ਦੇਹਰਾਦੂਨ: ਉਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਚਾਰਧਾਮ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਨੇ ਵੀ ਹੁੰਗਾਰਾ ਭਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜੀ ਹਾਂ, ਸਫ਼ਰ ਦੌਰਾਨ 30 ਤੋਂ 40 ਸਾਲ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਦੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਮਿਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਅਜਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੌਤਾਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਉਦੋਂ ਹੈ ਜਦੋਂ ਚਾਰਧਾਮ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਕੁਝ ਹੀ ਦਿਨ ਰਹਿ ਗਏ ਹਨ। ਚਾਰਧਾਮ ਯਾਤਰਾ 'ਚ ਹੁਣ ਤੱਕ 29 ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।
ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਚਾਰਧਾਮ ਯਾਤਰਾ 2022 ਦੌਰਾਨ ਮੌਤਾਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਸੂਬੇ ਤੋਂ ਰਿਪੋਰਟ ਵੀ ਮੰਗੀ ਹੈ। ਸਥਿਤੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਤੱਕ 28 ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ 30 ਸਾਲ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 75 ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੁਤਾਬਕ ਕੇਦਾਰਨਾਥ 'ਚ ਹੁਣ ਤੱਕ 10 ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਬਦਰੀਨਾਥ ਵਿੱਚ 5, ਗੰਗੋਤਰੀ ਵਿੱਚ 3 ਅਤੇ ਯਮੁਨੋਤਰੀ ਵਿੱਚ 11 ਮੌਤਾਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।
ਜੇਕਰ ਅੰਕੜਿਆਂ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ 30 ਤੋਂ 40 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ 3 ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਗੁਆ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ 40 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਤੇ 50 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ 4 ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਜਾਨ ਚਲੀ ਗਈ ਹੈ। 50 ਤੋਂ 60 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਅੱਠ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਗੁਆ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਜਦਕਿ 76 ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ 13 ਮਰੀਜ਼ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਗੁਆ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮੌਤਾਂ ਯਮੁਨੋਤਰੀ ਫੁੱਟਪਾਥ 'ਤੇ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।
ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਯਾਤਰਾ 'ਚ 10 ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਮੌਤ: ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਯਾਤਰਾ 'ਚ ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਹੁਣ ਤੱਕ 10 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਟੋਏ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਣ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਜਦੋਂਕਿ ਹੋਰ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਅਤੇ ਠੰਢ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਦੱਸੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਧਾਮ 'ਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਵਿਗੜਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਰਾਹੀਂ ਗੁਪਤਕਾਸ਼ੀ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਇਲਾਜ ਮਿਲਣ ਕਾਰਨ ਕਈ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਜਾਨ ਵੀ ਬਚ ਗਈ ਹੈ।
ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਪੈਦਲ ਗਲੀ ਦੇ ਲਿਨਚੌਲੀ ਨੇੜੇ ਕਾਲਕਾ ਪ੍ਰਸਾਦ ਗੁਪਤਾ ਵਾਸੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹਮੀਰਪੁਰ ਬੁੰਦੇਲਖੰਡ (ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼) ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਚਾਨਕ ਵਿਗੜ ਗਈ। ਉਸ ਦੀ ਤਬੀਅਤ ਵਿਗੜਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਡੀਡੀਆਰਐਫ ਦੀ ਟੀਮ ਯਾਤਰੀ ਨੂੰ ਗੌਰੀਕੁੰਡ ਹਸਪਤਾਲ ਲੈ ਕੇ ਆਈ, ਯਾਤਰੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮ੍ਰਿਤਕ ਐਲਾਨ ਦਿੱਤਾ। ਚੀਫ਼ ਮੈਡੀਕਲ ਅਫ਼ਸਰ ਬਿੰਦੇਸ਼ ਸ਼ੁਕਲਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਹੁਣ ਤੱਕ ਯਾਤਰਾ ਮਾਰਗ 'ਤੇ ਦਸ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ ਇਕ ਯਾਤਰੀ ਦੀ ਖਾਈ 'ਚ ਡਿੱਗਣ ਨਾਲ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਦਕਿ ਬਾਕੀ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਗੌਰੀਕੁੰਡ ਤੋਂ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਧਾਮ ਤੱਕ 16 ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਰੂਟ 'ਤੇ 12 ਐਮ.ਆਰ.ਪੀ. ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ 3 ਸਿਕਸ ਸਿਗਮਾ, 4 ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਹਸਪਤਾਲ, ਧਾਮ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਯਾਤਰਾ 'ਤੇ ਬਿਮਾਰ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਕੁਝ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਅਜਿਹੇ ਵੀ ਆ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਕਰਨਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਪਹੁੰਚ ਰਹੇ ਹਨ।
ਕੀ ਕਿਹਾ ਡੀਜੀ ਹੈਲਥ ਨੇ? : ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੀ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ ਸ਼ੈਲਜਾ ਭੱਟ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਦੀ ਮੌਤ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਸਫ਼ਰੀ ਰੂਟਾਂ 'ਤੇ ਮਰ ਗਏ ਹਨ। ਡੀਜੀ ਹੈਲਥ ਵੀ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਲਾਪ੍ਰਵਾਹੀ ਮੰਨਣ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਜਦੋਂਕਿ ਹਾਲਾਤ ਅਜਿਹੇ ਹਨ ਕਿ ਸਫਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਰਸਤਿਆਂ 'ਤੇ ਸਿਹਤ ਵਿਵਸਥਾ ਦਾ ਬੁਰਾ ਹਾਲ ਹੈ। ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਲਈ ਡਾਕਟਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਨੇ ਖੁਦ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਕਾਰਡੀਓਲੋਜਿਸਟਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਡੀਜੀ ਹੈਲਥ ਦਾ ਇਹ ਬਿਆਨ ਬਹੁਤ ਹੀ ਬੇਤੁਕਾ ਹੈ।
ਯਮੁਨੋਤਰੀ ਧਾਮ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਹੋਈਆਂ ਮੌਤਾਂ: 11
- ਅਨੁਰੁਧ ਪ੍ਰਸਾਦ (ਉਮਰ 65 ਸਾਲ), ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
- ਕੈਲਾਸ਼ ਚੌਬੀਸਾ (ਉਮਰ 63 ਸਾਲ), ਰਾਜਸਥਾਨ
- ਸਕੂਨ ਪਰਿਕਰ (ਉਮਰ 64 ਸਾਲ), ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
- ਰਾਮਿਆਗਿਆ ਤਿਵਾਰੀ (ਉਮਰ 64 ਸਾਲ), ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
- ਸੁਨੀਤਾ ਖਾਦੀਕਰ (ਉਮਰ 62 ਸਾਲ), ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
- ਜਯੇਸ਼ ਭਾਈ (ਉਮਰ 47 ਸਾਲ), ਗੁਜਰਾਤ
- ਦੇਵਸ਼੍ਰੀ ਕੇ ਜੋਸ਼ੀ (ਉਮਰ 38 ਸਾਲ), ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ
- ਈਸ਼ਵਰ ਪ੍ਰਸਾਦ (ਉਮਰ 65 ਸਾਲ), ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
- ਜਗਦੀਸ਼ (ਉਮਰ 65 ਸਾਲ), ਮੁੰਬਈ
- ਮਹਾਦੇਵ ਵੈਂਕੇਤਾ ਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ (ਉਮਰ 40 ਸਾਲ), ਕਰਨਾਟਕ
- ਸਨੇਹਲ ਸੁਰੇਸ਼ (ਉਮਰ 60 ਸਾਲ), ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ
ਗੰਗੋਤਰੀ ਧਾਮ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਹੋਈਆਂ ਮੌਤਾਂ: 3
- ਲਾਲ ਬਹਾਦਰ (ਉਮਰ 50 ਸਾਲ), ਨੇਪਾਲ
- ਦੀਪਕ ਦਵੇ (ਉਮਰ 62 ਸਾਲ), ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ
- ਮੇਘਾ ਵਿਲਾਸ (ਉਮਰ 58 ਸਾਲ), ਮੁੰਬਈ
ਬਦਰੀਨਾਥ ਧਾਮ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਹੋਈਆਂ ਮੌਤਾਂ: 4
- ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ (53 ਸਾਲ), ਉਨਾਵ (ਯੂ.ਪੀ.)
- ਰਾਜੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ (66 ਸਾਲ), ਦਿੱਲੀ
- ਰਾਮਪਿਆਰੀ, ਰਾਜਸਥਾਨ
- ਅਣਜਾਣ
ਕੇਦਾਨਾਥ ਧਾਮ 'ਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਹੋਈਆਂ ਮੌਤਾਂ: 11 (ਤਿੰਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੀ)
- ਭੈਰਵਦਨ ਬੋਦੀਦਾਨੀ (65 ਸਾਲ)
- ਦਿਲਸ਼ਾਰੇ (61 ਸਾਲ), ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
- ਹੰਸਾ ਦੇਵੀ (60 ਸਾਲ), ਗੁਜਰਾਤ
- ਸੋਨੀ ਛਾਇਆ ਬੈਨ (56 ਸਾਲ), ਗੁਜਰਾਤ
- ਪਰਵੀਨ (45 ਸਾਲ), ਹਰਿਆਣਾ
- ਜੀਤ ਸਿੰਘ (40 ਸਾਲ), ਯੂ.ਪੀ.
- ਜੈਅੰਤੀ ਲਾਲ (69 ਸਾਲ), ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ
- ਕਾਲਕਾ ਪ੍ਰਸਾਦ (62 ਸਾਲ), ਯੂ.ਪੀ
ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣ: ਰੁਦਰਪ੍ਰਯਾਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਡਾਕਟਰ ਸੰਜੇ ਤਿਵਾਰੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਧਾਮ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਖੜੀ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕਰਕੇ ਇੱਥੇ ਪਹੁੰਚਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਪਹਾੜਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਖਾਸ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਸੈਰ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਤਕਲੀਫ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਧਾਮ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਉੱਚਾਈ 'ਤੇ ਆਉਣ 'ਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਵਰਗੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਆਪਣੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਲੈ ਕੇ ਧਾਮ ਪੁੱਜਣ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜੋ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਆਸਥਾ 'ਤੇ ਆ ਕੇ ਖਾਣਾ-ਪੀਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਯਾਤਰਾ 'ਤੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਵਾਈਆਂ, ਗਰਮ ਕੱਪੜਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪੂਰੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਕੇ ਆਉਣ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਦੱਖਣੀ ਦਿੱਲੀ 'ਚ ਅਤਿਕ੍ਰਮਣ ਵਿਰੁੱਧ ਕਾਰਵਾਈ ਦੌਰਾਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਦੀ ਤਾਇਨਾਤੀ, ਦੇਖੋ ਵੀਡੀਓ
