਰਿਪੋਰਟ ਤਿਆਰ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਸਰਵੇਖਣ ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਦੇ ਇੰਚਾਰਜ ਅਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਵਿਗਿਆਨੀ ਮਨੋਜ ਕੁਮਾਰ ਸਕਸੈਨਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਸਰਵੇਖਣ ਜਲਦੀ ਹੀ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਮੰਦਰ ਦਾ ਸਰਵੇਖਣ ਕਰਕੇ ਰਿਪੋਰਟ ਤਿਆਰ ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰੁਦਰਪ੍ਰਯਾਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਮੰਦਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਰਿਕਾਰਡ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੀ ਲਈ ਜਾਵੇਗੀ।
ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦੇ ਮਾਪਦੰਡ: ਮਨੋਜ ਕੁਮਾਰ ਸਕਸੈਨਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਉਸ ਸਥਾਨ ਦਾ 100 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਸਮੇਤ ਧਾਰਮਿਕ ਜਾਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮਹੱਤਤਾ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਲਦੀ ਹੀ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਮੰਦਰ ਦਾ ਸਰਵੇਖਣ ਕਰਕੇ ਰਿਪੋਰਟ ਤਿਆਰ ਕਰਕੇ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸੌਂਪੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਧਾਮ ਨੂੰ ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਭੇਜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਪੜ੍ਹੋ- ਰਾਵਣ ਨੇ ਇੱਥੇ ਗੁਫਾਵਾਂ 'ਚ ਕੀਤੀ ਤਪੱਸਿਆ, ਜਾਣੋ ਕਿਉਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤ੍ਰਿਕੁਟ ਪਰਬਤ
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੀਆਂ 40 ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਸਾਈਟਾਂ ਹਨ: ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੀਆਂ 40 ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਸਾਈਟਾਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 7 ਕੁਦਰਤੀ, 32 ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ 1 ਮਿਸ਼ਰਤ ਸਾਈਟ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੀ ਨੰਦਾ ਦੇਵੀ ਸੈੰਕਚੂਰੀ, ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਘਾਟੀ ਵੀ ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੀਆਂ 1,154 ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਸਾਈਟਾਂ ਹਨ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ 897 ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ, 218 ਕੁਦਰਤੀ ਅਤੇ 39 ਮਿਕਸਡ ਸਾਈਟਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਅਜੰਤਾ ਐਲੋਰਾ ਦੀਆਂ ਗੁਫਾਵਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਮੰਦਰ: ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਮੰਦਰ ਦੀ ਉਮਰ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੀਰਥ ਸਥਾਨ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰਾਹੁਲ ਸੰਕ੍ਰਿਤਯਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ 12ਵੀਂ ਤੋਂ 13ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਹੈ। ਗਵਾਲੀਅਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਇੱਕ ਰਾਜਾ ਭੋਜ ਸਤੁਤੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਮੰਦਰ ਨੂੰ 1076 ਅਤੇ 1099 ਈਸਵੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
