ਵਾਰਾਣਸੀ: ਦੀਵਾਲੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ। ਦੀਵਾਲੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਧਨਤੇਰਸ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ 5 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਧਨਤੇਰਸ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਧਨਤੇਰਸ 'ਤੇ ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅੱਜ ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਨ ਵੀ ਮਨਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਨੂੰ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਵਜੋਂ ਪੂਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਧਨਵੰਤਰੀ ਦੀਆਂ 8 ਦਵਾਈਆਂ ਕਾਸ਼ੀ ਦੇ ਇੱਕ ਖਾਸ ਖੂਹ ਵਿੱਚੋਂ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਖੂਹ ਦਾ ਪਾਣੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਤਾਂ ਲੋਕ ਇੱਥੇ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤੋਂ ਆ ਕੇ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਪੀਂਦੇ ਹਨ।
ਬਨਾਰਸ ਦਾ ਖਾਸ ਖੂਹ
ਵੈਸੇ ਤਾਂ ਵਾਰਾਣਸੀ ਦੇ ਮੰਦਰਾਂ ਦਾ ਆਪਣਾ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਹੀ ਮੌਤ 'ਤੇ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਹਾਮਰਿਤੁੰਜਯ ਮੰਦਰ ਕੰਪਲੈਕਸ 'ਚ ਸਥਿਤ ਧਨਵੰਤਰੀ ਦਾ ਇਹ ਖੂਹ ਧਨਤੇਰਸ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਹੋਰ ਵੀ ਖਾਸ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਦੇ ਇਸ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਖੂਹ ਦਾ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਲਈ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤੋਂ ਡਾਕਟਰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਉਣ ਲਈ ਪਾਣੀ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਆਯੁਰਵੇਦਾਚਾਰੀਆ ਸੁਭਾਸ਼ ਸ਼੍ਰੀਵਾਸਤਵ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ "ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੇ ਮੋਢੀ ਅਤੇ ਸੁਆਮੀ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਦਕਾ ਅੱਜ ਆਯੁਰਵੇਦ ਹਰ ਘਰ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਲੋਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦਵਾਈਆਂ ਨਾਲੋਂ ਆਯੁਰਵੇਦ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਹੱਤਵ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਸਾਈਡ ਇਫੈਕਟ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ"।
ਵਿਸ਼ੇਸ ਅੱਠਭੁਜ ਖੂਹ
"ਜਦੋਂ ਕਾਸ਼ੀਰਾਜ ਦੇਵੋਦਾਸ ਧਨਵੰਤਰੀ ਕਾਸ਼ੀ ਦੇ ਰਾਜਾ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਕਾਸ਼ੀ ਨੂੰ ਮੁੜ ਵਸਾਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਧਨਵੰਤਰੇਸ਼ਵਰ ਮਹਾਂਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਵਰਗ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਅਸ਼ਟਵਦ ਦਵਾਈਆਂ, ਜੋ ਕਿ ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹਨ, ਇਸ ਖੂਹ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਸਨ। ਇਹ ਖੂਹ ਅੱਜ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਖੂਹ ਅੱਠਭੁਜ ਹੈ। ਭਾਵ ਇਸ ਦੇ ਅੱਠ ਕੋਨੇ, ਅੱਠ ਘਾਟ ਹਨ। 8 ਘਾਟ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਸ ਨੂੰ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੇ ਅਸ਼ਟਧਾਤੂ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਰਸ, ਰਕਤ, ਮਮਸਾ, ਮੇਦ, ਅਸਥੀ, ਮੈਰੋ ਅਤੇ ਸੁਖਰਾ ਨੂੰ ਅੱਠ ਔਸ਼ਧੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅੱਠ ਧਾਤਾਂ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੇ ਅੱਠ ਅੰਗ ਹਨ। ਇਸੇ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਅਸ਼ਟਾਂਗ ਆਯੁਰਵੇਦ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ"। ਸੁਭਾਸ਼ ਸ਼੍ਰੀਵਾਸਤਵ, ਆਯੁਰਵੇਦਾਚਾਰੀਆ ਵੈਦਿਆ
ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਦੀ ਖਪਤ
ਆਯੁਰਵੇਦਾਚਾਰੀਆ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ "ਆਯੁਰਵੇਦ ਸਰਵ ਵਿਆਪਕ, ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਆਪੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਅੱਜ ਵੀ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਚਿਕਿਤਸਾ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਧਰਤੀ, ਪਾਣੀ, ਆਕਾਸ਼, ਵਾਯੂ ਅਤੇ ਅੱਗ ਪੰਜ ਤੱਤ ਹਨ, ਪਾਣੀ ਵੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤੱਤ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਪਿੱਤ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਰੋਗ ਠੀਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਅੱਠ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵਰਗਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਪਾਣੀ ਸਰੀਰ ਦੀ ਰੋਗ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ
ਇਸ ਖੂਹ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਵੀ ਪਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਨੇ ਜੋ ਹੁਣ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਲਈ ਅੱਜ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਸੂਖਮ ਰੂਪ 'ਚ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਖੂਹ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਖੂਹ ਦਾ ਪਾਣੀ ਪੇਟ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਖੂਹ ਦਾ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਲਈ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਵੀ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਲਾਭ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਬਨਾਰਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਖੂਹ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦਵਾਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੀ ਇਮਿਊਨਿਟੀ ਵੱਧਣ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵੀ ਤੰਦਰੁਸਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ"।
