ਹੈਦਰਾਬਾਦ : ਡਿਬਰੂਗੜ੍ਹ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਸਮਰਥਕ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣ ਲੜੀ ਹੈ। ਤਾਜ਼ਾ ਰੁਝਾਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਉਹ ਇਸ ਵੇਲੇ 74099 ਵੋਟਾਂ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਕਈ ਉਮੀਦਵਾਰ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਚੋਣ ਲੜ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਿੱਤ ਕੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਪੁੱਜੇ ਹਨ।
ਸਿਮਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮਾਨ : ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਸਮਰਥਕ ਸਿਮਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮਾਨ 1984 ਤੋਂ 1989 ਤੱਕ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਰਹੇ। ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ 1989 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਲੜੀਆਂ। ਉਸ ਨੇ 1989 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਸਾਢੇ ਚਾਰ ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਫਰਕ ਨਾਲ ਜਿੱਤੀਆਂ ਸਨ। ਸਿਮਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਨੂੰ ਉਸ ਸਾਲ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਜਿੱਤ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਬਿਨਾਂ ਸਬਰ ਦੇ ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿਚ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। 1999 ਵਿੱਚ ਉਹ ਮੁੜ ਲੋਕ ਸਭਾ ਲਈ ਚੁਣੇ ਗਏ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 2022 'ਚ ਸੰਗਰੂਰ ਸੀਟ 'ਤੇ ਹੋਈ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ 'ਚ ਮਾਨ ਨੇ 2.53 ਲੱਖ ਵੋਟਾਂ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀਆਂ ਅਤੇ 2.47 ਲੱਖ ਵੋਟਾਂ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਗੁਰਮੇਲ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ।
ਜਾਰਜ ਫਰਨਾਂਡੀਜ਼ : 1977 ਵਿਚ ਜਾਰਜ ਫਰਨਾਂਡੀਜ਼ ਨੇ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਟਿਕਟ 'ਤੇ ਬਿਹਾਰ ਦੀ ਮੁਜ਼ੱਫਰਪੁਰ ਸੀਟ ਜਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਹ ਉਹ ਚੋਣ ਸੀ ਜੋ ਉਸਨੇ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਲੜੀ ਸੀ। ਜਦੋਂ 25 ਜੂਨ 1975 ਨੂੰ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਜਾਰਜ ਰੂਪੋਸ਼ ਹੋ ਗਿਆ ਪਰ 10 ਜੂਨ 1976 ਨੂੰ ਕਲਕੱਤਾ (ਕੋਲਕਾਤਾ) ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਉਹ ਬਦਨਾਮ ਬੜੌਦਾ ਡਾਇਨਾਮਾਈਟ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਦੋਸ਼ੀ ਸੀ (ਵੇਰਵੇ ਅਗਲੇ ਭਾਗ ਵਿੱਚ)। ਉਸ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਤਿਹਾੜ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। 1977 ਵਿਚ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਹਟਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਜਾਰਜ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਬਾਈਕਾਟ ਕਰਨ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਪਰ ਮੋਰਾਰਜੀ ਦੇਸਾਈ ਦੁਆਰਾ ਚੋਣ ਲੜਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ ਗਿਆ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਗੈਰ-ਕਾਂਗਰਸੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ।
ਜਾਰਜ ਖੁਦ ਤਿਹਾੜ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਰਿਹਾ, ਪਰ ਉਸਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜਾਂ ਤੋਂ ਸੈਂਕੜੇ ਦੋਸਤ ਅਤੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬੰਬਈ ਦੇ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨ, ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਤੇ ਲੋਹੀਆਂ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਸਮਰਥਕ ਸਨ। ਆਪਣੇ ਹਲਕੇ 'ਚ ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਪੁੱਜੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਐਲਿਸ ਫਰਨਾਂਡਿਸ ਅਤੇ ਭਰਾ ਲਾਰੈਂਸ ਫਰਨਾਂਡਿਸ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। 5.12 ਲੱਖ ਵੋਟਾਂ 'ਚੋਂ ਜਾਰਜ ਨੂੰ 3.96 ਲੱਖ ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ, ਜੋ ਕਿ 78 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਨ, ਜਦਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨਿਤੀਸ਼ਵਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਸਿੰਘ ਨੂੰ 12 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਕੁਝ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੀ ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ। ਜਾਰਜ ਦੇਸਾਈ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਦਯੋਗ ਦਾ ਚਾਰਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਮੁਖਤਾਰ ਅੰਸਾਰੀ : 1996 ਵਿੱਚ, ਮਰਹੂਮ ਗੈਂਗਸਟਰ ਤੋਂ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਬਣੇ ਮੁਖਤਾਰ ਅੰਸਾਰੀ ਨੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਮਊ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸੀਟ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਦਿੱਗਜ ਕਲਪਨਾਥ ਰਾਏ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਬਸਪਾ ਦੀ ਟਿਕਟ 'ਤੇ ਚੋਣ ਲੜੀ ਸੀ। ਉਹ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਸੀ ਅਤੇ ਜਿੱਤ ਗਿਆ। ਮੁਖਤਾਰ ਅੰਸਾਰੀ ਅਤੇ ਦੋ ਹੋਰਾਂ 'ਤੇ ਅਪ੍ਰੈਲ 2009 'ਚ ਕਪਿਲ ਦੇਵ ਸਿੰਘ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਹੈ। ਅੰਸਾਰੀ ਦੀ ਇਸ ਸਾਲ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਬੰਦ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।
ਕਲਪਨਾਥ ਰਾਏ : ਸਾਬਕਾ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਕਲਪਨਾਥ ਰਾਏ ਨੇ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ 1996 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਲੜੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਘੋਸੀ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਗੈਂਗਸਟਰ ਤੋਂ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਬਣੇ ਮੁਖਤਾਰ ਅੰਸਾਰੀ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਜਿੱਤੇ ਸਨ। ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ 1996 ਵਿੱਚ ਟਾਡਾ (ਅੱਤਵਾਦੀ ਅਤੇ ਵਿਘਨਕਾਰੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਐਕਟ) ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਸਨ।
ਆਜ਼ਮ ਖਾਨ : ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ (ਸਪਾ) ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਨੇਤਾ ਅਤੇ ਰਾਮਪੁਰ ਦੇ ਵਿਧਾਇਕ ਆਜ਼ਮ ਖਾਨ ਨੇ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਿਆਂ 2022 ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ 55,000 ਵੋਟਾਂ ਨਾਲ ਜਿੱਤੀਆਂ ਸਨ। ਸਪਾ ਨੇਤਾ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 2019 ਦੇ ਨਫ਼ਰਤ ਭਰੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸੀਟ ਤੋਂ ਅਯੋਗ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਨਾਹਿਦ ਹਸਨ : ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ (ਐਸਪੀ) ਦੇ ਨੇਤਾ ਨਾਹਿਦ ਹਸਨ ਨੇ ਵੀ 2022 ਵਿੱਚ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਕੈਰਾਨਾ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸੀਟ ਤੋਂ ਚੋਣ ਲੜੀ ਅਤੇ ਜਿੱਤੀ।
ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਹਾਬੂਦੀਨ : 1999 ਵਿੱਚ ਮਰਹੂਮ ਸ਼ਹਾਬੁਦੀਨ ਨੇ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਬਿਹਾਰ ਦੀ ਸੀਵਾਨ ਸੀਟ ਤੋਂ ਚੋਣ ਲੜੀ ਅਤੇ ਜਿੱਤੀ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ ਕਈ ਕਤਲਾਂ ਦਾ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਮਰ ਕੈਦ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਗਈ।
ਅਖਿਲ ਗੋਗੋਈ : ਅਸਾਮ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਆਰਟੀਆਈ ਕਾਰਕੁਨ ਅਖਿਲ ਗੋਗੋਈ ਨੇ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ 2021 ਵਿੱਚ ਸਿਬਸਾਗਰ ਸੀਟ ਤੋਂ ਅਸਾਮ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣ ਲੜੀ ਅਤੇ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਲੜੀਆਂ, ਗੋਗੋਈ ਨੂੰ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸੀਏਏ ਵਿਰੋਧੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਥਿਤ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਲਈ 2019 ਤੋਂ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਅੱਪਰ ਅਸਾਮ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਿਬਸਾਗਰ ਹਲਕੇ ਤੋਂ 11,875 ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਫਰਕ ਨਾਲ ਚੋਣ ਜਿੱਤੀ।
