ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਦੂਜਾ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ 2 ਸਤੰਬਰ 1945 ਨੂੰ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਸਮਰਪਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋਇਆ। ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੇ ਪਾਸਿਓਂ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਸੀ ...
- ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ 23 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਨੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ।
- ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ 89 ਹਜ਼ਾਰ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਿਕ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਸਨ।
- ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੇ ਉੱਤਰੀ, ਪੂਰਬੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ, ਪੱਛਮੀ ਮਾਰੂਥਲ ਤੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਅਭਿਆਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ।
- ਭਾਰਤ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਦਾ ਜਾਪਾਨੀ ਫ਼ੌਜ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਭਾਰੀ ਇਸਤਮਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
- ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਨੇੇ ਟੌਬਰੁੱਕ, ਮੋਂਟੇ ਕੈਸੀਨੋ, ਕੋਹੀਮਾ ਤੇ ਇੰਫ਼ਾਲ ਦੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।
- ਸਾਲ 1940 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ 30 ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੇ ਬਰਤਾਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਲੜਨ ਲਈ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਕਰਾਸ ਜਿੱਤੀ।
ਕੋਹਿਮਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦੇ ਕਿੱਸੇ
- ਕੋਹਿਮਾ ਤੇ ਇੰਫ਼ਾਲ ਦੀ ਲੜਾਈ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦੂਸਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਖ਼ੂਨੀ ਲੜਾਈ ਸੀ।
- ਸਾਲ 2012 ਵਿੱਚ ਇਸ ਲੜਾਈ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਆਰਮੀ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗਿਤਾ ਦੇ ਵਿਜੇਤਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਾਟਰਲੂ ਤੇ ਡੀ-ਡੇਅ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣਾ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਲੜਾਈ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਨੋਰਮੈਂਡੀ ਲੈਂਡਿੰਗ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਅੋਵਰਸ਼ੈਡੋ ਸੀ।
- 1942 ਵਿੱਚ ਜਾਪਾਨੀ ਫ਼ੌਜ ਦੁਆਰਾ ਬਰਮਾ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਭਜਾਉਣ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਇਹ ਲੜਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ, ਜਿਸਨੇ ਜਾਪਾਨੀ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪੂਰਬੀ ਸਰਹੱਦ ਵੱਲ ਧੱਕ ਦਿੱਤਾ।
- ਰਾਇਨਾ ਮੁਤਾਗੁਚੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜਪਾਨੀ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਬਦਲਾਖੋਰੀ ਰੋਕਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਵਿੱਚ ਇੰਫ਼ਾਲ ਅਤੇ ਕੋਹੀਮਾ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫ਼ੌਜਾਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦੇਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ।
- ਜਨਰਲ ਮੁਤਾਗੂਚੀ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਨੂੰ ਅਸਥਿਰ ਕਰਨ ਲਈ ਭਾਰਤ ਆਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ।
- ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਲੈਫ਼ਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਵਿਲੀਅਮ ਸਲਿਮ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।
ਜਾਪਾਨੀਆਂ ਨੇ ਅਚਾਨਕ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ
- ਜਨਰਲ ਸਲਿਮ ਨੇ ਪੱਛਮੀ ਬਰਮਾ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਫ਼ੌਜ ਵਾਪਿਸ ਬੁਲਾ ਲਈ ਅਤੇ ਇੰਫ਼ਾਲ ਘਾਟੀ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਚਾਅ ਪੱਖ ਲਿਆ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਸਨੇ ਇਹ ਆਸ ਕੀਤੀ ਕਿ ਜਾਪਾਨੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਲਾਈਨ ਤੋਂ ਦੂਰ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣਗੇ।
- ਪਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਮਾਂਡਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਜਾਪਾਨੀ ਫ਼ੌਜ ਕੋਹਿਮਾ ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਲਗਭਗ ਸੰਘਣੇ ਜੰਗਲਾਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਜਦੋਂ 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 15,000 ਜਾਪਾਨੀ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਵੰਡ ਜੰਗਲਾਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਈ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ 1500 ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।
- ਜਾਪਾਨ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਵਿਰੋਧੀ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸੁਧਾਰਾਂ ਤੇ ਸਪਲਾਈਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖਣਾ ਸੀ।
- ਜਾਪਾਨੀ ਬਿਨਾਂ ਹਵਾਈ ਸਹਾਇਤਾ ਜਾਂ ਸਪਲਾਈ ਦੇ ਬਗੈਰ ਆਖ਼ਰਕਾਰ ਥੱਕ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਹਿਮਾ ਤੇ ਇੰਫ਼ਾਲ ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ।
- 22 ਜੂਨ, 1944 ਨੂੰ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਇੰਫ਼ਾਲ ਅਤੇ ਕੋਹੀਮਾ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਵਾਲੀ ਨਾਜ਼ੁਕ ਸੜਕ ਦੇ ਜਾਪਾਨੀ ਸਿਰੇ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।
- 15ਵੀਂ ਜਾਪਾਨੀ ਫ਼ੌਜ ਨੇ 85 ਹਜ਼ਾਰ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ, 53 ਹਜ਼ਾਰ ਫ਼ੌਜੀ ਮਾਰੇ ਗਏ ਅਤੇ ਲਾਪਤਾ ਹੋ ਗਏ। 16,500 ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫ਼ੌਜੀ ਮਾਰੇ ਗਏ।
- ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੇ ਰਾਹਤ ਸਮੱਗਰੀ ਵੀ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਈ। ਹਿੰਦ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਣਨੀਤਕ ਸਥਿਤੀ ਤੇ ਹਥਿਆਰ ਅਤੇ ਅਸਲ੍ਹਾ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਸਪਲਾਈ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨੂੰ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਜਾਪਾਨ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਨਾਲ ਨਿਪਟਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ।
- 14 ਮਿਲੀਅਨ ਭਾਰਤੀ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੇ ਯੁੱਧ ਦੀਆਂ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਅਤੇ ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਚਾਲੂ ਰੱਖਣ ਲਈ 24 ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
ਇਟਲੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਦੀ ਲੜਾਈ
- ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਇਟਲੀ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਲਈ ਲੜੀ ਗਈ 50 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਦੀ ਟੁਕੜੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ 19 ਤੋਂ 22 ਸਾਲ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਨ।
- 19 ਸਤੰਬਰ, 1943 ਨੂੰ ਨੈਪਲਜ਼ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਟਾਰਾਂਟੋ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ ਟੁਕੜੀ ਉਤਰੀ, ਉਸ ਤੋਂ 29 ਅਪ੍ਰੈਲ 1945 ਤੱਕ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਫ਼ਾਸੀਵਾਦੀ ਤਾਕਤਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਇਟਲੀ ਦੇ ਨਾਲ 5,782 ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਦੀ ਮਹਾਨ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦਿੱਤੀ।
- ਇਹ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦੌਰਾਨ 20 ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਕਰਾਸ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਹਾਸਿਲ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ 6 ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ।
- ਸਾਲ 1942 ਤੋਂ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤੀ ਆਰਮੀ ਦੇ ਕਮਾਂਡਰ-ਇਨ-ਚੀਫ਼ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਦੋਵੇਂ ਯੁੱਧਾਂ (ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਪਹਿਲੇ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ) ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਜਿੱਤ ਸਕਦਾ ਸੀ।
- ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਵਿੰਸਟਨ ਚਰਚਿਲ, ਜੋ ਭਾਰਤੀਆਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਆਪਣੀ ਕੌੜੀ ਟਿੱਪਣੀ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਬੇਮਿਸਾਲ ਬਹਾਦਰੀ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭੇਟ ਕੀਤੀ ਸੀ।
