ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਔਟਿਜ਼ਮ ਇੱਕ ਤੰਤੂ-ਵਿਕਾਸ ਸੰਬੰਧੀ ਵਿਗਾੜ ਹੈ, ਜੋ ਸਮਾਜਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ, ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਹੀ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਚਾਅ ਲਈ ਉਪਰਾਲੇ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਔਟਿਜ਼ਿਕ ਤੋਂ ਪੀੜਿਤ ਬੱਚੇ ਇੱਕ ਬਿਹਤਰ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕਰ ਸਕਣ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਔਟਿਜ਼ਮ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹਰ ਬੱਚੇ 'ਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਡਾਕਟਰ ਅਸ਼ੀਸ਼ ਸਿੰਘ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਔਟਿਜ਼ਮ ਇੱਕ ਵਿਕਾਸ ਸੰਬੰਧੀ ਵਿਗਾੜ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਾਜਿਕ ਸੰਪਰਕ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ, ਬੋਲਣ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਜੈਨੇਟਿਕ ਡਿਸਆਰਡਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੀੜਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਗੰਭੀਰਤਾ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਲੱਛਣ ਦੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਇਲਾਜ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਬਾਰੇ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪੀੜਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਸਹੀ ਰਣਨੀਤੀ ਬਣਾਈ ਜਾਵੇ, ਥੈਰੇਪੀ ਅਤੇ ਲੋੜੀਂਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਯਤਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ, ਤਾਂ ਨਾ ਸਿਰਫ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਬਣਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਇੱਕ ਆਮ ਜੀਵਨ ਜਿਊਣ ਲਈ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਔਟਿਜ਼ਮ ਤੋਂ ਪੀੜਿਤ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਡਾਕਟਰੀ ਸਥਿਤੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦੌਰੇ, ਨੀਂਦ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ, ਧਿਆਨ ਘਾਟਾ ਹਾਈਪਰਐਕਟੀਵਿਟੀ ਡਿਸਆਰਡਰ ਅਤੇ ਗੈਸਟਰੋਇੰਟੇਸਟਾਈਨਲ ਵਿਕਾਰ ਵਰਗੇ ਲੱਛਣ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਦੇ ਹਨ।
ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਗੱਲਾਂ: ਔਟਿਜ਼ਮ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝ ਕੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਨੀਤੀਆਂ ਬਣਾ ਕੇ, ਪਾਲਣਾ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਸਹੀ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਯਤਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਕੇ ਔਟਿਜ਼ਮ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਜੀਵਨ ਜਿਊਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਔਟਿਜ਼ਮ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ:-
ਔਟਿਜ਼ਮ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ: ਔਟਿਜ਼ਮ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਔਟਿਜ਼ਮ ਦੇ ਲੱਛਣ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ 'ਤੇ ਜਿੰਨੀ ਜਲਦੀ ਹੋ ਸਕੇ ਕਿਸੇ ਮਾਹਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰੋ। ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਬੱਚੇ ਦੇ ਬੋਧਾਤਮਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਥੈਰੇਪੀ ਅਤੇ ਇਲਾਜ: ਔਟਿਜ਼ਮ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਥੈਰੇਪੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਥੈਰੇਪੀ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ:-
ਵਿਵਹਾਰ ਸੰਬੰਧੀ ਥੈਰੇਪੀ: ਇਹ ਥੈਰੇਪੀ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਥੈਰੇਪੀ: ਇਸ ਨਾਲ ਬੱਚੇ ਦੇ ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਹੁਨਰ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਆਕੂਪੇਸ਼ਨਲ ਥੈਰੇਪੀ: ਇਹ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਮਾਪਿਆਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਸਮਰਥਨ: ਔਟਿਜ਼ਮ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਮਾਪਿਆਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਬੱਚੇ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝ ਕੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਢੁਕਵੀਂ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਔਟਿਜ਼ਮ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਾਪੇ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਬਾਰੇ ਸੂਚਿਤ ਰਹਿਣ।
ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸਹਾਇਤਾ: ਔਟਿਜ਼ਮ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸਹਾਇਤਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਔਟਿਜ਼ਮ ਤੋਂ ਪੀੜਿਤ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਅਤੇ ਸਹਿਪਾਠੀਆਂ ਨੂੰ ਔਟਿਜ਼ਮ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਬੱਚੇ ਪ੍ਰਤੀ ਹਮਦਰਦੀ ਅਤੇ ਸਮਝਦਾਰੀ ਦਿਖਾ ਸਕਣ।
ਖੇਡਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ: ਔਟਿਜ਼ਮ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਖੇਡਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਤਕਨੀਕੀ ਸਹਾਇਤਾ: ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ 'ਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਤਕਨੀਕੀ ਸਾਧਨ ਅਤੇ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਉਪਲਬਧ ਹਨ, ਜੋ ਔਟਿਜ਼ਮ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਬੱਚੇ ਦੇ ਸਿੱਖਣ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ 'ਚ ਮਦਦ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ।
Conclusion:
