ਅਮੀਨਾਬਾਦ: 1928 ਵਿਚ, ਇੱਥੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਭਾਰਤੀ ਝੰਡਾ ਲਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ। ਪੰਡਿਤ ਮੋਤੀ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਅਤੇ ਗੋਵਿੰਦ ਬੱਲਭ ਪੰਤ ਨੇ ਇਥੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਅੰਦੋਲਨਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕੀਤਾ। ਸਾਲ 1934 ਵਿਚ, ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਪਾਰਕ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਝੰਡਾ ਲਹਿਰਾਇਆ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮ ਲਈ ਲਾਮਬੰਦ ਕੀਤਾ। 1935 ਵਿਚ, ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ 100 ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਹੋਣ 'ਤੇ ਮੁੜ ਪਾਰਕ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ।
ਸਾਡੇ ਬਿਲਕੁਲ ਪਿੱਛੇ ਗੰਗਾ ਪ੍ਰਸਾਦ ਵਰਮਾ ਸਮਾਰਕ ਭਵਨ ਹੈ। ਇਸ ਭਵਨ ਨੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮ ਵਿਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਮੀਨਾਬਾਦ ਦਾ ਜਾਨਾਣਾ ਪਾਰਕ ਇਕਲੌਤਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਾਰਕ ਹੈ। ਗਾਂਧੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋ ਕੇ ਗੰਗਾ ਪ੍ਰਸਾਦ ਵਰਮਾ ਨੇ 3-ਬਿਘੇ ਜ਼ਮੀਨ 15,000 ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦੀ ਸੀ। ਗਾਂਧੀ ਕਈ ਵਾਰ ਲਖਨਉ ਆਏ ਸਨ, ਹਰ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਉਹ ਇਸ ਥਾਂ 'ਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਤੇ ਜਦੋਂ ਠਹਿਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਆਉਂਦੀ ਸੀ, ਤਾਂ ਗਾਂਧੀ ਫਿਰੰਗੀ ਮਹਿਲ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦੇ ਸਨ।
ਇਥੇ, ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਮੌਲਾਨਾ ਨੂੰ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ਤ ਅੰਦੋਲਨ ਤੋਂ ਵੀ ਲਾਮਬੰਦ ਕੀਤਾ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਮੌਲਾਨਾ ਗਾਂਧੀ ਨਾਲ ਜੁੜ ਗਏ। ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮਿਲਦਿਆਂ ਹੀ ਮੌਲਾਨਾ ਗਾਂਧੀ ਨੂੰ ਨੰਗੇ ਪੈਰੀਂ ਵੇਖਣ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਅੱਜ ਜਦੋਂ 'ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ' ਕਹਿਣ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਫਿਰੰਗੀ ਮਹਿਲ ਵਿਖੇ ਇਕੱਠ ਦੌਰਾਨ ਪਹਿਲਾਂ ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ ਦਾ ਗਾਇਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 'ਅੱਲ੍ਹਾ-ਹੁ-ਅਕਬਰ' ਦਾ।
