ਮੰਡੀ: ਹਿਮਾਚਲ ਦੀ ਠੰਢੀ ਦੁਪਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਲ ਵਿੱਚ ਢੱਕੀ ਬੈਠੀ ਸਾਕੰਮਾ 20 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਘਰ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਕੋਲ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਰੀਬ 20 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਮ੍ਰਿਤਕ ਸਮਝ ਕੇ ਅੰਤਿਮ ਸਸਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਹਿਮਾਚਲ ਦੀ ਮੰਡੀ ਤੋਂ ਲੱਗਭਗ 2000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਘਰ ਪਹੁੰਚਣ ਵਿੱਚ ਸਾਕੰਮਾ ਨੂੰ ਦੋ ਦਹਾਕੇ ਲੱਗ ਗਏ। ਕਹਾਣੀ ਫਿਲਮ ਦੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇਹ 16 ਆਨੇ ਅਸਲ ਹੈ। ਕਈ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਅਤੇ ਮਜਬੂਰੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਸਾਕੰਮਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਹੰਝੂ ਲਿਆ ਦੇਵੇਗੀ।
ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਸੀ ਸਾਕੰਮਾ
ਸਾਕੰਮਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਸੁਖਦ ਅੰਤ 18 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਜਦੋਂ ਏਡੀਸੀ ਰੋਹਿਤ ਰਾਠੌਰ ਮੰਡੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਭੰਗਰੋਟੂ ਸਥਿਤ ਇਕ ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਕਰਨ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ। ਇੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਕੰਮਾ ਨਾਂ ਦੀ ਔਰਤ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ। ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਉਹ ਕਰਨਾਟਕ ਦੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਸੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦਿਮਾਗੀ ਹਾਲਤ ਵੀ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਏਡੀਸੀ ਰੋਹਿਤ ਰਾਠੌਰ ਹੋਰ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਾਕੰਮਾ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਜੁਟ ਗਏ।
ਸਾਕੰਮਾ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਤੱਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਕਿਵੇਂ ਪਹੁੰਚਿਆ?
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੰਨੜ 'ਚ ਸਾਕੰਮਾ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸੂਬੇ 'ਚ ਤਾਇਨਾਤ ਕਰਨਾਟਕ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਕਰਨਾਟਕ ਦੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਨੇਤਰਾ ਮੈਤੀ ਹਿਮਾਚਲ ਦੇ ਕਾਂਗੜਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਾਲਮਪੁਰ ਦੀ ਐਸ.ਡੀ.ਐਮ. ਹੈ। ਸਾਕੰਮਾ ਨਾਲ ਫੋਨ 'ਤੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਫਿਰ ਮੰਡੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਆਈਪੀਐਸ ਪ੍ਰੋਬੇਸ਼ਨਰ ਅਫ਼ਸਰ ਰਵੀ ਨੰਦਨ ਨੂੰ ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸਾਕੰਮਾ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਹੋਈ। ਮਹਿਲਾ ਦਾ ਵੀਡੀਓ ਬਣਾ ਕੇ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਨਾਲ ਸਾਕੰਮਾ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਲੱਭ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਸਾਕੰਮਾ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਵਿਜੇਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਦਾਨਯਕਨਾਕੇਰੇ ਦੀ ਵਸਨੀਕ ਹੈ।
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ, ਮੰਡੀ ਅਪੂਰਵਾ ਦੇਵਗਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, "ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮਾਂ ਅਤੇ ਅਨਾਥ ਆਸ਼ਰਮਾਂ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਵਧੀਕ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ, ਮੰਡੀ ਵੱਲੋਂ ਭੰਗਰਤੂ ਅਨਾਥ ਆਸ਼ਰਮ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਰਨਾਟਕ ਦੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਔਰਤ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਦਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗ ਸਕਿਆ ਤਾਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਘਰ ਲੈ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ"।
ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਸਾਕੰਮਾ ਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅੰਤਿਮ ਸਸਕਾਰ
ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਜਦੋਂ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚੇ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਰੀਬ 20 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਕੰਮਾ ਨੂੰ ਮ੍ਰਿਤਕ ਸਮਝ ਕੇ ਅੰਤਿਮ ਸਸਕਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਦਰਅਸਲ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੜਕ ਹਾਦਸੇ ਵਿਚ ਇਕ ਔਰਤ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਮਿਲੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਸਾਕੰਮਾ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਸਮਝ ਕੇ ਸਸਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਸਾਕੰਮਾ ਦੇ ਜਿੰਦਾ ਹੋਣ ਦੀ ਖਬਰ ਸੁਣ ਕੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਕੋਈ ਹੱਦ ਨਹੀਂ ਰਹੀ।
ਸਮ੍ਰਿਤੀ ਨੇਗੀ, ਐਸ.ਡੀ.ਐਮ, ਬੱਲ੍ਹ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਇਹ ਔਰਤ 20 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਲਾਪਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਉਹ ਮਰ ਗਈ ਹੈ। 20 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਸਾਕੰਮਾ ਨੂੰ ਮਿਲਣਾ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਵਰਗਾ ਹੈ। ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਪੂਰਾ ਸਹਿਯੋਗ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਸਾਕੰਮਾ ਨੂੰ ਸ਼ੁਭਕਾਮਨਾਵਾਂ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਹੁਣ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਖੁਸ਼ ਰਹੇ।"
ਸਾਕੰਮਾ ਦੀਆਂ 20 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਯਾਦਾਂ
ਸਾਕੰਮਾ ਨੂੰ ਸਿਰਫ 20 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਯਾਦ ਹਨ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ ਸਨ। ਪਰ ਹੁਣ ਉਸ ਦੇ ਬੱਚੇ ਵਿਆਹੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਸਾਕੰਮਾ ਦੇ ਚਾਰ ਬੱਚੇ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਤਿੰਨ ਜਿੰਦਾ ਹਨ। ਉਸ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਧੀ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਾਕੰਮਾ ਵੀ ਜਲਦੀ ਹੀ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਰਨਾਟਕ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਤਿੰਨ ਅਧਿਕਾਰੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੈਣ ਹਿਮਾਚਲ ਪਹੁੰਚੇ ਹਨ। ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਨਿਆਂ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰਤਾ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਇਸ ਯਤਨ ਲਈ ਹਿਮਾਚਲ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਕਰਨਾਟਕ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਬਾਸਵਰਾਜ ਐਨਜੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਹਿਮਾਚਲ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ, "ਸਾਕੰਮਾ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਲਿਜਾਣ 'ਚ ਹਿਮਾਚਲ ਦੇ ਸਾਰੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਸਾਡੀ ਬਹੁਤ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਸਾਕੰਮਾ 20 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਸਾਕੰਮਾ ਦੇ ਤਿੰਨ ਬੱਚੇ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਸਾਕੰਮਾ ਨੂੰ ਮਰਿਆ ਸਮਝਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਸਸਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਪਰ ਸਾਕੰਮਾ ਜ਼ਿੰਦਾ ਹੈ"।
ਆਪਣੇ ਘਰ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਸਾਕੰਮਾ
ਸਾਕੰਮਾ 24 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ 20 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਘਰ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਈ ਹੈ। ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤੋਂ ਸਾਕੰਮਾ ਹਵਾਈ ਮਾਰਗ ਰਾਹੀਂ ਕਰਨਾਟਕ ਗਈ ਹੈ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਸਾਰੀ ਕਾਗਜ਼ੀ ਕਾਰਵਾਈ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਰਨਾਟਕ ਤੋਂ ਆਏ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਾਕੰਮਾ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸਾਕੰਮਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।
