ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਹਰ ਸਾਲ 15 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਨੀਂਦ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 50 ਤੋਂ 70 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨੀਂਦ ਵਿਕਾਰ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ। ਏਮਜ਼ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗਿਣਤੀ 10.4 ਕਰੋੜ ਦੇ ਕਰੀਬ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਧਿਐਨਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਨੀਂਦ ਦੀ ਕਮੀ ਅਤੇ ਨੀਂਦ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਵਿਕਾਰ ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਡੂੰਘੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਈ ਵਾਰ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਡਾਕਟਰਾਂ ਤੋਂ ਮਿਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਨਸੌਮਨੀਆ ਅਤੇ ਔਬਸਟਰਕਟਿਵ ਸਲੀਪ ਐਪਨੀਆ ਵਰਗੀਆਂ ਨੀਂਦ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਨੀਂਦ ਦਿਵਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ: ਵਰਲਡ ਸਲੀਪ ਡੇਅ ਦਾ ਜਸ਼ਨ 2008 ਵਿੱਚ ਵਰਲਡ ਸਲੀਪ ਸੋਸਾਇਟੀ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸਲੀਪ ਦਿਵਸ ਕਮੇਟੀ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਨੀਂਦ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ਵ ਸਲੀਪ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 15 ਮਾਰਚ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 70 ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇਸ਼ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਕਮੇਟੀ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨੀਂਦ ਦੀ ਦਵਾਈ ਅਤੇ ਨੀਂਦ ਖੋਜ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਅਤੇ ਅਧਿਐਨ ਪ੍ਰਦਾਤਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਵਿਸ਼ਵ ਨੀਂਦ ਦਿਵਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼: ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਨੀਂਦ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਭਲਾਈ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨੀ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਨੀਂਦ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨਾ, ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਚੰਗੀ ਸਰੀਰਕ ਸਿਹਤ ਲਈ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਬਣਾਏ ਰੱਖਣ ਲਈ ਚੰਗੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੀ ਨੀਂਦ ਲੈਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਹਰ ਸਾਲ 15 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਨੀਂਦ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਨੀਂਦ ਦਿਵਸ 2024 ਦਾ ਥੀਮ: ਮਾੜੀ ਨੀਂਦ, ਨੀਂਦ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਅਤੇ ਲੱਛਣਾਂ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ, ਨੀਂਦ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਅਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨ, ਹਰ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਨੀਂਦ ਲੈਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਹਰ ਸਾਲ 15 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਨੀਂਦ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਇਹ ਸਮਾਗਮ 15 ਮਾਰਚ ਨੂੰ "ਗਲੋਬਲ ਹੈਲਥ ਲਈ ਸਲੀਪ ਇਕੁਇਟੀ" ਥੀਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਨੀਂਦ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਹੋ ਸਕਦੈ ਖਤਰਾ: ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਮਾੜੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ, ਵਿਅਸਤ, ਤਣਾਅਪੂਰਨ ਰੁਟੀਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਨੀਂਦ ਨਾ ਆਉਣਾ ਅਤੇ ਘੱਟ ਨੀਂਦ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹਨ। ਕਈ ਅਧਿਐਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਘਟੀਆ ਗੁਣਵੱਤਾ ਅਤੇ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਦੀ ਨੀਂਦ ਨਾਲ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਡਾਕਟਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਨੀਂਦ ਦੀ ਘਾਟ ਅਤੇ ਨੀਂਦ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨਾਲ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਸ਼ੂਗਰ, ਮੋਟਾਪਾ, ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ, ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਅਤੇ ਸਟ੍ਰੋਕ ਸਮੇਤ ਕਈ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਚੰਗੀ ਨੀਂਦ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਾਡੀ ਸਰੀਰਕ ਸਿਹਤ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸਾਡੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਲਈ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਚੰਗੀ ਅਤੇ ਲੋੜੀਂਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਨੀਂਦ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਗੰਭੀਰ ਮਾਨਸਿਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਵਿਚ ਮਦਦਗਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਬਲਕਿ ਮਨ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤ ਰੱਖਣ ਵਿਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਅੰਕੜੇ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ?: ਪੁਰਾਣੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਇਨਸੌਮਨੀਆ ਨੂੰ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨੀਂਦ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ ਲੱਗੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਸਰਵੇਖਣ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਲਗਭਗ 30% ਆਬਾਦੀ ਨੀਂਦ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 25% ਮਾਮਲੇ ਅਜੇ ਵੀ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਮਰੀਕਨ ਸਲੀਪ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਅਨੁਸਾਰ, 25 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਸਲੀਪ ਐਪਨੀਆ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਨੀਂਦ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਸਮੱਸਿਆ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ ਆਫ਼ ਬਾਇਓਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ (ਐਨਸੀਬੀਆਈ) ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 20% ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਨੀਂਦ ਵਿਕਾਰ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ।
ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਮੈਡੀਕਲ ਸਾਇੰਸਿਜ਼/ਏਮਜ਼ ਦੇ ਪਲਮਨਰੀ ਕ੍ਰਿਟੀਕਲ ਕੇਅਰ ਐਂਡ ਸਲੀਪ ਮੈਡੀਸਨ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੇ ਖੋਜ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 10.4 ਕਰੋੜ ਲੋਕ ਅਬਸਟਰਕਟਿਵ ਸਲੀਪ ਐਪਨੀਆ (OSA) ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ 4.7 ਕਰੋੜ ਲੋਕ ਇਸ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਪੜਾਅ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ। ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਪੰਜ ਤੋਂ ਦਸ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਪ੍ਰਚਲਨ ਅਤੇ ਜੋਖਮ ਦੇ ਕਾਰਕਾਂ ਦਾ ਵੀ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ। ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਓ.ਐੱਸ.ਏ ਭਾਰਤੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
