ETV Bharat / bharat

RTI ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ: 500 ਦੇ 17610 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟ ਗਾਇਬ, ਅਜੀਤ ਪਵਾਰ ਨੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਚ ਦੀ ਮੰਗ

ਸੂਚਨਾ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਰਾਹੀਂ ਆਰਟੀਆਈ ਕਾਰਕੁਨ ਮਨੋਰੰਜਨ ਰਾਏ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਦੇਵਾਸ, ਨਾਸਿਕ ਅਤੇ ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਦੀਆਂ ਨੋਟ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਪ੍ਰੈੱਸਾਂ ਤੋਂ 500 ਰੁਪਏ ਦੇ 17610 ਲੱਖ ਨੋਟ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਏ ਹਨ, ਜੋ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਪ੍ਰੈਸ ਤੋਂ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਭੇਜੇ ਗਏ ਸਨ, ਪਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਹਨ। ਸੂਬੇ ਦੀ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਨੇਤਾ ਅਜੀਤ ਪਵਾਰ ਨੇ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਪੂਰੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

author img

By

Published : Jun 18, 2023, 9:07 AM IST

1761 MILLION NOTES OF 500 RUPEES MISSING FROM PRINTING PRESS INFORMATION FROM RTI
1761 MILLION NOTES OF 500 RUPEES MISSING FROM PRINTING PRESS INFORMATION FROM RTI

ਮੁੰਬਈ: ਸਾਲ 2014 'ਚ ਸੱਤਾ 'ਚ ਆਉਂਦੇ ਹੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਦੇਸ਼ 'ਚੋਂ ਕਾਲੇ ਧਨ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਪਹਿਲ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸਨੇ 8 ਨਵੰਬਰ, 2016 ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਨੋਟਬੰਦੀ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਇਕ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਖਬਰ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਦੇਵਾਸ, ਨਾਸਿਕ ਅਤੇ ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਦੀਆਂ ਨੋਟ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਪ੍ਰੈਸਾਂ ਤੋਂ 17610 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੇ 500 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਨੋਟ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਪ੍ਰੈਸ ਤੋਂ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਭੇਜੇ ਗਏ ਸਨ ਪਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚੇ। ਆਰਟੀਆਈ ਤੋਂ ਮਿਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ।

ਅਜੀਤ ਪਵਾਰ ਨੇ ਜਾਂਚ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ: ਕੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੋਟਾਂ 'ਤੇ ਆਰਬੀਆਈ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਗਵਰਨਰ ਰਘੂਰਾਮ ਰਾਜਨ ਦੇ ਦਸਤਖਤ ਸਨ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੇ ਇਹ ਅਜੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇੰਨੀ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ 'ਚ ਨੋਟ ਚਲਨ 'ਚ ਹਨ ਤਾਂ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕਿਵੇਂ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ? ਸੂਬੇ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਨੇਤਾ ਅਜੀਤ ਪਵਾਰ ਨੇ ਸਵਾਲ ਉਠਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਕੇਂਦਰੀ ਜਾਂਚ ਏਜੰਸੀ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਹੈ? ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਹੁਣ ਕੇਂਦਰੀ ਜਾਂਚ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੇ ਜਾਂਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਸੱਚਾਈ ਕੀ ਹੈ। ਪਵਾਰ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਵੇ?

ਕਿੰਨੇ ਨੋਟ ਛਾਪੇ ਗਏ: ₹ 500 ਦੇ ਨੋਟ ਪ੍ਰੈਸ ਵਿੱਚ ਛਾਪੇ ਗਏ ਪਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚੇ, ਇਹ ਨਵੇਂ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਦੇ ਨੋਟ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ 88 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਦੱਸੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਛਪੇ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਸਿਰਫ 72600 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੀ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਆਰਟੀਆਈ ਕਾਰਕੁਨ ਮਨੋਰੰਜਨ ਰਾਏ ਨੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਕਰੰਸੀ ਨੋਟ ਨਾਸਿਕ, ਪ੍ਰੈੱਸ ਬੈਂਕ ਨੋਟ ਪ੍ਰੈਸ ਦੇਵਾਸ ਅਤੇ ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਵਿੱਚ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੋਟ ਮੁਦਰੈਂਕ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿਮਟਿਡ ਵਿੱਚ ਛਾਪੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਨੋਟ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਰਾਹੀਂ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵੰਡੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਨੋਟ ਕਿੱਥੇ ਗਏ: ਪਿਛਲੇ ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਆਮਦਨ ਕਰ ਵਿਭਾਗ ਅਤੇ ਆਬਕਾਰੀ ਡਾਇਰੈਕਟੋਰੇਟ ਨੇ ਕਈ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਛਾਪੇਮਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਛਾਪਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਕਰੋੜਾਂ ਰੁਪਏ ਦੇ 500 ਦੇ ਨੋਟ ਮਿਲੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਨਾ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਭਾਗਾਂ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਹੈਰਾਨੀ ਪ੍ਰਗਟਾਈ ਕਿ ਨੋਟ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਰਕੂਲੇਸ਼ਨ 'ਚ ਕਿਵੇਂ ਆਏ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਲਈ ਅਰਬਾਂ ਰੁਪਏ ਦੇ ਨਵੇਂ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਦੇ ਨੋਟ ਕਿੱਥੇ ਗਏ ਹਨ? ਮਨੋਰੰਜਨ ਰਾਏ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਬਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਈਡੀ, ਕੇਂਦਰੀ ਵਿੱਤੀ ਜਾਂਚ ਏਜੰਸੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਨਗੇ।

ਮੁੰਬਈ: ਸਾਲ 2014 'ਚ ਸੱਤਾ 'ਚ ਆਉਂਦੇ ਹੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਦੇਸ਼ 'ਚੋਂ ਕਾਲੇ ਧਨ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਪਹਿਲ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸਨੇ 8 ਨਵੰਬਰ, 2016 ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਨੋਟਬੰਦੀ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਇਕ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਖਬਰ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਦੇਵਾਸ, ਨਾਸਿਕ ਅਤੇ ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਦੀਆਂ ਨੋਟ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਪ੍ਰੈਸਾਂ ਤੋਂ 17610 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੇ 500 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਨੋਟ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਪ੍ਰੈਸ ਤੋਂ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਭੇਜੇ ਗਏ ਸਨ ਪਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚੇ। ਆਰਟੀਆਈ ਤੋਂ ਮਿਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ।

ਅਜੀਤ ਪਵਾਰ ਨੇ ਜਾਂਚ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ: ਕੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੋਟਾਂ 'ਤੇ ਆਰਬੀਆਈ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਗਵਰਨਰ ਰਘੂਰਾਮ ਰਾਜਨ ਦੇ ਦਸਤਖਤ ਸਨ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੇ ਇਹ ਅਜੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇੰਨੀ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ 'ਚ ਨੋਟ ਚਲਨ 'ਚ ਹਨ ਤਾਂ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕਿਵੇਂ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ? ਸੂਬੇ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਨੇਤਾ ਅਜੀਤ ਪਵਾਰ ਨੇ ਸਵਾਲ ਉਠਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਕੇਂਦਰੀ ਜਾਂਚ ਏਜੰਸੀ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਹੈ? ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਹੁਣ ਕੇਂਦਰੀ ਜਾਂਚ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੇ ਜਾਂਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਸੱਚਾਈ ਕੀ ਹੈ। ਪਵਾਰ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਵੇ?

ਕਿੰਨੇ ਨੋਟ ਛਾਪੇ ਗਏ: ₹ 500 ਦੇ ਨੋਟ ਪ੍ਰੈਸ ਵਿੱਚ ਛਾਪੇ ਗਏ ਪਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚੇ, ਇਹ ਨਵੇਂ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਦੇ ਨੋਟ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ 88 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਦੱਸੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਛਪੇ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਸਿਰਫ 72600 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੀ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਆਰਟੀਆਈ ਕਾਰਕੁਨ ਮਨੋਰੰਜਨ ਰਾਏ ਨੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਕਰੰਸੀ ਨੋਟ ਨਾਸਿਕ, ਪ੍ਰੈੱਸ ਬੈਂਕ ਨੋਟ ਪ੍ਰੈਸ ਦੇਵਾਸ ਅਤੇ ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਵਿੱਚ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੋਟ ਮੁਦਰੈਂਕ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿਮਟਿਡ ਵਿੱਚ ਛਾਪੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਨੋਟ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਰਾਹੀਂ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵੰਡੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਨੋਟ ਕਿੱਥੇ ਗਏ: ਪਿਛਲੇ ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਆਮਦਨ ਕਰ ਵਿਭਾਗ ਅਤੇ ਆਬਕਾਰੀ ਡਾਇਰੈਕਟੋਰੇਟ ਨੇ ਕਈ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਛਾਪੇਮਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਛਾਪਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਕਰੋੜਾਂ ਰੁਪਏ ਦੇ 500 ਦੇ ਨੋਟ ਮਿਲੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਨਾ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਭਾਗਾਂ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਹੈਰਾਨੀ ਪ੍ਰਗਟਾਈ ਕਿ ਨੋਟ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਰਕੂਲੇਸ਼ਨ 'ਚ ਕਿਵੇਂ ਆਏ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਲਈ ਅਰਬਾਂ ਰੁਪਏ ਦੇ ਨਵੇਂ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਦੇ ਨੋਟ ਕਿੱਥੇ ਗਏ ਹਨ? ਮਨੋਰੰਜਨ ਰਾਏ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਬਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਈਡੀ, ਕੇਂਦਰੀ ਵਿੱਤੀ ਜਾਂਚ ਏਜੰਸੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਨਗੇ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.