ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਡੈਸਕ: ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਗੁਰੂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ (Guru Nanak Dev Ji) ਸਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਚਾਰ ਉਦਾਸੀਆਂ ਰਾਹੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਾਮ ਨਾਮ ਦਾ ਡੰਕਾ ਵਜਾਇਆ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਵਹਿਮ-ਭਰਮਾ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢਿਆ। ਇਹਨਾਂ ਉਦਾਸੀਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਬਹੁਤ ਇਤਿਹਾਸ ਇਹਨਾਂ ਸਥਾਨਾਂ ਉੱਤੇ ਛੱਡ ਗਏ। ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਸਥਾਨ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਭੋਪਾਲ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟੇਕਰੀ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿਖੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਛੱਡਿਆ। ਜੋ ਅੱਜ ਵੀ ਇਸ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸ਼ਨ ਦੀਦਾਰੇ ਕਰਨ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟੇਕਰੀ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਬਾਰੇ....
ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ 500 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਭੋਪਾਲ ਆਏ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਇੱਥੇ ਈਦਗਾਹ ਪਹਾੜੀ ਦੇ ਇੱਕ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਠਹਿਰੇ ਸਨ। ਹੁਣ ਇੱਥੇ ਟੇਕਰੀ ਸਾਹਿਬ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਇਸ ਸਥਾਨ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਕਈ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ। ਬਜ਼ੁਰਗ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੱਚਾਈ 'ਤੇ ਮੋਹਰ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਇਸ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਈਟੀਵੀ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਭੋਪਾਲ ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਆਦਰਸ਼ ਚੌਰਸੀਆ ਨੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਪੂਰੀ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਸਮਝਿਆ। 500 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਸ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ (Guru Nanak Dev Ji) ਭੋਪਾਲ ਆਏ ਸਨ, ਉਸ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਚਰਨ ਮੌਜੂਦ ਹਨ, ਪੱਥਰ ਦੀ ਸ਼ਿਲਾ ਤੇ ਅੱਜ ਵੀ ਲੋਕ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਕੇ ਅਰਦਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰੋਗੀਆਂ ਦਾ ਨਾਸ ਦੇ ਲਈ ਜਿਸ ਕੁੰਡੇ ਸੇਜਲ ਮੰਗਾਇਆ ਸੀ ਉਹ ਖੂਨ ਵੀ ਅੱਜ ਵੀ ਸਥਾਪਿਤ ਹੈ। ਆਓ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਇਦਗਾਹ ਅਤੇ ਇਸ ਤੇ ਬਣੇ ਬਣੇ ਟੇਕਰੀ ਸਾਹਿਬ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ।
ਇਹ ਹੈ ਇੱਕ ਕਹਾਣੀ:- ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਸੇਵਾਦਾਰ ਬਾਬੂ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇੱਕ ਮੀਡੀਆ ਹਾਊਸ (Media House) ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 500 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਜਦੋਂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਯਾਤਰਾ 'ਤੇ ਗਏ ਸਨ ਤਾਂ ਉਹ ਭੋਪਾਲ ਆਏ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਗੁਰੂ ਜੀ ਈਦਗਾਹ ਪਹਾੜੀਆਂ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਝੌਂਪੜੀ ਵਿੱਚ ਠਹਿਰੇ ਸਨ, ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਹੁਣ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਝੌਂਪੜੀ ਵਿੱਚ ਗਣਪਤਲਾਲ ਨਾਂ ਦਾ ਵਿਅਕਤੀ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਕੋੜ੍ਹ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਸੀ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਉਹ ਪੀਰ ਜਲਾਲੂਦੀਨ ਕੋਲ ਗਿਆ। ਪੀਰ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ (Guru Nanak Dev Ji) ਕੋਲ ਜਾਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਗਣਪਤਲਾਲ ਆਪਣੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਇਲਾਜ ਦੀ ਉਮੀਦ ਵਿੱਚ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ (Guru Nanak Dev Ji) ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਕਾਫੀ ਦੇਰ ਤੱਕ ਇਧਰ-ਉਧਰ ਖੋਜ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਪਹਾੜੀ ਤੋਂ ਨਿਕਲਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਝਰਨੇ ਦਾ ਪਾਣੀ ਲੈ ਕੇ ਆਏ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਉਹ ਪਾਣੀ ਗਣਪਤਲਾਲ ਉੱਤੇ ਛਿੜਕਿਆ। ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਬੇਹੋਸ਼ ਹੋ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੋਸ਼ ਆਈ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਉਥੋਂ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ। ਪਰ ਉੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਨ। ਗਣਪਤਲਾਲ ਦਾ ਕੋੜ੍ਹ ਠੀਕ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।
ਇੱਥੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਵੀ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਜਲ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ ਫਾਇਦਾ
ਨਵਾਬਾਂ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦਿੱਤੀ ਸੀ
ਇਹ ਜ਼ਮੀਨ ਭੋਪਾਲ ਦੇ ਨਵਾਬ ਨੇ ਇਸ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਲਈ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਜਿੱਥੋਂ ਇਹ ਪਾਣੀ ਮਿਲਿਆ ਸੀ, ਉਸ ਥਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਬਾਉਲੀ ਸਾਹਿਬ (Baoli Sahib) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਵੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰ ਪਾਣੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਇੱਥੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਥਾਨ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ
- ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ 7-8 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਗਏ ਸੀ।
- ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ (Guru Nanak Dev Ji) ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਮਹਿਤਾ ਕਾਲੂ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਤ੍ਰਿਪਤਾ ਦੇਵੀ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਭੈਣ ਦਾ ਨਾਮ ਬੀਬੀ ਨਾਨਕੀ ਸੀ।
- ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ (Guru Nanak Dev Ji) ਦਾ ਜਨਮ ਰਾਏ ਭੋਈ ਦੀ ਤਲਵੰਡੀ (ਪਾਕਿਸਤਾਨ) ਨਾਮਕ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਨਨਕਾਣਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਹੈ।
- ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ (Guru Nanak Dev Ji) ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਵਿੱਚ ਵਸ ਗਏ ਸਨ। ਉਹ 25 ਸਤੰਬਰ 1539 ਨੂੰ ਜੋਤੀ ਜੋਤ ਸਮਾ ਗਏ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਚੇਲਾ ਭਾਈ ਲਹਿਣਾ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ।
