ਰਾਂਚੀ/ਝਾਰਖੰਡ : ਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੈਯੰਤੀ ਮਨਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਖਾਸ ਮੌਕੇ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇਕ ਰੋਚਕ ਮਿਥਿਹਾਸ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਇੱਕ ਹੋਰ ਤੱਥ ਹੈ ਕਿ ਅਯੁੱਧਿਆ ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਦੀ ਜਨਮ ਭੂਮੀ ਹੈ, ਪਰ ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਹਨੂੰਮਾਨ ਦੇ ਜਨਮ ਸਥਾਨ ਬਾਰੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਦਾਅਵੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮਾਨਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਹਨੂੰਮਾਨ ਦਾ ਜਨਮ ਸਥਾਨ ਝਾਰਖੰਡ ਦੇ ਗੁਮਲਾ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਅੰਜਨ ਪਹਾੜ ਹੈ। ਅੰਜਨ ਧਾਮ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਇਸ ਪਹਾੜੀ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਸਥਿਤ ਗੁਫਾ 'ਚ ਮਾਂ ਅੰਜਨੀ ਦੀ ਗੋਦ 'ਚ ਬੈਠੇ ਬਾਲ ਹਨੂੰਮਾਨ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੈਅੰਤੀ 'ਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਭਾਰੀ ਭੀੜ ਇਕੱਠੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦਾ 11ਵਾਂ ਰੁਦਰਾਵਤਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ: ਇਸ ਸਥਾਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰ ਆਚਾਰੀਆ ਸੰਤੋਸ਼ ਪਾਠਕ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨੂੰਮਾਨ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦਾ 11ਵਾਂ ਰੁਦਰਾਵਤਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਅੰਜਨ ਧਾਮ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਮੂਹ ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਕਿ ਝਾਰਖੰਡ ਦੇ ਗੁਮਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 21 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਅੰਜਨ ਪਰਵਤ ਉਹ ਸਥਾਨ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਮਾਤਾ ਅੰਜਨੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਅਸਥਾਨ ਦਾ ਨਾਮ ਮਾਤਾ ਅੰਜਨੀ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਅੰਜਨ ਧਾਮ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਅੰਜਨੇਯ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਸਥਿਤ ਮੰਦਿਰ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਮੰਦਰ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਭਗਵਾਨ ਹਨੂੰਮਾਨ ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਾਂ ਅੰਜਨੀ ਦੀ ਗੋਦ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਹਨ।
ਮਾਤਾ ਅੰਜਨੀ ਨੇ 365 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗਾਂ ਦੀ ਕੀਤੀ ਪੂਜਾ : ਅੰਜਨ ਧਾਮ ਦੇ ਮੁੱਖ ਪੁਜਾਰੀ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਪਾਂਡੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਾਤਾ ਅੰਜਨੀ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਪਰਮ ਭਗਤ ਸੀ। ਉਹ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਰੱਬ ਅੱਗੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਰਦਾਸ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤਰੀਕਾ ਸੀ, ਉਹ ਸਾਲ ਦੇ 365 ਦਿਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਸਬੂਤ ਅੱਜ ਵੀ ਇੱਥੇ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਅਤੇ ਤਾਲਾਬ ਅਜੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਮੂਲ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹਨ। ਅੰਜਨ ਪਹਾੜੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਚੱਕਰਧਾਰੀ ਮੰਦਰ ਵਿਚ ਦੋ ਕਤਾਰਾਂ ਵਿਚ 8 ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਅਸ਼ਟਸ਼ੰਭੂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਦੇ ਉੱਪਰ ਇੱਕ ਚੱਕਰ ਹੈ। ਇਹ ਚੱਕਰ ਇੱਕ ਭਾਰੀ ਪੱਥਰ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ: ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਪਾਂਡੇ ਅਨੁਸਾਰ ਅੰਜਨ ਪਰਬਤ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਰਾਮਾਇਣ ਵਿੱਚ ਕਿਸ਼ਕਿੰਧਾ ਕਾਂਡ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਅੰਜਨ ਪਰਬਤ ਦੀ ਗੁਫਾ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਕੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਦੀ ਛੋਹ ਨਾਲ ਮਾਤਾ ਅੰਜਨੀ ਨੇ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਪਲਕੋਟ ਅੰਜਨ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 35 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਪਾਲਕੋਟ ਵਿੱਚ ਪੰਪਾ ਸਰੋਵਰ ਹੈ। ਰਾਮਾਇਣ ਵਿਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪੰਪਾ ਸਰੋਵਰ ਦੇ ਨਾਲ ਵਾਲਾ ਪਹਾੜ ਰਿਸ਼ੀਮੁਖ ਪਰਵਤ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਹਨੂੰਮਾਨ ਕਪਿਰਾਜ ਸੁਗ੍ਰੀਵ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ।
ਸੁਗ੍ਰੀਵ ਨੇ ਇਸ ਪਹਾੜ 'ਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਪਹਾੜ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਆਸਥਾ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਵੀ ਹੈ। ਚੈਤਰ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਰਾਮਨਵਮੀ ਤੋਂ ਇੱਥੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੂਜਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਮਹਾਵੀਰ ਜਯੰਤੀ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਝਾਰਖੰਡ ਸਮੇਤ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਤੋਂ ਲੋਕ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਝਾਰਖੰਡ, ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ, ਬਿਹਾਰ, ਉੜੀਸਾ ਆਦਿ ਰਾਜਾਂ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: Adipurush New Poster: ਹਨੂੰਮਾਨ ਜਯੰਤੀ 'ਤੇ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਇਆ 'ਆਦਿਪੁਰਸ਼' ਦਾ ਨਵਾਂ ਪੋਸਟਰ, ਧਿਆਨ ਕਰਦੇ ਨਜ਼ਰ ਆਏ ਰਾਮ ਭਗਤ
