ପୁରୀ: ପବିତ୍ର ପାର୍ବଣର ଆଗମନରେ ଚଳଚଞ୍ଚଳ ଧରାପୃଷ୍ଠ । ଦୁର୍ଗେ ଦୁର୍ଗତୀନାଶିନୀ ମା' ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ଆଗମନ ପାଇଁ ସମସ୍ତେ ବେଶ ଉତ୍ସାହିତ । ଧରିତ୍ରୀ ମଧ୍ୟ ମା'ଙ୍କ ଆଗମନ ପୂର୍ବରୁ ନିଜକୁ ସଜେଇ ଦେଇଛି । ଏହି କ୍ରମରେ ରାଜ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଥିବା ମା'ଙ୍କ ଶକ୍ତିପୀଠରେ ଚାଲିଛି ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା । ହେଲେ ଶାରଦୀୟ ଦୁର୍ଗା ପୂଜାରେ ପୁରୀ ସହରରେ ରହିଛି ଏକ ନିଆରା ପ୍ରାଚୀନ ପରମ୍ପରା । ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ରରେ ଦୁର୍ଗାପୂଜାକୁ ଗୋଷାଣୀ ପୂଜା ଭାବେ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ । ଏହି ପୂଜା ନେଇ ପୁରୀର ବିଭିନ୍ନ ପୂଜା ମଣ୍ଡପରେ ଚାଲିଛି ଜୋରଦାର ପ୍ରସ୍ତୁତି ।
ପବିତ୍ର ମୂଳାଷ୍ଟମୀରୁ ମା'ଙ୍କ ମୃଣ୍ମୟୀ ମୂର୍ତ୍ତି ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥାଏ । ଯାହା ଏବେ ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ପହଞ୍ଚିଛି । ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରେ ଥିବା ମା' ବିମଳାଙ୍କ ପୀଠରେ ଶକ୍ତି ପୂଜା ଭଳି ଗୋଷାଣୀ ପୂଜା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥାଏ । ଆସନ୍ତା ଶନିବାର ଠାରୁ ସପ୍ତମୀ ପୂଜା ସହ ଗୋଷାଣୀ ପୂଜା ଆରମ୍ଭ ହେବ ।
ଦୁର୍ଗା ପୂଜାକୁ ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ର ଧାମରେ ଗୋଷାଣୀ ପୂଜା ଭାବେ ପାଳନ କରାଯିବା ପରମ୍ପରା ବେଶ ପ୍ରାଚୀନ । ପୂର୍ବରୁ ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ର ତନ୍ତ୍ର ସାଧନର ପ୍ରମୁଖ ପୀଠ ଥିଲା । ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ଗୋସ୍ବାମୀ ଭାବେ ସମ୍ବୋଧନ କରାଯାଉଥିଲା । ଏଣୁ ଦୁର୍ଗା ପୂଜା ସମୟରେ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ଶକ୍ତି ରୂପେ ବିଭିନ୍ନ ଦେବୀ ପୀଠରେ ପୂଜା ପାଉଥିବା ଦେବୀଙ୍କୁ ଗୋସ୍ବାମୀ କୁହାଯାଉଥିଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଏହାକୁ ଗୋଷାଣୀ ପୂଜା ଭାବେ ଲୋକମାନେ ସମ୍ବୋଧନ କରିଥିଲେ । ଯାହା ଆଜି ଯାଏଁ ଚାଲିଆସୁଛି ।
ଦୁର୍ଗା ପୂଜା ସମୟରେ ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ର ଅନେକ ଗୋଷାଣୀ ମୂର୍ତ୍ତି ପୂଜା କରାଯାଏ । ତେବେ ବାରବାଟୀ ଗୋଶାଣୀ, ଜହ୍ନି ଖାଇ, କାକୁଡି ଖାଇ, ଶୂନ୍ୟ ଗୋଷାଣୀ, ବେଲ ବାଇ, ପଣା ପ୍ରିୟା ଭଳି ପ୍ରମୁଖ ଗୋଷାଣୀ ମୂର୍ତ୍ତି ପୂଜା କରାଯାଇଥାଏ ।
ପୁରୀରୁ ଶକ୍ତି ପ୍ରସାଦ ମିଶ୍ର, ଇଟିଭି ଭାରତ
