अमरावती Shankar Baba Papalkar : कोणी सतत हसत आहेत, तर कोणी रडत आहे. कुणाला जेवण काय हे देखील माहिती नाही तर शौच केल्याचंही त्यांन भान नसंत. यांना जन्म देणाऱ्यांचाही पत्ता नाही. असं असलं तरी शंकरबाबा पापळकर नावाच्या संत रुपी पुरुषाचा अशा अनेक मतिमंद मुलांसह मूकबधिर, कर्णबधिर, दृष्टीहीन मुलांना आधार मिळतो आहे. यांच्यासोबतच अनेक अनाथांचा नाथ होण्याची जबाबदारी देखील शंकरबाबा पापळकर यांनी 30- 35 वर्षांपासून स्वीकारली आहे. सर्वसामान्यांना अशा मुलांकडं पाहणं देखील अशक्यच आहे. मात्र, या साऱ्यांची आई होऊन हे अनाथ, मतिमंद देखील समाजाचे घटक आहेत. त्यांना देखील जगण्याचा अधिकार आहे. यासाठी आयुष्य खर्ची घालणाऱ्या परतवाडा येथील शंकरबाबा पापळकर यांनी मेळघाटच्या पायथ्यालगत वझ्झर या ठिकाणी अनाथ मतिमंदांचे आगळे वेगळे विश्व निर्माण केलं आहे. शासनाच्या नियमानुसार कुठल्याही आश्रम शाळेत वयाची 18 वर्षे पूर्ण करणाऱ्या मुलांना ठेवू नये असा नियम आहे. मात्र, आपल्या देशात वर्षाला एक लाख मुलं, मुली विकल्या जातात. अशा गंभीर परिस्थितीत या अनाथ मतिमंदांचे काय होत असेल? असा सवाल नुकताच पद्मश्री पुरस्कार जाहीर झालेले शंकरबाबा पापळकर यांनी 'ईटीव्ही भारत' शी बोलताना उपस्थित केलाय.
शून्यात आनंदाचा शोध : शंकरबाबा पापळकर यांच्या आश्रमात आज 123 मुली आहेत. यापैकी बोटावर मोजण्या इतक्या सोडल्या तर इतर सर्व विकलांग आहेत. मूकबधिर असणाऱ्या दोन मुली या आश्रमातील सर्व मुला-मुलींसाठी स्वयंपाक बनवतात. चूल पेटवणं, गॅस शेगडी सुरू करणं हे सारं काही त्या स्वतः करतात. एक मूकबधिर युवती सर्व भाजीपाला चिरून देते हे तिचे नित्याचं आणि आवडीचं काम. दोघी-तिघी मतिमंद आणि मूकबधिर असणाऱ्या मुलींना सर्वांचे ताट धुण्यात आनंद मिळतो. विशी पार केलेल्या दोन मतिमंद मुली या एकमेकींशिवाय जेवणच करत नाहीत. यापैकी एक मुलगी तिच्या मैत्रिणीला स्वतः हाताने घास भरवते. तिचं जेवण झाल्याशिवाय ती स्वतः जेवणच करत नाही. एकमेकींना त्यांच्या भावनेनुसार समजून घेत या दोघींचे जेवण तास-दीड तासापर्यंत चालते. एकीने जर जेवण केलं नाही तर दुसरी अन्नाला देखील शिवत नाही. मतिमंदांनाही भावना असतात त्यांच्यातही प्रेम, जिव्हाळा असतो. शून्यात देखील एक आगळावेगळा आनंद निर्माण करण्याचा शंकरबाबा पापळकर यांच्या या प्रयत्नापुढं पद्मश्री सारखा सन्मान देखील थिटाच जाणवतो.
16 मतिमंद मुलांना फीटचा आजार : शंकरबाबा पापळकर यांच्या आश्रमात असणाऱ्या 16 मतिमंद मुलांना फिटचा गंभीर आजार आहे. फिट आल्यामुळं काय त्रास होतो याची जाणीव या मतिमंद मुलांना देखील झाली आहे. यामुळं ते स्वतःच फिट येऊ नये यासाठी त्यांना दिलेले औषध गोळ्या नित्यनेमानं घेतात. हे अनाथ मतिमंद युवक युवती आश्रमातून बाहेर पडले आणि त्यांना अशी फिट आली तर त्यांचं काय होईल त्यांच्या मदतीसाठी कोण धावणार हे सारं काही फार कठीण असल्याचं शंकरबाबा पापळकर यांनी सांगितलंय.
पंतप्रधान नरेंद्र मोदींसोबत बोलणारच : अठरा वर्षे पूर्ण झालेल्या अनाथ मतिमंद मुलांना आश्रम शाळांमध्ये ठेवूनच त्यांच्या जगण्याचा मार्ग सुकर व्हावा यासाठी कायद्याची निर्मिती व्हावी अशी माझी अनेक वर्षांपासून मागणी आहे. आता पद्मश्री पुरस्कार मला मिळाला असला तरी, या पुरस्कारापेक्षाही या मुलांच्या भवितव्यासाठी खास कायदा व्हावा हे मला अधिक महत्त्वाचं आहे. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्यासोबत माझी लवकरच भेट होईल. या भेटीदरम्यान देशभरातील अशा अनाथ मतिमंदांना कायमस्वरूपी आधार मिळावा असा कायदा व्हावा याबाबत मी त्यांच्याकडं मागणी करणार असल्याचं शंकरबाबा पापळकर यांनी सांगितलं.
चार अनाथ मुलींसह झाला प्रवास सुरू : परतवाडा या माझ्या मूळ गावी मी कपडे धुणे, इस्त्री करण्याचं काम करायचो. या दरम्यान माझी चांगल्या लोकांसोबत बैठक असायची. वाचण्याचा मला छंद होता. मी स्वतः पत्रकार म्हणून 'देवकीनंदन गोपाळ' नावाचं मासिक चालवलं होतं. यानंतर विकलांग मुलांचं भविष्य काय असेल याबाबत माझ्या मनात सतत विचार घोळत राहायचा. त्याच दरम्यान चार अनाथ विकलांग मुलींना घेऊन मी वझ्झर या ठिकाणी आलो. श्री हनुमान व्यायाम प्रसारक मंडळाचे प्रधान सचिव पद्मश्री प्रभाकरराव वैद्य यांनी मला या ठिकाणी आश्रम उभारण्यास मदत केली. चार मुलींसह सुरू झालेल्या या प्रवासादरम्यान मी तीस मुलींचे लग्न लावून दिलं, असं शंकरबाबा पापळकर यांनी सांगितलंय.
शंकरबाबांचं असं आहे वझ्झर मॉडेल : आश्रमातील सर्वच मुलांच्या नावासमोर स्वतः शंकरबाबा पापळकर असं नाव देण्यात आलं आहे. या आश्रम शाळेत असणाऱ्या 123 मुला मुलींचा नावासमोर बाप म्हणून शंकरबाबा पापळकर यांचं नाव आहे. आतापर्यंत आश्रम शाळेतील एकूण तीस मुलींचे लग्न लावून देण्यात आली. आश्रम शाळेतील सर्व मुलांना सरकारी योजनांचा लाभ मिळावा यासाठी जी काही धडपड केली त्याला वझ्झर मॉडेल असं नाव दिलं. या मॉडेल अंतर्गत आमच्या या आश्रम शाळेच्या परिसरात 15 हजारावर वृक्षांची लागवड केली. आमच्या येथे असणाऱ्या अंध आणि मूकबधिर मुलांना मतदानाचा हक्क मिळावा यासाठी प्रयत्न केलं, सर्वच मुलांचे आधार कार्ड काढले. आमच्या इथल्या एकूण बारा मुलांना शासकीय नोकरी मिळाली. हे सारं काही वझ्झर मॉडेलमुळं शक्य झाल्याचं शंकरबाबा पापळकर सांगतात.
भेटणाऱ्यांची गर्दी गुलदस्ते आणि शालींचा खच : अनाथांचा नाथ असणाऱ्या वझ्झर येथील शंकरबाबा पापळकर यांना पद्मश्री पुरस्कार जाहीर होताच अमरावती जिल्ह्यासह राज्यभरातून त्यांना शुभेच्छांचे संदेश येत आहेत. त्यांना शुभेच्छा देणारे फलक अचलपूर -परतवाडा या जुळ्या गावांसह मेळघाटच्या पायथ्याशी असणाऱ्या सर्वच गावांमध्ये झळकत आहेत. एकाच दिवशी मला आठ हजार लोक भेटायला आले. मी तर लोकांना भेटून थकून गेलो, आजारीच पडलो. 'आईना देखा तो क्या कमाल किया खुद बनो आईना की दुनिया चेहरा देखे'. अशा आशयाची पाटी शंकरबाबा पापडकर यांच्या आश्रमात लागली आहे. स्वतः शंकरबाबा पापळकर देखील हे वाक्य म्हणत आपण काहीतरी आगळ्यावेगळ्या करावं जेणेकरून जग आपल्याकडं पाहताना जगाला आपण आरशात पाहिल्यासारखं वाटावा आणि त्यांनी देखील प्रेरणा घ्यावी असं शंकरबाबा पापळकर सांगतात.
हेही वाचा -
