नवी दिल्ली US Pakistan Ties : पाकिस्तान आणि अमेरिका यांच्यातील संबंध सर्वश्रुत आहेत. मात्र, दोन्ही देशांच्या मैत्रीमध्ये वेळोवेळी चढ-उतार आले आहेत. नुकतेच जगातील सर्वात शक्तिशाली देश अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष जो बायडेन यांनी आर्थिक संकटाचा सामना करत असलेल्या पाकिस्तानचे पंतप्रधान शाहबाज शरीफ यांना पत्र लिहिलंय. त्यांनी शाहबाज शरीफ यांच्यासमोर सध्याच्या काळातील सर्वात गंभीर जागतिक आणि प्रादेशिक आव्हानांचा उल्लेख केला. भारताचा शेजारी देश पाकिस्तान सध्या कोणत्या परिस्थितीतून जात आहे हे जगाला माहीत आहे. दोन्ही देशांच्या (अमेरिका-पाकिस्तान) सर्वोच्च नेतृत्वामध्ये कोणताही महत्त्वाचा संपर्क नसला तरी, राष्ट्राध्यक्ष बायडेन यांच्या या पत्राने पंतप्रधान शाहबाज यांना थोडा दिलासा मिळाला असेल. या आव्हानांचा सामना करण्यासाठी अमेरिका पाकिस्तानच्या पाठीशी उभी आहे, असं बायडेन यांनी आपल्या पत्रात लिहिलं आहे. तर, पाकिस्तानचे माजी पंतप्रधान इम्रान खान यांनी जुलै 2019 मध्ये व्हाईट हाऊसमध्ये डोनाल्ड ट्रम्प यांची भेट घेतली होती.
बायडेनच्या संदेशांचा अर्थ काय असू शकतो? : जो बायडेनच्या पत्रात सर्वात असं लिहिलं होतं की, त्यांनी पंतप्रधानपद स्वीकारल्याबद्दल शहबाज शरीफ यांचं अभिनंदन देखील केलं नाही. एवढंच नाही तर दहशतवादाच्या विळख्यात अडकलेल्या पाकिस्तानबद्दल सहानुभूती व्यक्त करणंही त्यांनी आवश्यक मानलं नाही. बायडेन यांनी आपल्या पत्रात आर्थिक संकटाचा सामना करत असलेल्या पाकिस्तानला आर्थिक मदतीचा उल्लेखही केला नाही. तसे, बायडेन यांनी त्यांच्या पत्रात हवामान बदल, मानवाधिकार, शिक्षण आणि आरोग्य या विषयांवर सहकार्याचा उल्लेख केला. इस्लामाबाद सध्या IMF कडून अतिरिक्त कर्जासाठी बोलणी करत आहे. ज्यासाठी त्यांना अमेरिकेच्या पाठिंब्याची गरज आहे.
बायडेनने शाहबाज यांना निरोप दिला : जो बायडेन यांनी शाहबाज यांना पत्र दिल्यानंतर अमेरिकेचे परराष्ट्र मंत्री अँटोनी ब्लिंकन आणि पाकिस्तानचे परराष्ट्र मंत्री इशाक डार यांच्यात दूरध्वनीवरून चर्चा झाली. अधिकृत निवेदनात दोन्ही बाजूंमधील परस्पर हिताच्या सर्व क्षेत्रात द्विपक्षीय सहकार्य मजबूत करण्याच्या अमेरिकेच्या वचनबद्धतेचा पुनरुच्चार करण्यात आला. दोन्ही देशांच्या परराष्ट्र मंत्र्यांनी गाझा, लाल समुद्र आणि अफगाणिस्तानमधील घडामोडी यासारख्या प्रादेशिक महत्त्वाच्या मुद्द्यांवरही चर्चा केली. हे पत्र ज्या परिस्थितीत बायडेन यांनी लिहिलं आहे, ते पाहता ते अत्यंत महत्त्वाचं मानलं जातंय. कारण अफगाणिस्तानातून अमेरिकन सैन्याच्या माघारीनंतर पाकिस्तानचे व्हाईट हाऊसशी असलेले संबंध खूपच तणावाचे राहिले आहेत. एवढंच नाही तर, पाकिस्तानच्या राजकारणातील गोंधळामुळं पाक-अमेरिका संबंध बिघडले होते. त्यावेळी इम्रान खान यांनी अमेरिकेवर पाकिस्तानी लष्कर आणि तत्कालीन विरोधकांसोबत षडयंत्र रचल्याचा आरोप केला होता.
अमेरिका आपली धोरणं बदलत आहे का? : इस्लामाबादच्या राजकीय वर्तुळात या अमेरिका-पाकिस्तान संभाषणाचे मूल्यमापन नित्यक्रमापासून संबंधातील यशापर्यंत केलं गेलं. काही लोक याला अमेरिकेच्या पाकिस्तानबाबतच्या धोरणातील बदल मानत आहेत. 8 फेब्रुवारी रोजी झालेल्या पाकिस्तानी निवडणुकांनंतर अमेरिकन काँग्रेसच्या 30 सदस्यांनी अध्यक्ष जो बायडेन आणि परराष्ट्र सचिव अँटोनी ब्लिंकन यांना पत्र लिहून निवडणुकीतील हेराफेरीचा दावा करणाऱ्या पाकिस्तानच्या नव्या सरकारला मान्यता देऊ नये, अशी विनंती केली होती. याच कारणामुळं अध्यक्ष बायडेन पंतप्रधान शाहबाज शरीफ यांच्या नियुक्तीबद्दल त्यांचं अभिनंदन करण्याचं टाळत होते. त्याच्या बाजूनं, पाकिस्ताननं बीजिंग आणि वॉशिंग्टनमधील संबंध संतुलित करण्यासाठी कठोर परिश्रम केले.
पाकिस्तान आणि अमेरिकेतील संबंध बिघडले होते: अफगाणिस्तानातून अमेरिकेने घाईघाईने माघार घेतल्यानंतर पाकिस्तान आणि अमेरिकेतील संबंध बिघडले होते. त्यावेळी तालिबानला पाठिंबा दिल्याबद्दल पाकिस्तान कोणाला जबाबदार ठरवणार होतं? पाकिस्तान आणि अमेरिका यांच्यातील वाद होण्याची अनेक कारणे होती. युक्रेन युद्धादरम्यान चुकीच्या वेळी मॉस्कोला गेलेला इम्रान खान हा त्यापैकी एक होता. ज्यामुळे अमेरिका पाकिस्तानच्या विरोधात गेली आणि परिस्थिती अधिक बिकट झाली. दरम्यान, इम्रान खान यांनी त्यांना पंतप्रधानपदावरून हटवण्याबाबत अमेरिकेवर निराधार आरोप केले आहेत. ज्यामुळं दोन्ही देशांमधील द्विपक्षीय संबंध आणखी बिघडले.
रशिया-युक्रेन संघर्षात पाकिस्तान तटस्थ : इम्रान खानने अमेरिकेचे दक्षिण आणि मध्य आशियाई प्रकरणांचे सहाय्यक सचिव डोनाल्ड लू यांच्यावर वॉशिंग्टनमधील पाकिस्तानी राजदूतांशी चर्चा केल्याचा आरोप जाहीरपणे केला. तर अमेरिकेशी पंगा घेतल्यानंतर माजी पंतप्रधान इम्रान खान अनेक प्रकरणांमध्ये दोषी ठरल्यानंतर तुरुंगात आहेत. तर रशिया-युक्रेन संघर्षात पाकिस्तानने तटस्थता राखली. त्यांनी दोन अमेरिकन खासगी कंपन्यांच्या माध्यमातून युक्रेनला अनौपचारिकपणे दारूगोळा पुरविला. त्यामुळं 364 दशलक्ष अमेरिकन डॉलर्सची कमाई झाली. पाकिस्तानातील नूर खान हवाई दलाच्या तळावरून ब्रिटिश लष्करी मालवाहू विमानांनी हे आणलं होतं. यामुळं संबंधांमध्ये आत्मविश्वास वाढला आणि परिणामी पाकिस्तानचे लष्करप्रमुख जनरल असीम मुनीर यांनी गेल्या वर्षी डिसेंबरमध्ये अमेरिकेला भेट दिली, जिथे त्यांनी अमेरिकेच्या राज्य आणि संरक्षण सचिवांसह इतरांची भेट घेतली.
हेही वाचा -
- महासत्तेचे राष्ट्राध्यक्ष बायडेन यांच्यावर कारवाईची टांगती तलवार; काय आहे नेमकं प्रकरण?
- अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष जो बायडेन यांनी प्रजासत्ताक दिनाचं निमंत्रण नाकारलं, कोण असणार नवीन प्रमुख पाहुणे?
- Israel Hamas War : जो बायडेन यांच्या आदेशानंतर इस्रायल 'चार' पाऊलं मागे, युद्धाबाबात घेतला 'हा' मोठा निर्णय
