Indian youth on social media: ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਖੁਲਾਸਾ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹਨ 4 ਤੋਂ 8 ਘੰਟੇ

Indian youth on social media: ਭਾਰਤ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 4 ਤੋਂ 8 ਘੰਟੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਲਖਨਊ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਭਾਰਤ ਲੈਬ ਅਤੇ ਰੈਡੀਫਿਊਜ਼ਨ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀ ਰੁਟੀਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਰਵੇਖਣ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ।

ਲਖਨਊ: ਲਖਨਊ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਭਾਰਤ ਲੈਬ ਅਤੇ ਰੈਡੀਫਿਊਜ਼ਨ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀ ਰੁਟੀਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇੱਕ ਸਰਵੇਖਣ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਲਾਈਵ ਨੇ ਕਸਬਿਆਂ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀਆਂ 'ਫੀਲ ਟਾਈਮ-ਕਿਲ ਟਾਈਮ' ਆਦਤਾਂ 'ਤੇ ਖੋਜ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ 'ਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ 70 ਫੀਸਦੀ ਨੌਜਵਾਨ ਯੂ-ਟਿਊਬ ਅਤੇ ਵਟਸਐਪ 'ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਲਖਨਊ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਖੋਜਾਰਥੀਆਂ ਨੇ ਸੂਬੇ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਸਬਿਆਂ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਡਿਗਰੀ ਕਾਲਜਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਵਾਲੇ 16 ਤੋਂ 25 ਸਾਲ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਰਿਪੋਰਟ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਖੁਲਾਸਾ: ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਵਾਈਸ-ਚਾਂਸਲਰ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਆਲੋਕ ਕੁਮਾਰ ਰਾਏ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਰੈਡੀਫਿਊਜ਼ਨ ਐਂਡ ਲਵੀਵ ਵੱਲੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਥਿੰਕ ਟੈਂਕ ਨੇ 'ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ ਆ ਗਿਆ' ਨਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ 18 ਫੀਸਦ ਨੌਜਵਾਨ ਵੀਕਐਂਡ 'ਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਵਧੇ ਹੋਏ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਚਾਰ ਘੰਟੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਸੂਬੇ ਦੇ 87 ਫੀਸਦੀ ਨੌਜਵਾਨ ਹੁਣ ਮਨੋਰੰਜਨ ਅਤੇ ਖ਼ਬਰਾਂ ਲਈ ਰੇਡੀਓ ਵਰਗੇ ਪੁਰਾਣੇ ਉਪਕਰਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਜਦੋਂ ਕਿ 24 ਫੀਸਦ ਆਬਾਦੀ ਆਪਣੇ ਖਾਲੀ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਦੇਖਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੂਸਰੇ ਸੋਸ਼ਲ ਅਤੇ ਔਨਲਾਈਨ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਸਮਾਂ ਬਰਬਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਇਹ ਤੱਥ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ 56 ਫੀਸਦ ਲੋਕ ਮਨੋਰੰਜਨ ਲਈ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ, ਲਗਭਗ 70 ਫੀਸਦ ਨੌਜਵਾਨ ਦੂਜੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਯੂਟਿਊਬ ਅਤੇ ਵਟਸਐਪ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਸੰਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੋਂ ਦੇ 50 ਫੀਸਦ ਨੌਜਵਾਨ ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮਨੋਰੰਜਨ ਲਈ YouTube ਦੀ ਨਿਯਮਤ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

ਫਿਲਮਾਂ, ਵੈੱਬ ਸੀਰੀਜ਼ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਸੰਦ: ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਲਗਭਗ 60 ਫੀਸਦ ਨੌਜਵਾਨ ਹੋਰ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਫਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਵੈਬ ਸੀਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਔਨਲਾਈਨ ਮੋਡ ਵਿੱਚ ਦੇਖਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਹ ਔਨਲਾਈਨ ਸੰਗੀਤ ਸੁਣਨਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, 22 ਫੀਸਦ ਨੌਜਵਾਨ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ 'ਤੇ ਇਸ ਸੀਰੀਅਲ ਨੂੰ ਦੇਖਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਯੂਜੀ ਅਤੇ ਪੀਜੀ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰ ਰਹੇ 16 ਤੋਂ 25 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ 43 ਫੀਸਦ ਨੌਜਵਾਨ ਕਾਲਜ ਜਾਂ ਟਿਊਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਤੋਂ ਅੱਠ ਘੰਟੇ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ 70 ਫੀਸਦ ਨੌਜਵਾਨ ਸਿਰਫ 2 ਘੰਟੇ ਘਰੇਲੂ ਕੰਮ ਅਤੇ ਘਰ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਸਰਵੇ ਰਿਪੋਰਟ 'ਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਗੱਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਨੌਜਵਾਨ ਖਬਰਾਂ, ਸੈਕਸੀ ਕੰਟੈਂਟ ਅਤੇ ਕਰੰਟ ਅਫੇਅਰਜ਼ ਲਈ ਯੂਟਿਊਬ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। 16 ਫੀਸਦ ਨੌਜਵਾਨ ਅਜੇ ਵੀ ਟੀਵੀ ਨੂੰ ਖ਼ਬਰਾਂ ਅਤੇ ਵਰਤਮਾਨ ਮਾਮਲਿਆਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਢੁਕਵਾਂ ਮਾਧਿਅਮ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। 60 ਫੀਸਦ ਨੌਜਵਾਨ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਅਤੇ ਫ਼ੋਨ ਐਪਾਂ 'ਤੇ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹਨਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, 32 ਫੀਸਦ ਨੌਜਵਾਨ ਪਲੇਟਫਾਰਮ 'ਤੇ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਟੀਵੀ ਜਾਂ ਔਨਲਾਈਨ ਸਟ੍ਰੀਮ ਦੇਖਣਾ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ 53 ਫੀਸਦੀ ਨੌਜਵਾਨ ਵਿੱਦਿਅਕ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਸਮਝਦੇ ਹਨ।

ਇਹ ਰਿਪੋਰਟ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗੀ: ਲਖਨਊ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਵਾਈਸ-ਚਾਂਸਲਰ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਰਾਏ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਅਧਿਐਨ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਨਵੇਂ ਰਾਹ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗਾ। ਸਾਡਾ ਦੇਸ਼ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ ਕਿਵੇਂ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਹੜੇ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਰੈਡੀਫਿਊਜ਼ਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਡਾਕਟਰ ਸੰਦੀਪ ਗੋਇਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਯੂਟਿਊਬ ਅਤੇ ਵਟਸਐਪ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਹਰ ਕਿਸੇ ਤੱਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਅਧਿਐਨ ਅੱਜ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਰਵੇਖਣ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਵਿਦਿਅਕ ਅਦਾਰੇ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸੁਝਾਅ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ 'ਚ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਕੀ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਜਾਣ ਤਾਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਹੱਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਵੀ ਬਿਹਤਰ ਮੌਕੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।