ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਵਧਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਨਾਲ ਹੱਥਾਂ, ਪੈਰਾਂ, ਗੋਡਿਆਂ ਅਤੇ ਜੋੜਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਇੱਕ ਆਮ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਦਰਦ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਕੰਮਕਾਜ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਅਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਰਦ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਗਠੀਆ, ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਅਤੇ ਜੋੜਾਂ ਦਾ ਟੁੱਟਣਾ ਵਰਗੇ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਰੀਰਕ ਥੈਰੇਪੀ ਵੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇ ਨਿਦਾਨ ਜਾਂ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਲਾਹੇਵੰਦ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਐਕਿਊਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਅਤੇ ਐਕਿਊਪੰਕਚਰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਐਕਿਊਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਅਤੇ ਐਕਿਊਪੰਕਚਰ ਕੀ ਹੈ?:
ਐਕਿਊਪ੍ਰੈਸ਼ਰ: ਐਕਿਊਪ੍ਰੈਸ਼ਰਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਚੀਨੀ ਡਾਕਟਰੀ ਅਭਿਆਸ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰ ਦੇ ਖਾਸ ਬਿੰਦੂਆਂ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਰੀਰ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿੰਦੂਆਂ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਪਾਉਣ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਵਧਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਰਦ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਐਕਿਊਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਲਈ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸੂਈ ਜਾਂ ਉਪਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਇਹ ਇਲਾਜ ਸਿਰਫ਼ ਉਂਗਲਾਂ ਨਾਲ ਦਬਾਅ ਪਾ ਕੇ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਐਕਿਊਪੰਕਚਰ: ਐਕਿਊਪੰਕਚਰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਡਾਕਟਰੀ ਅਭਿਆਸ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰ ਦੇ ਖਾਸ ਬਿੰਦੂਆਂ ਨੂੰ ਚੁਭਣ ਲਈ ਬਰੀਕ ਸੂਈਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਸੰਤੁਲਨ ਠੀਕ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਦਰਦ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਐਕਿਊਪੰਕਚਰ ਦੀ ਵਿਧੀ ਕੇਵਲ ਸਿੱਖਿਅਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਇਲਾਜ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ?:
ਇੰਦੌਰ ਦੇ ਹੋਮਿਓਪੈਥਿਕ ਚਿਕਿਤਸਕ ਅਤੇ ਐਕਯੂਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਥੈਰੇਪਿਸਟ ਡਾਕਟਰ ਹੇਮੰਤ ਸਾਵਰਕਰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ,"ਐਕਿਊਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਅਤੇ ਐਕਿਊਪੰਕਚਰ ਇਲਾਜ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਹਨ, ਪਰ ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ 'ਕਿਊ' ਯਾਨੀ ਜੀਵਨ ਊਰਜਾ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਰਦ ਜਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਜੀਵਨ ਊਰਜਾ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਐਕਿਊਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਅਤੇ ਐਕਿਊਪੰਕਚਰਦੋਵੇਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਅਤੇ ਬਣਾਏ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਇਲਾਜ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੇ ਖੂਨ ਸੰਚਾਰ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤਣਾਅ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਰਦ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ Qi ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਸ਼ਕਤੀ ਵਜੋਂ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਦੁਆਲੇ 14 ਚੈਨਲਾਂ ਜਾਂ ਮੈਰੀਡੀਅਨਾਂ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਹਾਂ ਤਰੀਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਿੰਦੂਆਂ ਉੱਤੇ ਦਬਾਅ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਸੂਈਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਬਾਅ ਪੁਆਇੰਟ ਜਾਂ ਐਕੂਪੁਆਇੰਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਥੈਰੇਪਿਸਟ ਸੂਈਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਜਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਬਾਅ ਬਿੰਦੂਆਂ ਜਾਂ ਐਕਯੂਪੁਆਇੰਟਾਂ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਲਗਾ ਕੇ ਕਿਊ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਮੁਕਤ ਅਤੇ ਨਿਰਵਿਘਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਇਲਾਜ ਕਿਹੜੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ?: ਐਕਿਊਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਅਤੇ ਐਕਿਊਪੰਕਚਰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਦਰਦ ਵਿੱਚ ਸਗੋਂ ਹੋਰ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਹਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ:-
- ਐਕਿਊਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਅਤੇ ਐਕਿਊਪੰਕਚਰ ਗੋਡਿਆਂ ਅਤੇ ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਦਰਦ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਦਿਵਾਉਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਧੀਆਂ ਸੋਜ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਜੋੜਾਂ ਵਿੱਚ ਲਚਕਤਾ ਵਧਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹਿੱਲਣਾ ਆਸਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਇਹ ਇਲਾਜ ਗਠੀਏ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਦਰਦ ਅਤੇ ਕਠੋਰਤਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਸਰਦਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸੋਜ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਅਤੇ ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਦਰਦ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦਗਾਰ ਹੈ।
- ਵਧਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਨਾਲ ਹੱਥਾਂ ਅਤੇ ਲੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਅਤੇ ਦਰਦ ਹੋਣਾ ਆਮ ਗੱਲ ਹੈ। ਐਕਿਊਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਬਿੰਦੂਆਂ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਪਾ ਕੇ ਹੱਥਾਂ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਦਰਦ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਇਨ੍ਹਾਂ ਇਲਾਜ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਨਾਲ ਸਿਰਦਰਦ ਅਤੇ ਮਤਲੀ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਵੀ ਰਾਹਤ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਐਕਿਊਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਅਤੇ ਐਕਿਊਪੰਕਚਰ ਤਣਾਅ, ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਇਨਸੌਮਨੀਆ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਬਹੁਤ ਰਾਹਤ ਦਿਵਾਉਦਾ ਹੈ।
- ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਨਾਲ ਪੀਰੀਅਡਸ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਪੇਟ ਦਰਦ ਤੋਂ ਵੀ ਆਰਾਮ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਅਤੇ ਸੁਝਾਅ:
ਡਾ. ਹੇਮੰਤ ਸਾਵਰਕਰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਐਕਿਊਪੰਕਚਰ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਐਕਿਊਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਦੋਵੇਂ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਲਾਭਕਾਰੀ ਤਾਂ ਹੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੇਕਰ ਸਹੀ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਿੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਥੈਰੇਪਿਸਟ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਇਹ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ, ਕਿਸੇ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਜਾਂ ਸੰਕਰਮਣ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲੋਕ, ਦਵਾਈਆਂ ਲੈ ਰਹੇ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਰਜਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਵਾਰ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਜ਼ਰੂਰ ਲੈਣ, ਕਿਉਂਕਿ ਕੁਝ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇਲਾਜ ਨਾ ਲੈਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਐਕਿਊਪੰਕਚਰ ਦੌਰਾਨ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਫਾਈ ਦਾ ਖਾਸ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।
