ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਜਿੰਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਲੜਾਈ ਲੜੀ, ਉਂਨੀ ਹੀ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚੋਂ ਛੂਤ -ਛਾਤ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਲਿਤਾਂ ਦੇ ਉਥਾਨ ਲਈ ਨੈਤਿਕ ਲੜਾਈ ਲੜੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਹਰੀਜਨ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦਲਿਤਾਂ ਦੇ ਉਥਾਨ ਲਈ 'ਹਰੀਜਨ ਸੇਵਕ ਸੰਘ' ਸੰਗਠਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਸੰਘ ਨੇ ਦੁਤਕਾਰੇ ਵਰਗ ਨੂੰ ਸਾਰੀਆਂ ਜਨਤਕ ਥਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਮੰਦਰਾਂ, ਸਕੂਲਾਂ, ਸੜਕਾਂ ਅਤੇ ਜਲ ਸਰੋਤਾਂ ਆਦਿ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਾਕੀ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਅਸਮ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ ਜਿਹੜਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਨਾਥ ਸਰਮਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹਰੀਜਨ ਬੰਧੂ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨਾਥ ਸਰਮਾ ਦਾ ਜੀਵਨ
28 ਫਰਵਰੀ, 1887 ਨੂੰ ਅਸਮ ਦੇ ਜੋਰਹਾਟ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਸਰਬੀਬੰਧਾ ਵਿਖੇ ਜਨਮੇ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨਾਥ ਸਰਮਾ ਨੇ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਦੀ ਹਰੀਜਨ ਲਹਿਰ ਰਾਹੀਂ ਹਰਿਜਨ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਦੀ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਆਪਣਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਸਮਾਜ ਦੇ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਚਲੀਆਂ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਸੰਬੰਧਤ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਦਲਿਤਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਛੱਡਿਆ ਪੇਸ਼ਾ
ਅਰਲ ਲਾਅ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ, ਸਰਮਾ ਨੇ ਵੀ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕੀਤਾ ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਸਹਿਯੋਗ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ 1921 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪੇਸ਼ਾ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।
ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਨਾਥ ਸਰਮਾ ਨੂੰ 1921 ਵਿੱਚ ਜੋਰਹਾਟ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਕਾਰਜਭਾਰ ਸੌਂਪਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸੇ ਸਾਲ ਸਰਮਾ ਦੇ ਨਾਲ ਨਬੀਨ ਚੰਦਰ ਬਾਰਦੋਲੋਈ, ਤਰੁਣ ਰਾਮ ਫੁਕਨ ਅਤੇ ਕੁਲਧਾਰ ਚਾਲੀਹਾ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੀ ਕੈਦ ਕੱਟਣੀ ਪਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਸਰਮਾ ਨੇ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਦੇ ਕਦਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅਸਮ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਕ-ਆਰਥਕ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਲਈ ਕਈ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਕਾਲਜ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨਾ, ਹਸਪਤਾਲ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੜਕਾਂ ਬਣਾਉਣੀਆਂ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਸਾਬਰਮਤੀ ਆਸ਼ਰਮ: ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕੇਂਦਰ ਬਿੰਦੂ
ਛੂਆਛਾਤ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਲਈ ਕੀਤਾ ਕੰਮ
ਸਰਮਾ ਆਪਣੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ, ਛੂਆਛਾਤ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ।। ਇੱਕ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ, ਸਰਮਾ ਨੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਹਰੀਜਨਾਂ ਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਨਾਮਘਰ (ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਸਥਾਨ) ਵਿੱਚ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦਲੇਰਾਨਾ ਕੰਮ ਸੀ। 1934 ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਅਸਮ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ, ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਨੇ ਹਰੀਜਨਾਂ ਲਈ ਨਾਮਘਰ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ, ਅਜਿਹਾ ਵਿਕਾਸ ਜੋ ਅਸਮ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਇੱਕ ਸੱਚੇ ਗਾਂਧੀਵਾਦੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਦੇ ਹਰੇਕ ਆਦਰਸ਼ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਦੀ ਮੌਤ 2 ਫਰਵਰੀ, 1947 ਨੂੰ ਹੋਈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਸਮ ਦੇ ਇਸ ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕ ਨੂੰ ਅੱਜ ਤੱਕ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਣਦੀ ਮਾਨਤਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ ਹੈ।
ਖਸਤਾ ਹਾਲਤ 'ਚ ਹੈ ਸਾਬਰਮਤੀ ਆਸ਼ਰਮ
ਜੋਰਹਾਟ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾਥ ਸਰਮਾ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਤ ਸਾਬਰਮਤੀ ਆਸ਼ਰਮ ਹੁਣ ਖਸਤਾ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਅਗਲੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਿਲਚਸਪੀ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ, ਆਸ਼ਰਮ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਜੰਗਲ ਦੇ ਵਾਧੇ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸਰਕਾਰ ਕੋਲ ਆਸ਼ਰਮ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਈ ਯੋਜਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਅਸਮ ਦੇ ਅਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਯੁੱਗ ਦਾ ਅਮੀਰ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੋਰਹਾਟ ਦੇ ਸਰਬੀਬੰਧਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਾਬਰਮਤੀ ਆਸ਼ਰਮ ਦੇ ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾਨਾਥ ਸਰਮਾ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਅਜੇ ਵੀ ਖਸਤਾ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ 'ਚ ਜ਼ਮੀਨਦੋਜ਼ ਤਹਿਖਾਨਾ: ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਸਾਥੀਆਂ ਦਾ ਗੋਰਿਆਂ ਤੋਂ ਲੁਕਣ ਦਾ ਟਿਕਾਣਾ
