ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਕਰਨਾ ਸਿਹਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖਤਰਨਾਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕੈਂਸਰ ਸਮੇਤ ਕਈ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹਰ ਸਾਲ ਤੰਬਾਕੂਨੋਸ਼ੀ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਕੈਂਸਰ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਕਾਰਨ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਮਰਦੇ ਹਨ। 'ਨੋ ਸਮੋਕਿੰਗ ਡੇ' ਹਰ ਸਾਲ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਨਸ਼ੇ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਤੰਬਾਕੂਨੋਸ਼ੀ ਦੇ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਹਰ ਉਮਰ ਦਾ ਵਿਅਕਤੀ ਜਾਣੂ ਹੈ, ਪਰ ਸਿਗਰਟ ਅਤੇ ਤੰਬਾਕੂ ਦੇ ਡੱਬਿਆਂ ਅਤੇ ਪੈਕੇਟਾਂ 'ਤੇ ਲਿਖੀਆਂ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਇਸਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਦੀ ਲਤ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਕਈ ਹੋਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਇਸ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਦੀ ਮੌਤ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
'ਵਰਲਡ ਨੋ ਸਮੋਕਿੰਗ ਡੇ' 2024 ਦਾ ਥੀਮ: 'ਵਰਲਡ ਨੋ ਸਮੋਕਿੰਗ ਡੇ' ਹਰ ਸਾਲ ਮਾਰਚ ਦੇ ਦੂਜੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਤੰਬਾਕੂਨੋਸ਼ੀ ਛੱਡਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਇਹ ਦਿਵਸ 13 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਤੰਬਾਕੂ ਉਤਪਾਦਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ "ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਤੰਬਾਕੂ ਉਦਯੋਗ ਦੀ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਤੋਂ ਬਚਾਓ" ਵਿਸ਼ੇ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਕਿਉਂ ਹੈ?: ਅਮਰੀਕਨ ਲੰਗ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਿਗਰੇਟ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 600 ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤੱਤ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾੜਨ 'ਤੇ ਲਗਭਗ 7000 ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਅਤੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਰਸਾਇਣ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ ਕਰੀਬ 69 ਤੱਤ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ, ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਤੁਰੰਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਇਸਦੇ ਗੰਭੀਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਵਿਕਸਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹਿ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੋ ਕਈ ਵਾਰ ਜਾਨਲੇਵਾ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਕਰਨ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਖਤਰਾ: ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਲਾਈਫ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਅਸ਼ਰੀਰ ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਤੰਬਾਕੂ ਵਿੱਚ ਨਿਕੋਟੀਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਟਾਰ ਅਤੇ ਕਾਰਬਨ ਮੋਨੋਆਕਸਾਈਡ ਵਰਗੇ ਕਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਤੱਤ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੰਬਾਕੂ ਜਾਂ ਸਿਗਰਟ ਦਾ ਸੇਵਨ ਜਾਂ ਇਸ ਦੀ ਲਤ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੋਕ ਸੋਚਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਸਿਰਫ ਫੇਫੜਿਆਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਹੈ। ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਨਾ ਸਿਰਫ ਸਾਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ ਹੈ ਬਲਕਿ ਬ੍ਰੌਨਕਾਈਟਸ, ਟੀਬੀ ਅਤੇ ਨਿਮੋਨੀਆ ਸਮੇਤ ਫੇਫੜਿਆਂ ਅਤੇ ਸਾਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਕਾਰਨ ਪੀੜਤ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਵੀ ਵਿਗਾੜ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਨਿਯਮਤ ਸਿਗਰਟ ਪੀਣ ਨਾਲ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਅਤੇ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਆਦਿ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਸੀਓਪੀਡੀ, ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਖ਼ਰਾਬ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰਾਲ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵਧਣ ਅਤੇ ਚੰਗੇ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰਾਲ ਦੇ ਘਟਣ ਦਾ ਵੀ ਖ਼ਤਰਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਨਿਯਮਤ ਤੰਬਾਕੂਨੋਸ਼ੀ ਕਰਨ ਨਾਲ ਨਜ਼ਰ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਜਿਨਸੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਕਮਜ਼ੋਰ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ, ਮੂੰਹ, ਨੱਕ, ਗਲੇ, ਪੈਨਕ੍ਰੀਅਸ, ਬਲੈਡਰ, ਸਰਵਿਕਸ, ਗੁਰਦੇ, ਖੂਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕੈਂਸਰ, ਪੈਰੀਫਿਰਲ ਵੈਸਕੁਲਰ ਰੋਗ, ਗਠੀਏ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗਾਂ, ਮੂਡ ਸਵਿੰਗ, ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆ, ਗੁੱਸਾ ਅਤੇ ਬੇਚੈਨੀ ਵਧਣ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਦੇਖੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਵਰਲਡ ਨੋ ਸਮੋਕਿੰਗ ਡੇ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ: ਨੋ ਸਮੋਕਿੰਗ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣਾ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1984 ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ 'ਚ ਇੱਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਮੁਹਿੰਮ ਵਜੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸੇ ਸਾਲ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਨੋ ਸਮੋਕਿੰਗ ਡੇ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਮਾਰਚ ਦੇ ਦੂਜੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਇਹ ਦਿਨ ਮਨਾਇਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ।
ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ: ਵਰਨਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਤੰਬਾਕੂਨੋਸ਼ੀ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣ ਅਤੇ ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਐਕਟ ਵੀ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਐਕਟਾਂ 'ਚ ਸਾਲ 1975 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਿਗਰਟ ਐਕਟ (ਉਤਪਾਦਨ, ਸਪਲਾਈ ਅਤੇ ਵੰਡ ਦੇ ਨਿਯਮ) ਦੇ ਤਹਿਤ ਸਿਗਰਟ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪੈਕੇਜਾਂ, ਡੱਬਿਆਂ ਅਤੇ ਸਿਗਰਟਾਂ 'ਤੇ ਇੱਕ ਕਾਨੂੰਨੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਵਜੋਂ "ਸਿਗਰੇਟ ਪੀਣਾ ਸਿਹਤ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਹੈ" ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਾਜ਼ਮੀ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਤੰਬਾਕੂ ਕੰਟਰੋਲ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਫਰੇਮਵਰਕ ਕਨਵੈਨਸ਼ਨ ਨੇ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਸੰਯੁਕਤ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਸਾਲ 2003 ਵਿੱਚ "ਸਿਗਰਟ ਅਤੇ ਹੋਰ ਤੰਬਾਕੂ ਉਤਪਾਦਾਂ (ਵਿਗਿਆਪਨ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਵਣਜ, ਉਤਪਾਦਨ, ਸਪਲਾਈ ਅਤੇ ਵੰਡ ਦਾ ਨਿਯਮ) ਐਕਟ" ਪਾਸ ਕੀਤਾ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋ ਸਾਲ 2007-08 ਵਿੱਚ ਤੰਬਾਕੂ ਸੇਵਨ ਅਤੇ ਤੰਬਾਕੂ ਕੰਟਰੋਲ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਵਧੇਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਲਿਆਉਣ ਅਤੇ ਕੋਟਪਾ ਐਕਟ 2003 ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤੰਬਾਕੂ ਕੰਟਰੋਲ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (NTCP) ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਰਕਾਰੀ ਨਿਯਮਾਂ ਤਹਿਤ ਤੰਬਾਕੂਨੋਸ਼ੀ ਛੱਡਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਲਈ ਕਾਲ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਨੰਬਰ ਵੀ ਤੰਬਾਕੂ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਪੈਕੇਟਾਂ 'ਤੇ ਛਾਪੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਛੱਡਣ ਦੇ ਚਾਹਵਾਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ।
