ETV Bharat / bharat

ପଙ୍ଗପାଳ ମୁକାବିଲା: ଜୈବିକ ସମାଧାନ ସରକାରଙ୍କ ପାଇଁ ଅସଲ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ - locust plague as a priority

ପଙ୍ଗପାଳ ଗୁଜୁରାଟ, ରାଜସ୍ଥାନ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ଏବଂ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ପାର ହେବା ପରେ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶରେ ପହଞ୍ଚିଛି । ଏହା ଆଗାମୀ ଦିନରେ ଓଡିଶାରେ ପହଞ୍ଚିପାରେ । ତେବେ ଏହାର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ଜୈବିକ ପଦାର୍ଥ ଜରୁରୀ ।

locust
ପଙ୍ଗପାଳ ହଟାଇବା ନେଇ ଜୈବିକ ସମାଧାନ
author img

By

Published : Jun 4, 2020, 7:10 PM IST

ହାଇଦ୍ରାବାଦ: କୋଭିଡ-19 ଲକଡାଉନ୍ ଓ ବାତ୍ୟା ଯୋଗୁଁ ଭାରତୀୟ କୃଷକମାନେ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଭୋଗୁଛନ୍ତି। ଏପଟେ ପଙ୍ଗପାଳ ଆକ୍ରମଣ ଚାଷୀଙ୍କ ନିଦ ହଜେଇ ଦେଇଛି । ଆରବ ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇ ଗୁଜୁରାଟ, ରାଜସ୍ଥାନ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ଏବଂ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ପାର ହେବା ପରେ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶରେ ପହଞ୍ଚିଛି ପଙ୍ଗମାଳ । ଗତ 26 ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଏହା ସବୁଠାରୁ ବଡ ପଙ୍ଗପାଳ ଆକ୍ରମଣ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ଯାହା ପ୍ରାୟ 50,000 ହେକ୍ଟର (125,000 ଏକର) ଫସଲ ଜମି ନଷ୍ଟ କରିସାରିଛି। ଜୁଲାଇ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରାଜସ୍ଥାନ, ବିହାର ଏବଂ ଓଡିଶାକୁ ପଙ୍ଗପାଳ ଆକ୍ରମଣ ଆଶଙ୍କା କରାଯାଇପାରେ। ଧରାଯାଉ, ଯଦି ଏହି ସଙ୍କଟ ଜୁନ୍ ଠାରୁ ଜାରି ରହେ, ତେବେ ଏହା ଖରିଫ ଫସଲ- ଚାଉଳ, କପା, ଆଖୁ ଉପରେ ଗୁରୁତର ପ୍ରଭାବ ପକାଇବ। ଯାହା ଆମ କୃଷକ ଏବଂ ଗ୍ରାହକଙ୍କ ପାଇଁ ଜୀବିକା ଏବଂ ଖାଦ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ଘଟାଇବ ।

ପଙ୍ଗପାଳ ଆକ୍ରମଣ 2018 ରେ ଆରବ ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା ଓ 2019 ଶେଷରେ ଉଷ୍ମ ପାଗ ସହିତ ପୂର୍ବ ଆଫ୍ରିକାରେ ପ୍ରବଳ ବର୍ଷା ସହିତ ମିଶିଥିଲା । ପ୍ରବଳ ବର୍ଷା ଓ ଘୂର୍ଣ୍ଣିବଳୟ ଭାରତ ମହାସାଗରର ପଶ୍ଚିମରେ ସମୁଦ୍ରକୁ ଗରମ କରୁଥିବା ଏକ ଅସାଧାରଣ ଚରମ ସକାରାତ୍ମକ ଭାରତ ମହାସାଗରର ଡିପୋଲର ଫଳାଫଳ । ପଙ୍ଗପାଳର କାରଣ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନର ପ୍ରଭାବ । ଯେହେତୁ ଭାରତ ମହାସାଗରରେ ଅତ୍ୟଧିକ ଜଳବାୟୁ ଘଟଣା ତୀବ୍ର ହୁଏ, ଏହା ଅତ୍ୟନ୍ତ ସମ୍ଭବ ଯେ ଆର୍ଦ୍ର ମାଟିର ଅବସ୍ଥା ପଙ୍ଗପାଳର ବିକାଶକୁ ସମର୍ଥନ କରେ ।

ସୋମାଲିଆ ଓ ପାକିସ୍ଥାନ ଭଳି କିଛି ଦେଶ ପଙ୍ଗପାଳକୁ ଜାତୀୟ ଜରୁରୀକାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତି ବୋଲି ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି। ଆମ ଦେଶର କୃଷି ଦୃଶ୍ୟପଟକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଭାରତ ମଧ୍ୟ ଏହାକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଭାବରେ ମୁକାବିଲା କରିବାକୁ ପଡିବ । କୃଷି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ, ଭାରତ ସରକାର ମଧ୍ୟ ଏହାର ଜରୁରୀକାଳୀନ ଯୋଜନାରେ ଏରିଆଲ୍ ସ୍ପ୍ରେ କିମ୍ବା ଟ୍ରାକ୍ଟର ଦ୍ୱାରା ପ୍ରୟୋଗ ହେଉଥିବା ମାଲାଥିଆନ୍ କୀଟନାଶକ (ଏକ ଅର୍ଗାନୋଫୋସଫେଟ୍ କୀଟନାଶକ) ବିଷୟରେ ସୁପାରିଶ କରିଛନ୍ତି । ତଥାପି ଏଥିରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ହେବା ଉଚିତ ଯେ ପଙ୍ଗପାଳର ଅବସ୍ଥା ଯେତେ ଖରାପ ସେତେ ବ୍ୟବହୃତ କୀଟନାଶକ ଅଧିକ ହେବ ଓ ଏଥି ସହ ଜଡିତ ବିପଦ ମଧ୍ୟ ଅଧିକ ହେବ ବୋଲି ଗ୍ରୀନପିସର ବରିଷ୍ଠ ଅଭିଯାନକାରୀ ଇଶେଟେକ୍ ଅହମ୍ମଦ କହିଛନ୍ତି ।

ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି, ବିପଦଜନକ ରାସାୟନିକ କୀଟନାଶକର ବ୍ୟାପକ ପରିମାଣର ସ୍ପ୍ରେ ଆଦୌ କରାଯିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ଯଦି ଏହା ଶେଷ ପନ୍ଥା ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ, ତେବେ ଏହା ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ରଣନୀତୈକ ଓ ଅତ୍ୟଧିକ ସତର୍କତା ସହିତ ହେବା ଉଚିତ । ଏହା ପୁନରାବୃତ୍ତି କରିବାକୁ ହେବ ଯେ ରାସାୟନିକ କୀଟନାଶକ ଉଭୟ ପରିବେଶ ଓ ମାନବ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ, ଲକ୍ଷ୍ୟହୀନ କୀଟପତଙ୍ଗ ଏବଂ ପକ୍ଷୀମାନେ ବିଶେଷ ଅସୁରକ୍ଷିତ ହୋଇପାରନ୍ତି । ଏପରିକି ମଣିଷମାନଙ୍କଠାରେ ଅର୍ଗାନୋଫୋସଫେଟ୍ ଅତ୍ୟଧିକ ବିଷାକ୍ତ ଅଟେ ।

ପଙ୍ଗପାଳ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ପରିବେଶ ଓ ମାନବ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଖର୍ଚ୍ଚକୁ କମ୍ କରିବାକୁ, କୀଟନାଶକ ବିନା ପଦକ୍ଷେପକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦିଆଯିବା ଆବଶ୍ୟକ । ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ନିମ୍ବ, ରସୁଣ ରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଜୈବିକ ସୂତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦିଅନ୍ତି । ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପଦ୍ଧତି ଯେପରିକି ଉଚ୍ଚ ଡେସିବଲ୍ ଧ୍ୱନି, ଏକ ଫଙ୍ଗସ୍ ‘ମେଟାରହିଜିୟମ୍ ଆନିସୋପ୍ଲିଆ ଭାର୍ ଆକ୍ରିଡମ୍’ର ବ୍ୟବହାର କିମ୍ବା ଗ୍ରୀନ୍ ମାଂସପେଶୀ ମଧ୍ୟ ଉତ୍ସାହଜନକ ଫଳାଫଳ ଦେଖାଇଛି । କାଦୁଅ ସ୍ପ୍ରେ କୃଷକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅନ୍ୟ ଏକ ପରିବେଶ ଅନୁକୂଳ ଓ ସ୍ୱଳ୍ପ ମୂଲ୍ୟର ସମାଧାନ ହୋଇପାରେ । ବୋଧହୁଏ, ବିପଦର ସ୍ଥାୟୀ ସମାଧାନ ପାଇଁ, ସରକାର ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ ଓ ରାସାୟନିକ ମୁକ୍ତ ବିକଳ୍ପ ଗୁଡିକର ଗବେଷଣା-ବିକାଶରେ ବିନିଯୋଗ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଅବସ୍ଥାରେ ଖାଦ୍ୟ ଓ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନର ନିରନ୍ତର ଉପାୟରେ ଭାରତ ଅଧିକ ବିନିଯୋଗ କରିବା ଉଚିତ୍ । ଏହା ଆମର ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରଣାଳୀର ପରିବେଶ ଏବଂ ଅର୍ଥନୈତିକ ସ୍ଥିରତା ବୃଦ୍ଧି କରିବ । ବିକାଶର ପରିବେଶ ଖର୍ଚ୍ଚ ହ୍ରାସ କରିବ । ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ଓ ମହାସାଗରୀୟ ତାପମାତ୍ରାକୁ ହ୍ରାସ କରିବ ।

ହାଇଦ୍ରାବାଦ: କୋଭିଡ-19 ଲକଡାଉନ୍ ଓ ବାତ୍ୟା ଯୋଗୁଁ ଭାରତୀୟ କୃଷକମାନେ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଭୋଗୁଛନ୍ତି। ଏପଟେ ପଙ୍ଗପାଳ ଆକ୍ରମଣ ଚାଷୀଙ୍କ ନିଦ ହଜେଇ ଦେଇଛି । ଆରବ ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇ ଗୁଜୁରାଟ, ରାଜସ୍ଥାନ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ଏବଂ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ପାର ହେବା ପରେ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶରେ ପହଞ୍ଚିଛି ପଙ୍ଗମାଳ । ଗତ 26 ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଏହା ସବୁଠାରୁ ବଡ ପଙ୍ଗପାଳ ଆକ୍ରମଣ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ଯାହା ପ୍ରାୟ 50,000 ହେକ୍ଟର (125,000 ଏକର) ଫସଲ ଜମି ନଷ୍ଟ କରିସାରିଛି। ଜୁଲାଇ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରାଜସ୍ଥାନ, ବିହାର ଏବଂ ଓଡିଶାକୁ ପଙ୍ଗପାଳ ଆକ୍ରମଣ ଆଶଙ୍କା କରାଯାଇପାରେ। ଧରାଯାଉ, ଯଦି ଏହି ସଙ୍କଟ ଜୁନ୍ ଠାରୁ ଜାରି ରହେ, ତେବେ ଏହା ଖରିଫ ଫସଲ- ଚାଉଳ, କପା, ଆଖୁ ଉପରେ ଗୁରୁତର ପ୍ରଭାବ ପକାଇବ। ଯାହା ଆମ କୃଷକ ଏବଂ ଗ୍ରାହକଙ୍କ ପାଇଁ ଜୀବିକା ଏବଂ ଖାଦ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ଘଟାଇବ ।

ପଙ୍ଗପାଳ ଆକ୍ରମଣ 2018 ରେ ଆରବ ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା ଓ 2019 ଶେଷରେ ଉଷ୍ମ ପାଗ ସହିତ ପୂର୍ବ ଆଫ୍ରିକାରେ ପ୍ରବଳ ବର୍ଷା ସହିତ ମିଶିଥିଲା । ପ୍ରବଳ ବର୍ଷା ଓ ଘୂର୍ଣ୍ଣିବଳୟ ଭାରତ ମହାସାଗରର ପଶ୍ଚିମରେ ସମୁଦ୍ରକୁ ଗରମ କରୁଥିବା ଏକ ଅସାଧାରଣ ଚରମ ସକାରାତ୍ମକ ଭାରତ ମହାସାଗରର ଡିପୋଲର ଫଳାଫଳ । ପଙ୍ଗପାଳର କାରଣ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନର ପ୍ରଭାବ । ଯେହେତୁ ଭାରତ ମହାସାଗରରେ ଅତ୍ୟଧିକ ଜଳବାୟୁ ଘଟଣା ତୀବ୍ର ହୁଏ, ଏହା ଅତ୍ୟନ୍ତ ସମ୍ଭବ ଯେ ଆର୍ଦ୍ର ମାଟିର ଅବସ୍ଥା ପଙ୍ଗପାଳର ବିକାଶକୁ ସମର୍ଥନ କରେ ।

ସୋମାଲିଆ ଓ ପାକିସ୍ଥାନ ଭଳି କିଛି ଦେଶ ପଙ୍ଗପାଳକୁ ଜାତୀୟ ଜରୁରୀକାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତି ବୋଲି ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି। ଆମ ଦେଶର କୃଷି ଦୃଶ୍ୟପଟକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଭାରତ ମଧ୍ୟ ଏହାକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଭାବରେ ମୁକାବିଲା କରିବାକୁ ପଡିବ । କୃଷି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ, ଭାରତ ସରକାର ମଧ୍ୟ ଏହାର ଜରୁରୀକାଳୀନ ଯୋଜନାରେ ଏରିଆଲ୍ ସ୍ପ୍ରେ କିମ୍ବା ଟ୍ରାକ୍ଟର ଦ୍ୱାରା ପ୍ରୟୋଗ ହେଉଥିବା ମାଲାଥିଆନ୍ କୀଟନାଶକ (ଏକ ଅର୍ଗାନୋଫୋସଫେଟ୍ କୀଟନାଶକ) ବିଷୟରେ ସୁପାରିଶ କରିଛନ୍ତି । ତଥାପି ଏଥିରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ହେବା ଉଚିତ ଯେ ପଙ୍ଗପାଳର ଅବସ୍ଥା ଯେତେ ଖରାପ ସେତେ ବ୍ୟବହୃତ କୀଟନାଶକ ଅଧିକ ହେବ ଓ ଏଥି ସହ ଜଡିତ ବିପଦ ମଧ୍ୟ ଅଧିକ ହେବ ବୋଲି ଗ୍ରୀନପିସର ବରିଷ୍ଠ ଅଭିଯାନକାରୀ ଇଶେଟେକ୍ ଅହମ୍ମଦ କହିଛନ୍ତି ।

ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି, ବିପଦଜନକ ରାସାୟନିକ କୀଟନାଶକର ବ୍ୟାପକ ପରିମାଣର ସ୍ପ୍ରେ ଆଦୌ କରାଯିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ଯଦି ଏହା ଶେଷ ପନ୍ଥା ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ, ତେବେ ଏହା ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ରଣନୀତୈକ ଓ ଅତ୍ୟଧିକ ସତର୍କତା ସହିତ ହେବା ଉଚିତ । ଏହା ପୁନରାବୃତ୍ତି କରିବାକୁ ହେବ ଯେ ରାସାୟନିକ କୀଟନାଶକ ଉଭୟ ପରିବେଶ ଓ ମାନବ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ, ଲକ୍ଷ୍ୟହୀନ କୀଟପତଙ୍ଗ ଏବଂ ପକ୍ଷୀମାନେ ବିଶେଷ ଅସୁରକ୍ଷିତ ହୋଇପାରନ୍ତି । ଏପରିକି ମଣିଷମାନଙ୍କଠାରେ ଅର୍ଗାନୋଫୋସଫେଟ୍ ଅତ୍ୟଧିକ ବିଷାକ୍ତ ଅଟେ ।

ପଙ୍ଗପାଳ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ପରିବେଶ ଓ ମାନବ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଖର୍ଚ୍ଚକୁ କମ୍ କରିବାକୁ, କୀଟନାଶକ ବିନା ପଦକ୍ଷେପକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦିଆଯିବା ଆବଶ୍ୟକ । ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ନିମ୍ବ, ରସୁଣ ରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଜୈବିକ ସୂତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦିଅନ୍ତି । ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପଦ୍ଧତି ଯେପରିକି ଉଚ୍ଚ ଡେସିବଲ୍ ଧ୍ୱନି, ଏକ ଫଙ୍ଗସ୍ ‘ମେଟାରହିଜିୟମ୍ ଆନିସୋପ୍ଲିଆ ଭାର୍ ଆକ୍ରିଡମ୍’ର ବ୍ୟବହାର କିମ୍ବା ଗ୍ରୀନ୍ ମାଂସପେଶୀ ମଧ୍ୟ ଉତ୍ସାହଜନକ ଫଳାଫଳ ଦେଖାଇଛି । କାଦୁଅ ସ୍ପ୍ରେ କୃଷକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅନ୍ୟ ଏକ ପରିବେଶ ଅନୁକୂଳ ଓ ସ୍ୱଳ୍ପ ମୂଲ୍ୟର ସମାଧାନ ହୋଇପାରେ । ବୋଧହୁଏ, ବିପଦର ସ୍ଥାୟୀ ସମାଧାନ ପାଇଁ, ସରକାର ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ ଓ ରାସାୟନିକ ମୁକ୍ତ ବିକଳ୍ପ ଗୁଡିକର ଗବେଷଣା-ବିକାଶରେ ବିନିଯୋଗ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଅବସ୍ଥାରେ ଖାଦ୍ୟ ଓ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନର ନିରନ୍ତର ଉପାୟରେ ଭାରତ ଅଧିକ ବିନିଯୋଗ କରିବା ଉଚିତ୍ । ଏହା ଆମର ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରଣାଳୀର ପରିବେଶ ଏବଂ ଅର୍ଥନୈତିକ ସ୍ଥିରତା ବୃଦ୍ଧି କରିବ । ବିକାଶର ପରିବେଶ ଖର୍ଚ୍ଚ ହ୍ରାସ କରିବ । ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ଓ ମହାସାଗରୀୟ ତାପମାତ୍ରାକୁ ହ୍ରାସ କରିବ ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.