हैदराबाद : 'जागतिक अवयवदान दिन' 13 ऑगस्ट रोजी साजरा केला जातो. भारतात दरवर्षी 500,000 लोक वेळेवर अवयव उपलब्ध न झाल्यामुळे मरतात. त्यापैकी 200,000 लोक यकृताच्या उपलब्धतेअभावी मरतात. एका व्यक्तीने अवयव दान केल्याने 8 जणांना नवीन जीवन मिळू शकते.
- जागतिक अवयवदान दिनाचा इतिहास : आधुनिक वैद्यकशास्त्रामुळे एका व्यक्तीकडून दुसऱ्या व्यक्तीमध्ये अवयव प्रत्यारोपण करणे शक्य झाले आहे. 1954 मध्ये, युनायटेड स्टेट्समध्ये पहिले यशस्वी अवयव प्रत्यारोपण करण्यात आले. डॉ. जोसेफ मरे यांनी रोनाल्ड आणि रिचर्ड हेरिक या जुळ्या भावांवर यशस्वी मूत्रपिंड प्रत्यारोपणासाठी 1990 मध्ये फिजिओलॉजी किंवा मेडिसिनमधील नोबेल पारितोषिक जिंकले.
अवयव दानाचे प्रकार :
1. जिवंतपणी अवयव दान
2. मृत्यूनंतर अवयवदान
- अवयवदान कमी होण्याची कारणे : अवयवदानाबाबत लोकांमध्ये जागृतीचा अभाव. अनेक स्वयंसेवी संस्था आणि सार्वजनिक संस्था याबाबत जनजागृती करण्याचा प्रयत्न करत आहेत पण लोक या महान कार्यासाठी पुढे येत नाहीत. स्पेनमध्ये 35 आणि युनायटेड स्टेट्समधील 26 च्या तुलनेत देश प्रति दशलक्ष लोकसंख्येमागे केवळ 0.65 अवयव दान करतो.
- अवयवदानाची पहिली अट : अवयवदानासाठी व्यक्ती निरोगी असणे आवश्यक आहे. ब्रेन डेड व्यक्तींना एचआयव्ही, कर्करोग, मधुमेह, मूत्रपिंड आणि हृदयविकार नसावा. अवयवदान दोन प्रकारे करता येते. जेव्हा एखादी व्यक्ती ब्रेन डेड झाली असेल पण हृदयाची धडधड थांबली नसेल, तेव्हा ते अवयव दान करू शकतात. डोक्याला दुखापत, स्ट्रोक, ब्रेन ट्यूमर, मेंदूला हानी पोहोचवणारा कोणताही आजार असलेले लोक दाता असू शकतात.
- कोण अवयव दान करू शकत नाही ? कोणताही रुग्ण अवयव दान करू शकत नाही. एचआयव्ही, कर्करोग आणि इतर गंभीर संक्रमणांसारख्या वेगाने पसरणाऱ्या आजारांनी ग्रस्त असलेले लोक अवयव दान करू शकत नाहीत. मधुमेह, मूत्रपिंड किंवा हृदयरोग, कर्करोग आणि एचआयव्ही असलेल्या लोकांना जिवंत अवयव दानातून वगळले जाऊ शकते.
- अवयवदानासाठी तुम्ही अनेक ठिकाणी संपर्क साधू शकता : अवयवदानासाठी अनेक संस्थांशी संपर्क साधता येतो. तुम्ही www.rnos.org, www.notto.nic.in किंवा mohanfoundation.org वर नोंदणी करू शकता किंवा १८००११४७७० या टोल फ्री क्रमांकावर संपर्क साधू शकता. नोंदणीनंतर, जारी केलेल्या कार्डची माहिती कुटुंबातील सदस्यांना द्यावी जेणेकरून ते मेंदूचा मृत्यू झाल्यास ते हॉस्पिटलमध्ये देऊ शकतील.
- अवयवदान केव्हा करता येईल? जन्मापासून 65 वर्षे वयाच्या व्यक्ती ज्यांना ब्रेन डेड घोषित केले आहे ते अवयव दान करू शकतात. मेंदू मृत असल्याचे सिद्ध झाल्यानंतर किंवा मृत्यूच्या काही तासांत कोणत्या अवयवांचे प्रत्यारोपण करावे, हे जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे.
या बॉलिवूड सेलिब्रिटींनी देणगी देण्याचे वचन दिले आहे
- सुपरस्टार अमिताभ बच्चन यांनी डोळे दान करण्याचे आश्वासन दिले आहे.
- सलमान खानने आपला बोन मॅरो दान करण्याचे आश्वासन दिले आहे.
- ऐश्वर्या राय बच्चनने नेत्रदान करण्यासाठी आय बँक असोसिएशन ऑफ इंडियासोबत करार केला आहे.
- आर माधवन यांनी डोळे, हृदय, फुफ्फुस, मूत्रपिंड, यकृत, हाडे आणि उपास्थि दान करण्याचा निर्णय घेतला आहे.
- त्याच्या मृत्यूनंतर आमिर खानने आपल्या शरीरातील प्रत्येक अवयव दान करण्याचा निर्णय घेतला.
- प्रियांका चोप्राने तिचे अवयव दान करण्याचे आश्वासन दिले आहे.
- रणबीर कपूरनेही अवयवदान करण्याचा संकल्प केला आहे.
- सुनील शेट्टी यांनी नेत्रदान करण्याचे आश्वासन दिले आहे.
अवयव दानाबद्दल 8 गैरसमज :
- माझा धर्म अवयवदानाला मनाई करतो
- मृत्यूनंतरच अवयवदान करता येते
- मेंदूच्या मृत्यूनंतर अवयवांची विकृती येते
- मी अवयव विकत घेऊ शकतो, दानाची गरज नाही
- अवयवदानामुळे अपंगत्व किंवा अशक्तपणा येण्याचा धोका
- अवयवदानातून पालक होण्यात येणाऱ्या अडचणी
- पुरुषांचे अवयव प्रत्यारोपण करता येत नाहीत
- मुले अवयव दान करू शकत नाहीत
हेही वाचा :
