ਸਿਰਮੌਰ : ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿਚ ਤੁਸੀਂ ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿਚ ਲੜਦੇ-ਝਗੜਦੇ ਜਾਂ ਮੇਜ਼-ਕੁਰਸੀ ਜਾਂ ਸਿਲਾਈ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਦੇਖਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਕਈ ਵਾਰ ਤਾਂ ਕੈਦੀ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚੋਂ ਆਪਣਾ ਗੈਂਗ ਵੀ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਨਾਹਨ ਦੀ ਮਾਡਰਨ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਨਾਹਨ ਜੇਲ੍ਹ ਦੇ ਕੈਦੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕਟਿੰਗ ਅਤੇ ਸ਼ੇਵ ਕਰਨਗੇ।
ਆਧੁਨਿਕ ਕੇਂਦਰੀ ਜੇਲ੍ਹ ਨਾਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਮੇਂ ਲਗਭਗ 450 ਕੈਦੀ ਹਨ। ਜੇਲ੍ਹ ਦੇ ਕੈਦੀ ਹੁਣ ਸ਼ਹਿਰ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਕੱਪੜੇ ਧੋਣ, ਵਾਲ ਕੱਟਣ-ਸ਼ੇਵਿੰਗ ਅਤੇ ਫੇਸ਼ੀਅਲ ਵਰਗੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਗੇ। ਜੇਲ੍ਹ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵੱਲੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਸ ਕੰਪਲੈਕਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਰ ਵਾਸ਼ਿੰਗ ਸੈਂਟਰ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਰੀਬ ਦੋ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਜਨਵਰੀ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਨਾਹਨ ਜੇਲ੍ਹ ਦੇ ਕੰਪਲੈਕਸ ਵਿੱਚ ਕਾਰ ਵਾਸ਼ਿੰਗ ਸੈਂਟਰ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਇਹ ਕਾਰ ਵਾਸ਼ਿੰਗ ਸੈਂਟਰ 1 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੇ ਮਾਸਿਕ ਟਰਨਓਵਰ ਦਾ ਟੀਚਾ ਪਾਰ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਹਰ ਰੋਜ਼ 50 ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਾਹਨ ਵਾਸ਼ਿੰਗ ਲਈ ਜੇਲ੍ਹ ਕੰਪਲੈਕਸ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਕੈਦੀਆਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇਹ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵਾਜਬ ਕੀਮਤਾਂ 'ਤੇ ਮਿਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਕਾਰ ਵਾਸ਼ਿੰਗ ਤੋਂ 4 ਹਜ਼ਾਰ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਕਮਾ ਰਹੇ ਕੈਦੀ
ਜੇਲ੍ਹ ਦੇ ਕੈਦੀ ਹੀ ਕਾਰਾਂ ਧੋਂਦੇ ਹਨ। ਦੋਪਹੀਆ ਵਾਹਨ ਧੋਣ ਦੀ ਕੀਮਤ 100 ਰੁਪਏ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਰ ਧੋਣ ਦੀ ਕੀਮਤ 200 ਰੁਪਏ ਹੈ। ਸਾਰੀ ਕਮਾਈ ਦਾ ਕੁਝ ਹਿੱਸਾ ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਬਦਲੇ ਵਾਸ਼ਿੰਗ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕੈਦੀ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਕਰੀਬ 4000 ਰੁਪਏ ਕਮਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਾਸ਼ਿੰਗ ਸੈਂਟਰ ਜੇਲ੍ਹ ਦੇ ਬਾਹਰ ਜੇਲ੍ਹ ਕੰਪਲੈਕਸ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ’ਤੇ ਹੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੇਲ੍ਹ ਦੇ ਬਾਹਰ ਕਾਰ ਵਾਸ਼ਿੰਗ ਦੇ ਨੇੜੇ ਲਾਂਡਰੀ ਅਤੇ ਹੇਅਰ ਡਰੈਸਿੰਗ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਵੀ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਈ ਜਾਵੇਗੀ।
ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਕੰਮ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ
ਮਾਡਰਨ ਸੈਂਟਰਲ ਜੇਲ੍ਹ ਨਾਹਨ ਦੇ ਸੁਪਰਡੈਂਟ ਭਾਨੂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ, ‘ਨਾਹਨ ਜੇਲ੍ਹ ਇੱਕ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਜੇਲ੍ਹ ਹੈ। ਇਸ ਤਹਿਤ ਚੰਗੇ ਆਚਰਣ ਵਾਲੇ ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਕੈਦੀ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਜੇਲ੍ਹ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ‘ਤੇ ਉਗਾਈਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਸਮੇਤ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬਣੀਆਂ ਬੇਕਰੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਸਤਾਂ ਵੀ ਵੇਚ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੈਦੀਆਂ ਦਾ ਆਚਰਣ ਬਿਹਤਰ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਕਾਰ ਵਾਸ਼ਿੰਗ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਲਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਕੰਮ ਪੂਰੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਫਟਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਕੈਦੀ ਕਾਰ ਧੋਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬੇਕਰੀ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਉਗਾਉਣ ਅਤੇ ਵੇਚਣ, ਮਕੈਨਿਕ ਆਦਿ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਸਬੰਧਤ ਕੰਮ ਲਈ ਨਿਯਮਤ ਸਿਖਲਾਈ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ'।
ਕਾਰ ਵਾਸ਼ ਹੋਣ ਤੱਕ ਕਰਵਾਓ ਕਟਿੰਗ-ਸ਼ੇਵ
ਅਜੇ ਤੱਕ ਜੇਲ੍ਹ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਕੱਪੜੇ ਧੋਣ ਅਤੇ ਸ਼ੇਵਿੰਗ-ਕਟਿੰਗ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਰੇਟ ਤੈਅ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਵਾਲ ਕਟਿੰਗ ਅਤੇ ਸ਼ੇਵਿੰਗ ਦੀ ਕੀਮਤ 40 ਤੋਂ 50 ਰੁਪਏ ਤੈਅ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਾਂਡਰੀ ਦੇ ਰੇਟ ਵੀ ਵਾਜਬ ਹੋਣਗੇ। ਜੇਲ੍ਹ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਇੱਥੇ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਦੋ ਕੰਮ ਕਰਵਾ ਸਕਣਗੇ। ਕਈ ਵਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਾਰ ਵਾਸ਼ਿੰਗ ਲਈ ਆਪਣਾ ਨੰਬਰ ਦਰਜ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਤੋਂ ਡੇਢ ਘੰਟਾ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਜੇਕਰ ਇੱਥੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਸਹੂਲਤਾਂ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਈਆਂ ਜਾਣ ਤਾਂ ਲੋਕ ਇੱਕੋ ਥਾਂ ’ਤੇ ਕਈ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਕਾਰਾਂ ਧੋਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਲੋਕ ਵਾਲ ਕਟਵਾਉਣ, ਸ਼ੇਵਿੰਗ ਅਤੇ ਫੇਸ਼ੀਅਲ ਆਦਿ ਕਰਵਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਐਤਵਾਰ ਜਿਵੇਂ ਛੁੱਟੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ’ਚ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਕੱਪੜੇ ਧੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜੇਕਰ ਵਾਹਨ ਦੀ ਡੈਂਟਿੰਗ ਅਤੇ ਪੇਂਟਿੰਗ ਦਾ ਕੋਈ ਕੰਮ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਾਡਰਨ ਸੈਂਟਰਲ ਜੇਲ੍ਹ ਨਾਹਨ ਦੇ ਸੁਪਰਡੈਂਟ ਭਾਨੂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਾਰ ਵਾਸ਼ਿੰਗ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਅਤੇ ਮੁਰੰਮਤ ਦਾ ਕੰਮ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦੇ ਹੀ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਜੇਲ੍ਹ ਦੇ ਕੰਪਲੈਕਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ।
ਬਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਕਟਿੰਗ ਅਤੇ ਸ਼ੇਵਿੰਗ ਦੇ 150 ਰੁਪਏ
ਇਸ ਸਮੇਂ ਨਾਹਨ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਨਾਈ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਲ ਕੱਟਣ ਅਤੇ ਸ਼ੇਵ ਕਰਨ ਲਈ 120 ਤੋਂ 150 ਰੁਪਏ ਵਸੂਲੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਦਰਅਸਲ, ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਦਰਾਂ ਕੋਰੋਨਾ ਦੌਰਾਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦਿਆਂ ਤੈਅ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਐਪਰਨ, ਸੈਨੀਟਾਈਜ਼ਰ, ਮਾਸਕ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ, ਪਰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਨਾ ਤਾਂ ਨਾਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਰੇਟ ਘੱਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੋਰੋਨਾ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਤੈਅ ਕੀਤੀਆਂ ਦਰਾਂ ਵਸੂਲੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਕਾਰ ਵਾਸ਼ਿੰਗ ਸੈਂਟਰ ਨਾਲ ਬਣ ਰਹੀ ਵਰਕਸ਼ਾਪ
ਮਾਡਰਨ ਸੈਂਟਰਲ ਜੇਲ੍ਹ ਨਾਹਨ ਦੇ ਸੁਪਰਡੈਂਟ ਭਾਨੂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਹੁਨਰ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਾਨਸਿਕ ਦਬਾਅ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਰਿਹਾਅ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਦੀ ਆਮ ਧਾਰਾ ਵਿਚ ਆਉਣ ਲਈ ਹਾਲਾਤ ਅਤੇ ਦਿਸ਼ਾ ਵੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਾਰਾਂ ਧੋਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਜਲਦ ਹੀ ਜੇਲ੍ਹ ਕੰਪਲੈਕਸ 'ਚ ਲਾਂਡਰੀ, ਵਾਲ ਕਟਿੰਗ-ਸ਼ੇਵਿੰਗ ਅਤੇ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਡੈਂਟਿੰਗ-ਪੇਂਟਿੰਗ ਵਰਗੀਆਂ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਕਾਰ ਵਾਸ਼ਿੰਗ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ'।
ਚੰਗੇ ਆਚਰਣ ਵਾਲੇ ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਕੰਮ
ਨਾਹਨ ਮਾਡਰਨ ਜੇਲ੍ਹ ਇੱਕ ਖੁੱਲੀ ਜੇਲ੍ਹ ਹੈ। ਚੰਗੇ ਆਚਰਣ ਵਾਲੇ ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਜੇਲ੍ਹ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਜੇਲ੍ਹ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਦੇ ਬਾਹਰ ਕਾਰ ਧੋਣ ਦਾ ਕੰਮ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕੰਮ, ਅਜਿਹੇ ਕੈਦੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਚਰਣ ਬਿਹਤਰ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਜੇਲ੍ਹ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਜਲਦੀ ਹੀ ਇਸ ਸਹੂਲਤ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਵਧੀਆ ਆਚਰਣ ਵਾਲੇ ਕੈਦੀਆਂ ਦੀ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਸਗੋਂ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਥਾਂ 'ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਸਤੀਆਂ ਜਨਤਕ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵੀ ਉਪਲਬਧ ਹੋਣਗੀਆਂ।
- ਇੱਥੇ ਲਾੜੀ ਨੇ ਬਦਲਿਆ ਰਿਵਾਜ਼, ਲਾੜੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਲੈ ਕੇ ਪਹੁੰਚੀ ਬਰਾਤ, NRI ਜੋੜੇ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦੀਆਂ ਮਠਿਆਈਆਂ ਵੀ ਖਾਸ
- "ਗਿਆਨੀ ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਅੰਦਰ ਜ਼ਹਿਰ ਭਰਿਆ", ਸਾਬਕਾ ਜਥੇਦਾਰ ‘ਤੇ ਮੁੜ ਵਿਰਸਾ ਸਿੰਘ ਵਲਟੋਹਾ ਨੇ ਸਾਧੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ, ਕਿਹਾ- ਮੁਆਫ਼ੀ ਮੰਗੋ
- ਮੱਧ ਇਜ਼ਰਾਈਲ 'ਚ 3 ਬੱਸਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਧਮਾਕਿਆਂ ਨਾਲ ਫੈਲੀ ਦਹਿਸ਼ਤ, ਜੰਗ ਲਈ ਮੁੜ ਲਲਕਾਰ ਰਿਹਾ ਹਮਾਸ!
