ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਭਾਰਤ ਦੇ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਡੀਵਾਈ ਚੰਦਰਚੂੜ ਨੇ ਸੀਜੇਆਈ ਵਜੋਂ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਦਿਨ ਬੈਂਚ ਤੋਂ ਇੱਕ ਰਸਮੀ ਸੰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ, "ਜੇ ਮੈਂ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਠੇਸ ਪਹੁੰਚਾਈ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦਿਓ।" ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਗਲੇ ਸੀਜੇਆਈ ਜਸਟਿਸ ਸੰਜੀਵ ਖੰਨਾ ਇੰਨੇ ਸਥਿਰ, ਇੰਨੇ ਠੋਸ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਲਈ ਵਚਨਬੱਧ ਹਨ। ਸੀਜੇਆਈ ਨੇ ਵਕੀਲਾਂ, ਕਾਨੂੰਨੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨਾਲ ਭਰੇ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਕਮਰੇ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ।
ਸੀਜੇਆਈ ਨੇ ਪਿਛਲੀ ਸ਼ਾਮ ਆਪਣੇ ਰਜਿਸਟਰਾਰ ਜੁਡੀਸ਼ੀਅਲ ਨਾਲ ਹਲਕੇ-ਫੁਲਕੇ ਪਲ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ, "ਜਦੋਂ ਮੇਰੇ ਰਜਿਸਟਰਾਰ ਜੁਡੀਸ਼ੀਅਲ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਸਮਾਗਮ ਕਿਸ ਸਮੇਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਦੁਪਹਿਰ 2 ਵਜੇ...। ਰਾਤ ਨੂੰ, ਮੈਂ ਥੋੜਾ ਚਿੰਤਤ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਦੀ ਦੁਪਹਿਰ ਸੀ। ਇਸ ਅਦਾਲਤੀ ਤਜ਼ਰਬੇ ਨਾਲ ਅਦਾਲਤ ਦੁਪਹਿਰ 2 ਵਜੇ ਤੱਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਾਲੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਸ਼ਾਇਦ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪਰਦੇ 'ਤੇ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।"
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਬੈਠਣਾ ਮੇਰੇ ਲਈ ਮਾਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਛੋਟਾ ਸੀ, ਮੈਂ ਇਸ ਕਚਹਿਰੀ ਦੀ ਆਖਰੀ ਕਤਾਰ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਕੇ ਬਾਰ ਦੇ ਵੱਡੇ-ਵੱਡੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦਾ ਸੀ, ਬਹਿਸਬਾਜ਼ੀ, ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਵਿਹਾਰ, ਕਚਹਿਰੀ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਸਿੱਖਿਆ ਸੀ।
#WATCH | While addressing his farewell function, Chief Justice of India DY Chandrachud says " ...at the time when i took over as the chief justice, i found that there were close to 1,500 files which had been stashed up in the cupboard of a registrar. i said this has to… pic.twitter.com/q9axHuEsvj
— ANI (@ANI) November 8, 2024
ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੇ ਸਾਰ 'ਤੇ ਸੀਜੇਆਈ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਅਸੀਂ ਇੱਥੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹਾਂ, ਪਰ ਅਸੀਂ ਜੋ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਉਹ ਸੰਸਥਾ ਨੂੰ ਬਣਾ ਜਾਂ ਤੋੜ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ ਮਹਾਨ ਜੱਜ ਹੋਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਜੱਜਾਂ ਨੂੰ ਚਾਰਜ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਰ ਪੀੜ੍ਹੀ ਚਲਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਹ ਚੀਜ ਹੈ ਜੋ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਅਦਾਲਤ ਵਿਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਦੋ ਮਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਣ ਵਾਲਾ ਹੈ"।
ਸੀਜੇਆਈ ਨੇ ਅਗਲੇ ਸੀਜੇਆਈ ਜਸਟਿਸ ਸੰਜੀਵ ਖੰਨਾ ਦੀ ਤਾਰੀਫ਼ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਰਸਮੀ ਬੈਂਚ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਬਹੁਤ ਸਥਿਰ, ਬਹੁਤ ਠੋਸ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਵਚਨਬੱਧ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਅਦਾਲਤ ਤੋਂ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਆ ਕੇ ਬੈਠਣ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵੱਕਾਰੀ ਵਿਅਕਤੀ ਹੈ। ਵਿਆਪਕ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਅਦਾਲਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਸੁਚੇਤ ਹੈ।
ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਨਿਆਂਇਕ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਸੀਜੇਆਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨੋਇਡਾ ਅਦਾਲਤਾਂ ਤੋਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੈਂਚ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬੁਲਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਜ ਅਦਾਲਤਾਂ ਅਤੇ ਹੁਣ ਸੀਜੇਆਈ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਤੱਕ। ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਸਥਾਈ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਪੁੱਛਦੇ ਹੋ ਕਿ ਕੀ ਮੈਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਦਾਲਤ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਦਿਨ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹੋ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਹੈ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਹੈ।
ਸੀਜੇਆਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੱਜ ਲਈ ਲੋੜਵੰਦਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਕੋਈ ਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇ, ਸ਼ਾਇਦ ਉਹ ਜਾਣਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਬਿਨਾਂ ਦੇਖੇ ਵੀ ਛੂਹ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਹ ਉਹ ਵੱਡੀ ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਹੈ ਜੋ ਪਿਛਲੇ 24 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਹਰ ਇੱਕ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਇੰਨਾਂ ਕੁਝ ਸਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਮੈ ਕਾਨੂੰਨ ਬਾਰੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ ਸੀ, ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਸੀ। ਸੀਜੇਆਈ ਭਾਵੁਕ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਕਿਹਾ: “ਜੇਕਰ ਮੈਂ ਕਦੇ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਦਾ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦੁਖਾਇਆ ਹੈ, ਕਦੇ-ਕਦੇ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਦੁਖੀ ਕੀਤ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸੱਟ ਪਹੁੰਚਾਈ ਹੈ। ਮੈਂ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹਾਂਗਾ ਕਿ ਮਿੱਛਮੀ ਦੁੱਕਡਮ (ਇੱਕ ਜੈਨ ਮੁਹਾਵਰਾ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੇ ਸਾਰੇ ਗਲਤ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਮੁਆਫ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ)। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਮੁਆਫ ਕਰ ਦਿਓ।"
ਸੀਜੇਆਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਕਦੇ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਕੁਝ ਕਹਿਣਾ ਜਾਂ ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨਾਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੁੱਖ ਹੋਵੇ। ਇੰਨੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਲਈ ਤੁਹਾਡਾ ਬਹੁਤ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਵਜੋਂ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਿਆ ਤਾਂ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਰਜਿਸਟਰਾਰ ਦੀ ਅਲਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 1500 ਫਾਈਲਾਂ ਬੰਦ ਪਈਆਂ ਸਨ। ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਇਸ ਨੂੰ ਬਦਲਣਾ ਪਵੇਗਾ। 9 ਨਵੰਬਰ 2022 ਤੋਂ 1 ਨਵੰਬਰ 2024 ਦਰਮਿਆਨ 1.11 ਲੱਖ ਮਾਮਲੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਜਦੋਂ ਕਿ 5.33 ਲੱਖ ਕੇਸ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਤੇ 1.07 ਲੱਖ ਕੇਸਾਂ ਦਾ ਨਿਪਟਾਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 1 ਜਨਵਰੀ, 2020 ਨੂੰ, ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ 79,500 ਕੇਸ ਲੰਬਿਤ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਗੈਰ-ਰਜਿਸਟਰਡ ਜਾਂ ਨੁਕਸਦਾਰ ਕੇਸ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, 1 ਜਨਵਰੀ, 2022 ਨੂੰ, ਇਹ ਗਿਣਤੀ 93,000 ਕੇਸਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ 1 ਜਨਵਰੀ, 2024 ਨੂੰ, ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਘੱਟ ਕੇ 82,000 ਕੇਸ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਅਣ-ਰਜਿਸਟਰਡ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ 11,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ।
ਇਸ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਬੋਲਦਿਆਂ ਜਸਟਿਸ ਸੰਜੀਵ ਖੰਨਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 11 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ 51ਵੇਂ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕਣੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਮੈਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਜਸਟਿਸ ਚੰਦਰਚੂੜ ਦੀ ਅਦਾਲਤ 'ਚ ਪੇਸ਼ ਹੋਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗਰੀਬ ਅਤੇ ਲੋੜਵੰਦਾਂ ਲਈ ਜੋ ਕੁਝ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਸ 'ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਮਾਣ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ।"
ਜਸਟਿਸ ਖੰਨਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੀਜੇਆਈ ਚੰਦਰਚੂੜ ਨੂੰ ਸਮੋਸੇ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਹਨ ਅਤੇ ਲਗਭਗ ਹਰ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮੋਸੇ ਪਰੋਸੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਾਲੀਸਿਟਰ ਜਨਰਲ ਤੁਸ਼ਾਰ ਮਹਿਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਸੀਜੇਆਈ ਦੀ ਕਮੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਵੇਗੀ। ਸੀਨੀਅਰ ਵਕੀਲ ਕਪਿਲ ਸਿੱਬਲ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਅਸਾਧਾਰਨ ਪਿਤਾ ਦੇ ਅਸਾਧਾਰਨ ਪੁੱਤਰ ਹੋ। ਹਮੇਸ਼ਾ ਮੁਸਕਰਾਉਂਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਡਾਕਟਰ ਚੰਦਰਚੂੜ, ਤੁਹਾਡਾ ਚਿਹਰਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਯਾਦ ਰਹੇਗਾ।"
CJI ਨੇ ਵਿਦਾਇਗੀ ਸਮਾਰੋਹ 'ਚ ਕਿਹਾ, 'ਮੈਨੂੰ ਟ੍ਰੋਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹੋ ਜਾਣਗੇ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ'
ਭਾਰਤ ਦੇ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਡੀਵਾਈ ਚੰਦਰਚੂੜ ਨੇ ਟ੍ਰੋਲਾਂ 'ਤੇ ਚੁਟਕੀ ਲੈਂਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੋ ਲੋਕ ਅਕਸਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਹੋ ਜਾਣਗੇ। ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਬਾਰ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਵਿਦਾਇਗੀ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ, ਸੀਜੇਆਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰਾਹਤ ਸਿਰਫ ਰਾਹਤ ਦੇਣ ਨਾਲ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਧੀਰਜ ਨਾਲ ਸੁਣਨ ਨਾਲ ਵੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਨਿੱਜੀ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੱਗਭਗ ਚੌਥਾਈ ਸਦੀ ਦੇ ਨਿਆਂਇਕ ਕਰੀਅਰ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦਿੱਤਾ।
ਸੀਜੇਆਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਪੁਣੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਫਲੈਟ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜੱਜ ਵਜੋਂ ਆਪਣੇ ਆਖਰੀ ਦਿਨ ਤੱਕ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਸੀ, "ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਕਦੇ ਵੀ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਨਾ ਕਰੋ ਕਿਉਂਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਛੱਤ ਨਹੀਂ ਹੈ।" ਸੀਜੇਆਈ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਕੀਟਾਣੂਨਾਸ਼ਕ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੁਝ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤੇ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵੀ ਜਨਤਕ ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਆਲੋਚਨਾ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਮੇਰੇ ਮੋਢੇ ਇੰਨੇ ਚੌੜੇ ਹਨ ਕਿ ਸਾਰੀਆਂ ਆਲੋਚਨਾਵਾਂ ਝੱਲ ਸਕਦੇ ਹਨ।" ਟ੍ਰੋਲਾਂ 'ਤੇ ਚੁਟਕੀ ਲੈਂਦਿਆਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੋ ਲੋਕ ਅਕਸਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ 10 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਸਮਝਣਗੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਮੈਂ ਸ਼ਾਇਦ ਪੂਰੇ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਟ੍ਰੋਲ ਕੀਤੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਅਤੇ ਜੱਜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹਾਂ।" ਸੀਜੇਆਈ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਮੈਂ ਬਸ ਸੋਚ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਕਿ ਸੋਮਵਾਰ ਤੋਂ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਨੂੰ ਟ੍ਰੋਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਹੋ ਜਾਣਗੇ।"
ਸੀਜੇਆਈ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਜੱਜ ਬਣਦੇ ਹੋ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਡਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਸੀਮਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਬਾਰ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹੋ।" ਸੀਜੇਆਈ ਨੇ ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਏ ਆਪਣੇ ਦਿਨਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਸਵੇਰੇ ਜੱਜਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਯਾਦ ਕਰਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਐਲਬਮ ਦੇਖਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੁਸਕਰਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ, “ਮੈਂ ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਦੇ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਵਜੋਂ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਸਿੱਖਿਆ”। ਜਸਟਿਸ ਚੰਦਰਚੂੜ ਨੇ 9 ਨਵੰਬਰ, 2022 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ 50ਵੇਂ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 13 ਮਈ, 2016 ਨੂੰ ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
