ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਿਸਟਮ ਦਾ ਧੂੰਆਂ ਦਿੱਲੀ ਐਨਸੀਆਰ ਗੈਸ ਦਾ ਚੈਂਬਰ ਵਿੱਚ ਬਣਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2021 ਦੀ ਤੁਲਨਾ 'ਚ ਸਾਲ 2024 'ਚ 15 ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ 25 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਰਾਜਸਥਾਨ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ 'ਚ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਚ 2 ਤੋਂ 89 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ ਪਰ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਤਕਨੀਕੀ ਖਾਮੀਆਂ ਕਾਰਨ, ਫੈਸਲਾ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ (ਡੀਐਸਐਸ) ਇਹ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲਗਾ ਪਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ ਵਿੱਚ ਪਰਾਲੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਕਿੰਨਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਖੇਤੀ ਖੋਜ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਵੱਲੋਂ ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਦਿੱਲੀ, ਰਾਜਸਥਾਨ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 15 ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ 15 ਨਵੰਬਰ ਤੱਕ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਰਾਹੀਂ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਖੇਤੀ ਖੋਜ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੀ ਇਸ ਸਾਲ 15 ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ 25 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਉਪਰੋਕਤ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 4609 ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
ਆਈਸੀਏਆਰ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ 1749, ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ 689, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 849, ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ 11, ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ 442 ਅਤੇ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 869 ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜੀ ਗਈ। 25 ਅਕਤੂਬਰ 2024 ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ 71 ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜੀ ਗਈ ਸੀ। ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 94, ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ 49, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 23 ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ 3 ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ।
ਕਿਸ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਕਿਸ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੀ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜੀ ਗਈ ਸੀ:
| ਸਾਲ (ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ) | ||||
| 2024 | 2023 | 2022 | 2021 | 2020 | |
| ਪੰਜਾਬ | 1749 | 2704 | 5798 | 6134 | 16221 |
| ਹਰਿਆਣਾ | 689 | 871 | 1372 | 1835 | 1772 |
| ਰਾਜਸਥਾਨ | 442 | 557 | 102 | 58 | 452 |
| ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ | 869 | 1261 | 210 | 291 | 1323 |
| ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ | 849 | 628 | 552 | 671 | 783 |
| ਦਿੱਲੀ | 11 | 02 | 05 | 00 | 08 |
2020 ਤੋਂ 25 ਅਕਤੂਬਰ 2024 ਤੱਕ ਕਿਸ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਕਿੰਨੇ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘਟੇ ਹਨ:
ਰਾਜ | ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ (ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ) |
| ਪੰਜਾਬ | 89.21 |
| ਰਾਜਸਥਾਨ | 2.26 |
| ਹਰਿਆਣਾ | 61.11 |
| ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ | 52.24 |
| ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ | 7.77 (ਵਧੇ) |
| ਦਿੱਲੀ | 27.27 (ਵਧੇ) |
ਪਰਾਲੀ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਲਗਾ ਸਕਿਆ ਸਿਸਟਮ : ਇਕ ਪਾਸੇ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਅੰਨ੍ਹੇਵਾਹ ਸਾੜਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਫੈਸਲਾ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ (ਡੀ. ਐੱਸ. ਐੱਸ.) ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਪਰਾਲੀ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਲਗਾ ਪਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਸਟਮ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਸਰੋਤ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਅਗਲੇ ਪੰਜ ਦਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਤਕਨੀਕੀ ਨੁਕਸ ਕਾਰਨ ਪਰਾਲੀ ਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਕੇਂਦਰੀ ਭੂ ਵਿਗਿਆਨ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀਆਂ ਹਦਾਇਤਾਂ 'ਤੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਮਾਹਿਰ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਸਵਾਲ ਉਠਾ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਸਿਸਟਮ ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਪਰਾਲੀ ਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
