ଚଣ୍ଡିଗଡ଼: କଥା ହେଉଛି ସେହି ସମୟର, ଯେଉଁ ସମୟରେ ଭାରତବର୍ଷରେ ଶୁଣା ଯାଉଥିଲା ବିପ୍ଳବର ନାରା । ଭାରତବାସୀଙ୍କ ମୁହଁରେ ଥିଲା କେବଳ ଗୋଟିଏ ଦାବି, ସେ ହେଉଛି ସ୍ବାଧୀନତା ଆଉ ସ୍ବାଧୀନତା । କେବେ ମିଳିବ ସ୍ବାଧୀନତା ତାହାକୁ ନେଇ ଆବେଗପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇ ରହିଥିଲେ ଦେଶବାସୀ । ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ଗୋଟିଏ ନାମ ଚର୍ଚ୍ଚାକୁ ଆସିଥିଲା, ତାହା ହେଉଛି ରାମ୍ ମହମ୍ମଦ ସିଂହ ଆଜାଦ ।
କ୍ରୁର ବ୍ରିଟିଶ କବଳରୁ ସ୍ବାଧୀନତା ପାଇବା ପାଇଁ ଯୁବକ ଜଣକ ନିଜର ଏଭଳି ନାମକରଣ କରିଥିଲେ । ଜାତୀୟ ଏକତାର ସନ୍ଦେଶ ଦେବାକୁ ଯୁବକ ଜଣକ ଏହି ନାମକୁ ବାଛିଥିଲେ । ଧରା ପଡ଼ିବା ପରେ ବ୍ରିଟିଶମାନେ ତାଙ୍କୁ ମୃତ୍ୟୁ ଦେବେ ନା ତାଙ୍କ ନାଁକୁ ମୃତ୍ୟୁ ଦେବେ ତାହା ଭାବି ପାରିନଥିଲେ । କାରଣ ଏହା ଗୋରା ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିଭାଜନ ଶାସନ ନୀତି ଉପରେ ଥିଲା ଶକ୍ତ ପ୍ରହାର । ଏଥିପାଇଁ ବ୍ରିଟିଶମାନେ ପ୍ରଥମେ ତାଙ୍କ ନାମକୁ ହତ୍ୟା କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ । ଏହାପରେ ଭାରତରେ ବିପ୍ଲବକୁ ହତ୍ୟା କରିବାଥିଲା ଇଂରେଜଙ୍କ ଯୋଜନା । ରାମ ମହମ୍ମଦ ସିଂହ ଆଜାଦରେ ତିନି ପ୍ରମୁଖ ସମ୍ପ୍ରଦାୟକୁ ପ୍ରତିପାଦନ କରୁଥିଲା ।
ଏହି ନାମକୁ ନେଇ ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କ ମନରେ ଭୟ ରହିଥିଲା । ଏହି ଯୁବକଙ୍କ ନାମ ହେଉଛି ଶହୀଦ-ଏ-ଆଜମ ଉଦ୍ଧମ ସିଂହ । ଯିଏ ୭ ସମୁଦ୍ର ପାର୍ ହୋଇ ଇଂଲଣ୍ଡର ବେଲିଆଟ୍ରେ ୧୯୪୦ରେ ଜାଲିଆନୱାଲା ବାଗ ବର୍ବର କାଣ୍ଡର ପ୍ରତିଶୋଧ ନେଇଥିଲେ । ଏହି ଘଟଣାର ମୁଖ୍ୟ ମାଇକେଲ-ଓ-ଡାୟରକୁ ସର୍ବ ସମ୍ମୁଖରେ କାକ୍ସଟନ୍ ହଲ୍ ଅଫ ଲଣ୍ଡନରେ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ ରାମ ମହମ୍ମଦ ସିଂହ ଆଜାଦ । ଧରା ପଡ଼ିବା ପରେ ଟ୍ରାଏଲ ବେଳେ ରାମ ମହମ୍ମଦ ସିଂହ ଆଜାଦଙ୍କୁ ନେଇ ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବରେ ପଡ଼ିଯାଇଥିଲେ ବ୍ରିଟିଶ ।
ଗୋରା ଇଂରେଜଙ୍କ ପାଇଁ ଏହି ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ମୁଣ୍ଡ ବିନ୍ଧାର କାରଣ ପାଲଟିଥିଲେ । ୧୮୯୯ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ୨୬ ତାରିଖରେ ସୁନାମ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ତାଙ୍କ ନାମ ଶେର ସିଂହ ଥିଲା । ପରିବାର କଥା କହିଲେ ଉଦ୍ଧମ ସିଂହଙ୍କ ମାଆଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ତାଙ୍କ ବାପା ରୋଗାଗ୍ରସ୍ତ ରହୁଥିଲେ । ଏହାପରେ ତାଙ୍କ ଦାଦା ତାଙ୍କୁ ଅମୃତସରରେ ଏକ ଅନାଥ ଆଶ୍ରମରେ ଛାଡ଼ି ଆସିଥିଲେ ।
୧୭ ବର୍ଷ ବୟସ ବେଳେ ଅନାଥ ଆଶ୍ରମରେ ରାମ୍ ମହମ୍ମଦ ସିଂହ ଆଜାଦଙ୍କ ନାମ ରଖାଗଲା ଉଦ୍ଧମ ସିଂହ । ୧୯ ବର୍ଷ ବୟସ ବେଳେ ତାଙ୍କ ବଡ଼ ଭାଇ ସାନ୍ଧୁ ସିଂହଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା । ଅତି ଯୁବା ବୟସରେ ସେ ଦେଖିଥିଲେ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାରଙ୍କ ଅସହ୍ୟ କ୍ରୁରତା । ଆମେ କହୁଛୁ ଜାଲିଆନୱାଲାବାଗ୍ ବର୍ବର କାଣ୍ଡ କଥା । ସେଠାରେ ଚାଲିଥିବା ଜଲ୍ସାରେ ସେ ପାଣିସେବାରେ ନିୟୋଜିତ ଥିଲେ । ହେଲେ ଅଚାନକ ବ୍ରିଟିଶମାନେ ଗୁଳି ବର୍ଷଣ ଆରମ୍ଭ କରି ଦେଇଥିଲେ । ସେହି ସମୟରେ ଏକ ଗଛମୂଳେ ଲୁଚି ନିଜ ଜୀବନ ବଞ୍ଚାଇଥିଲେ ଉଦ୍ଧମ ସିଂହ । ଏଭଳି ରକ୍ତାକ୍ତ ବର୍ବର କାଣ୍ଡ ଦେଖିବା ପରେ ପ୍ରତିଶୋଧ ନେବାକୁ ସେ ସ୍ଥିର କରିଥିଲେ ।
ଜେନେରାଲ ଆର ଡାୟରଙ୍କ ଭାରତରେ ହିଁ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇ ସାରିଥିଲା । କିନ୍ତୁ ଆର୍ ଡାୟର ଏବେ ଜୀବିତ ଥିଲେ । ଯିଏ ଏହି ବର୍ବରକାଣ୍ଡ ଘଟାଇବା ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ଅନେକ ଥର ଲଣ୍ଡନରେ ପହଞ୍ଚିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ ଉଦ୍ଧମ ସିଂହ । କିନ୍ତୁ ପ୍ରଥମେ ସେ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ । ଏହାପରେ ସେ ଇଂଲଣ୍ଡ ଯାଇଥିଲେ । ପରେ ଆମେରିକା ମଧ୍ୟ ଯାଇଥିଲେ । ସେଠାରେ ସେ ବମ୍, ପିସ୍ତଲ, ହ୍ୟାଣ୍ଡଲିଂ କଳା ଶିଖିଥିଲେ ।
ଲଣ୍ଡନରେ ରହିବା ବେଳେ ନିଜର ଲକ୍ଷ୍ୟକୁ ଭୁଲିନଥିଲେ ଉଦ୍ଧମ ସିଂହ । ସବୁବେଳେ ସେ ଡାୟର ଉପରେ ନଜର ରଖୁଥିଲେ । ଲଣ୍ଡନରେ ପହଞ୍ଚିବା ପରେ ସେ ଲୁଚିଲୁଚି ଛୋଟମୋଟ କାମ କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ସେ କାଠ, ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଭଳି ଅନେକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିପୁଣ ଥିଲେ । ଏହାରି ମଧ୍ୟରେ ସେ ଡାୟରକୁ ଖୋଜିବା ଆରମ୍ଭ କରିଦେଲେ । ମୂଳ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ଡାୟରକୁ ହତ୍ୟା କରିବା । ଏଥିପାଇଁ ସେ ଗଦର ପାର୍ଟି ସହ ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ।
ଏହି ସମୟରେ ଦିନେ ସେ ଓ ଡାୟରର ପୋଷ୍ଟର ଲାଗିଥିବା ଦେଖିବାକୁ ପାଇଲେ । ପୋଷ୍ଟରରେ କାକ୍ସଟନ ହଲ୍ରେ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୩ ତାରିଖରେ ଡାୟର ଯୋଗ ଦେବା ନେଇ ଲେଖା ଥିଲା । ଏହା ଜାଣି ସେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଖୁସି ହୋଇଥିଲେ । ଏହାପରେ ହତ୍ୟା ପାଇଁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ଯାଇଥିଲା ପ୍ରସ୍ତୁତି । ୧୯୪୦ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୩ ତାରିଖରେ ଠିକଣା ସ୍ଥାନରେ ପହଞ୍ଚି ଗଲେ ଉଦ୍ଧମ ସିଂହ ।
ପିସ୍ତଲକୁ ଏକ ବହି ଭିତରେ ଲୁଚାଇ ହଲ୍ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ ଉଦ୍ଧମ ସିଂହ । ବହି ପୃଷ୍ଠାକୁ ଗୁଡ଼ିକୁ ପିସ୍ତଲ ଆକାରରେ କାଟି ଲୁଚାଇଥିଲେ । ସଭାରେ ଶେଷ ଧାଡ଼ିର ଚୁପ୍ ହୋଇ ବସିଗଲେ ଉଦ୍ଧମ ସିଂହ । ମୁଖ୍ୟ ବକ୍ତା ଡାୟର ମଞ୍ଚ ଉପରକୁ ଆସିବା ବାକିଥିଲା । ଏହାରି ମଧ୍ୟରେ ସେ ନିଜର ସିଟ୍ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାକୁ ଲାଗିଥିଲେ । ଏଭଳି ଭାବରେ ସେ ସାମ୍ନା ସିଟ୍ରେ ପହଞ୍ଚିଗଲେ । ଡାୟର ଆସିବା କ୍ଷଣି ତା ଉପରକୁ ଗୁଳି ବର୍ଷଣ କରିଥିଲେ । ଫଳରେ ସେଠାରେ ହିଁ ଓ ଡାୟରଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା ।
ଘଟଣାସ୍ଥଳରେ ଓ ଡାୟରର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା । କିନ୍ତୁ ଟ୍ରାଏଲ ସମୟରେ ରାମ ମହମ୍ମଦ ସିଂହ ଆଜାଦ ଗୋରା ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବରେ ପକାଇ ଦେଇଥିଲା । ଏହି ନାମ ଶହୀଦ ଉଦ୍ଧମ ସିଂହ ନିଜେ ହିଁ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ । ମାଇକେଲ ଓ ଡାୟରକୁ ହତ୍ୟା କରିବା ପରେ ରାମ ମହମ୍ମଦ ସିଂହ ଆଜାଦ ନିଜେ ଏହାକୁ ନେଇ ଏକ ଚିଠି ଲେଖିଥିଲେ । ଏହି ଚିଠି ଏବେ ବି ରହିଛି । ଏହାକୁ ନେଇ ବ୍ରିଟିସମାନେ ଭୟଭୀତ ହୋଇ ରହିଥିଲେ । ପୁଣି ଏକତା ଆସିଯିବା ଡରରେ ସେ ଚିଠିରୁ ନାମକୁ ହଟାଇବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ । ଏଥିପାଇଁ ଆମେ କେବେ ତାଙ୍କୁ ଶ୍ରେୟ ଦେଇ ନାହୁଁ । ଉଦ୍ଧମ ସିଂହଙ୍କ ଏକାତର କଥା ଶୁଣିବାକୁ ବ୍ରିଟିଶଙ୍କୁ ବାଧ୍ୟ କରିଥିଲେ । ଯାହା ୧୯୧୯ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ବ୍ରିଟିଶଙ୍କ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ବ୍ରିଟିଶଙ୍କୁ ଡରାଇ ଦେଇଥିଲେ ଉଦ୍ଧମ ସିଂହ ।
୧୯୪୦ ଜୁଲାଇ ୩୧ ତାରିଖରେ ଏହି ଭାରତମାତାର ଏହି ସୁଯୋଗ୍ୟ ସନ୍ତାନଙ୍କୁ ଲଣ୍ଡନରେ ଫାଶି ଖୁଣ୍ଟରେ ଝୁଲାଇ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଜେଲ୍ରେ ହିଁ ତାଙ୍କ ମୃତଦେହକୁ ପୋତି ଦିଆଯାଇଥିଲା । ତତ୍କାଳୀନ ପଞ୍ଜାବ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପ୍ରୟାସ ବଳରେ ୧୯୭୪ ଜୁଲାଇ ୩୧ ତାରିଖରେ ଉଦ୍ଧମ ସିଂହଙ୍କ ଦେହବାଶେଷ ଭାରତକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିଥିଲେ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ।
ଉଦ୍ଧମ ସିଂହଙ୍କ ଦେହବାଶେଷକୁ ନେଇ ସୁନାମ ଷ୍ଟାଡିୟମରେ ସଂସ୍କାର କରାଯାଇଥିଲା । ଦେହବାଶେଷ କଳସକୁ କଲେଜରେ ସ୍ଥାପନା କରାଗଲା । ଲାଇବ୍ରେରୀ ନିକଟରେ ଥିବା ଏହି କଳସକୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ସମ୍ମାନ ଦେଉଛନ୍ତି । ଉଦ୍ଧମ ସିଂହଙ୍କ ସାହାସିକତା ଓ ବଳିଦାନକୁ ଦେଶମାତୃକା କେବେ ଭୁଲିବା ଅସମ୍ଭବ । ଯିଏ ସ୍ବାଧୀନତା ପାଇଁ ବ୍ରିଟିଶରେ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତ ଜାତୀୟ ପତାକା ଉଡ଼ାଇ ଦେଇଥିଲେ ।
ବ୍ୟୁରୋ ରିପୋର୍ଟ, ଇଟିଭି ଭାରତ
