ETV Bharat / bharat

ਕਿਵੇਂ ਹੋਇਆ ਸੀ ਗਣੇਸ਼ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ, ਜਾਣੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਨਮ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਇਹ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਕਹਾਣੀਆਂ - How was Ganesh ji born

ਗਣੇਸ਼ ਚਤੁਰਥੀ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਅਤੇ ਦੇਵੀ ਪਾਰਵਤੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਸ਼ੁਭ ਕੰਮ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗਣੇਸ਼ ਦੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਦਾ ਜਨਮ ਕਿਵੇਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। History of Lord Ganesha

Ganesh Chaturthi 2022
Ganesh Chaturthi 2022
author img

By

Published : Aug 26, 2022, 6:30 AM IST

ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਡੈਸਕ: ਗਣੇਸ਼ ਚਤੁਰਥੀ 31 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਨਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਗਣੇਸ਼ ਚਤੁਰਥੀ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਅਤੇ ਦੇਵੀ ਪਾਰਵਤੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਸ਼ੁਭ ਕੰਮ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗਣੇਸ਼ ਦੀ ਹਮੇਸ਼ਾ (History of Lord Ganesha) ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਬੁੱਧੀ, ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਕਿਸਮਤ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਨੂੰ ਏਕਦੰਤ, ਲੰਬੋਦਰ, ਵਿਕਥਾ, ਵਿਨਾਇਕ ਸਮੇਤ ਕਈ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੰਡਿਤ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਦੇ ਜਨਮ ਬਾਰੇ ਕਈ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ।

Ganesh Chaturthi 2022
Ganesh Chaturthi 2022

ਪਹਿਲੀ ਕਹਾਣੀ: ਵਰਾਹ ਪੁਰਾਣ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੁਆਰਾ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਨੂੰ ਪੰਜ ਤੱਤਾਂ ਦਾ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਗਣੇਸ਼ ਜੀ ਨੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸੁੰਦਰ ਰੂਪ ਪਾਇਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਗਣੇਸ਼ ਦੀ ਵਿਲੱਖਣਤਾ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡਰ ਸਤਾਉਣ ਲੱਗਾ ਕਿ ਕਿਤੇ ਗਣੇਸ਼ ਖਿੱਚ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਨਾ ਬਣ ਜਾਣ। ਉਦੋਂ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਗਣੇਸ਼ ਦਾ ਪੇਟ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਹਾਥੀ ਦਾ ਮੂੰਹ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਸੀ।

Ganesh Chaturthi 2022
Ganesh Chaturthi 2022

ਦੂਜੀ ਕਹਾਣੀ: ਸ਼ਿਵ ਪੁਰਾਣ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਮਾਤਾ ਪਾਰਵਤੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਲਗਾਈ ਹਲਦੀ ਤੋਂ ਇੱਕ ਪੁਤਲਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪੁਤਲੇ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਪਾ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਤਾ ਪਾਰਵਤੀ ਨੇ ਗਣੇਸ਼ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਅੰਦਰ ਨਾ ਜਾਣ ਦੇਣ। ਜਦੋਂ ਗਣੇਸ਼ ਜੀ ਦਰਵਾਜ਼ੇ 'ਤੇ ਖੜ੍ਹੇ ਸਨ ਤਾਂ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਆ ਗਏ। ਗਣੇਸ਼ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਗਣੇਸ਼ ਨੇ ਸ਼ਿਵਜੀ ਨੂੰ ਅੰਦਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ 'ਤੇ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਗੁੱਸੇ 'ਚ ਆ ਕੇ ਤ੍ਰਿਸ਼ੂਲ ਨਾਲ ਗਣੇਸ਼ ਦਾ ਸਿਰ ਵੱਢ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।

Ganesh Chaturthi 2022
Ganesh Chaturthi 2022

ਪਾਰਵਤੀਜੀ ਬਾਹਰ ਆਈ ਅਤੇ ਚੀਕਣ ਲੱਗੀ ਅਤੇ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਗਣੇਸ਼ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਜਿਉਂਦੇ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਉਦੋਂ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਗਰੁੜ ਨੂੰ ਉੱਤਰ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਜਾਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੋ ਵੀ ਮਾਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਵੱਲ ਪਿੱਠ ਕਰਕੇ ਸੁੱਤੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਉਸ ਬੱਚੇ ਦਾ ਸਿਰ ਲਿਆਓ। ਫਿਰ ਗਰੁੜ ਬੱਚੇ ਹਾਥੀ ਦਾ ਸਿਰ ਲੈ ਕੇ ਆਏ। ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬੱਚੇ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨਾਲ ਜੋੜ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਜਾਨ ਪਾ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗਣੇਸ਼ ਜੀ ਨੂੰ ਹਾਥੀ ਦਾ ਸਿਰ ਮਿਲ ਗਿਆ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਜਾਣੋ ਕੀ ਹੈ ਗਣੇਸ਼ ਚਤੁਰਥੀ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮਹੱਤਵ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ

ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਡੈਸਕ: ਗਣੇਸ਼ ਚਤੁਰਥੀ 31 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਨਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਗਣੇਸ਼ ਚਤੁਰਥੀ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਅਤੇ ਦੇਵੀ ਪਾਰਵਤੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਸ਼ੁਭ ਕੰਮ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗਣੇਸ਼ ਦੀ ਹਮੇਸ਼ਾ (History of Lord Ganesha) ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਬੁੱਧੀ, ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਕਿਸਮਤ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਨੂੰ ਏਕਦੰਤ, ਲੰਬੋਦਰ, ਵਿਕਥਾ, ਵਿਨਾਇਕ ਸਮੇਤ ਕਈ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੰਡਿਤ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਦੇ ਜਨਮ ਬਾਰੇ ਕਈ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ।

Ganesh Chaturthi 2022
Ganesh Chaturthi 2022

ਪਹਿਲੀ ਕਹਾਣੀ: ਵਰਾਹ ਪੁਰਾਣ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੁਆਰਾ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਨੂੰ ਪੰਜ ਤੱਤਾਂ ਦਾ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਗਣੇਸ਼ ਜੀ ਨੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸੁੰਦਰ ਰੂਪ ਪਾਇਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਗਣੇਸ਼ ਦੀ ਵਿਲੱਖਣਤਾ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡਰ ਸਤਾਉਣ ਲੱਗਾ ਕਿ ਕਿਤੇ ਗਣੇਸ਼ ਖਿੱਚ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਨਾ ਬਣ ਜਾਣ। ਉਦੋਂ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਗਣੇਸ਼ ਦਾ ਪੇਟ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਹਾਥੀ ਦਾ ਮੂੰਹ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਸੀ।

Ganesh Chaturthi 2022
Ganesh Chaturthi 2022

ਦੂਜੀ ਕਹਾਣੀ: ਸ਼ਿਵ ਪੁਰਾਣ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਮਾਤਾ ਪਾਰਵਤੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਲਗਾਈ ਹਲਦੀ ਤੋਂ ਇੱਕ ਪੁਤਲਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪੁਤਲੇ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਪਾ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਤਾ ਪਾਰਵਤੀ ਨੇ ਗਣੇਸ਼ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਅੰਦਰ ਨਾ ਜਾਣ ਦੇਣ। ਜਦੋਂ ਗਣੇਸ਼ ਜੀ ਦਰਵਾਜ਼ੇ 'ਤੇ ਖੜ੍ਹੇ ਸਨ ਤਾਂ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਆ ਗਏ। ਗਣੇਸ਼ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਗਣੇਸ਼ ਨੇ ਸ਼ਿਵਜੀ ਨੂੰ ਅੰਦਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ 'ਤੇ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਗੁੱਸੇ 'ਚ ਆ ਕੇ ਤ੍ਰਿਸ਼ੂਲ ਨਾਲ ਗਣੇਸ਼ ਦਾ ਸਿਰ ਵੱਢ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।

Ganesh Chaturthi 2022
Ganesh Chaturthi 2022

ਪਾਰਵਤੀਜੀ ਬਾਹਰ ਆਈ ਅਤੇ ਚੀਕਣ ਲੱਗੀ ਅਤੇ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਗਣੇਸ਼ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਜਿਉਂਦੇ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਉਦੋਂ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਗਰੁੜ ਨੂੰ ਉੱਤਰ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਜਾਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੋ ਵੀ ਮਾਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਵੱਲ ਪਿੱਠ ਕਰਕੇ ਸੁੱਤੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਉਸ ਬੱਚੇ ਦਾ ਸਿਰ ਲਿਆਓ। ਫਿਰ ਗਰੁੜ ਬੱਚੇ ਹਾਥੀ ਦਾ ਸਿਰ ਲੈ ਕੇ ਆਏ। ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬੱਚੇ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨਾਲ ਜੋੜ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਜਾਨ ਪਾ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗਣੇਸ਼ ਜੀ ਨੂੰ ਹਾਥੀ ਦਾ ਸਿਰ ਮਿਲ ਗਿਆ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਜਾਣੋ ਕੀ ਹੈ ਗਣੇਸ਼ ਚਤੁਰਥੀ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮਹੱਤਵ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.