ETV Bharat / sukhibhava

Valentine Week : वाचा, शतकानुशतके हिंदू धर्मात सांगितली जाणारी राधा आणि कृष्णाची प्रेमकथा

राधा आणि कृष्णाची कथा भक्तांना प्रिय आहे ती केवळ वास्तविक मानवी भावनांमुळेच नव्हे तर हिंदू परंपरेतील धर्मशास्त्रीय महत्त्वामुळे आहे. राधा आणि कृष्णाची कथा व्हॅलेंटाईन डेला दोन पातळ्यांवर अनुभवता येते. भूतकाळातील तारुण्यातील प्रेमाची एक दुःखद तसेच मार्मिक कथा म्हणून लक्षात ठेवली जाते.

author img

By

Published : Feb 14, 2023, 1:32 PM IST

Valentine Week
शतकानुशतके हिंदू धर्मात सांगितली जाणारी राधा आणि कृष्णाची प्रेमकथा

हैदराबाद : व्हॅलेंटाईन डे हा रोमँटिक प्रेमाचा जागतिक उत्सव बनला आहे, जो अनेक लोक साजरा करतात. इतर धर्मांमध्ये प्रेमावर केंद्रित असलेली त्यांची स्वतःची मिथकं फार पूर्वीपासून आहेत. हिंदू परंपरांमध्ये, दैवी जोडप्यांच्या अनेक कथा आहेत. देवता ज्या प्रेमाच्या आदर्शाला मूर्त स्वरुप देतात आणि ज्यांच्या कथांमध्ये आपल्या उर्वरित लोकांसाठी धडे असतात. विशेषत: शतकानुशतके हिंदू भक्तांच्या कल्पनेत अडकलेले एक जोडपे म्हणजे राधा आणि कृष्ण.

कृष्ण कोण आहे? : राधा आणि कृष्णाची कथा प्रथम भागवत पुराणात आढळते. हा मजकूर विद्वानांनी पाचव्या आणि 10व्या शतकाच्या दरम्यानचा आहे. पूर्व भारतात 12व्या शतकात राहणाऱ्या जयदेवाने लिहिलेल्या 'गीतगोविंदा' या संस्कृत भक्ती काव्यात त्यांची कथा अधिक विशद केली आहे. कृष्ण, एक अत्यंत लोकप्रिय आणि प्रिय हिंदू देवता आहे. आपण कोणत्या ग्रंथपरंपरेवर वाचता यावर अवलंबून आहे. एकतर विष्णू देवताचा अवतार किंवा अवतार मानले जाते. हिंदू श्रद्धेनुसार, विष्णू ब्रह्मांडाचा क्रम टिकवून ठेवतो. बहुतेकदा पृथ्वीवरील स्वरूप धारण करून काही चूक सुधारण्यासाठी आणि जेव्हा अराजकतेचा धोका असतो तेव्हा जगाला पुन्हा योग्य मार्गावर आणण्यासाठी कृष्णाची कथा प्रसिद्ध आहे.

कृष्णाचा जन्म झाल्यावर : कृष्णाची जीवनकथा एक रोमांचकारी, साहसी आणि शोकांतिकेने भरलेली आहे. कृष्णाचा जन्म झाल्यावर, त्याचा दुष्ट मामा, कंस नावाचा राजा, त्या रात्री जन्मलेल्या राज्याच्या सर्व पुरुष मुलांना ठार मारण्याचा आदेश देतो. हे एका भविष्यवाणीमुळे होते की, त्या मुलांपैकी एक त्याच्या राज्याचा अंत करेल. तथापि, कृष्णाच्या पालकांना या येऊ घातलेल्या आपत्तीबद्दल चेतावणी दिली जाते आणि बाळाला सुरक्षिततेसाठी दूर नेले जाते.

दैवी प्रेम : ही दुःखद कथा भक्तांना प्रिय आहे ती केवळ वास्तविक मानवी भावनांमुळेच नव्हे तर वैष्णव परंपरेत - हिंदू परंपरा ज्यामध्ये ही कथा सर्वात ठळकपणे दर्शवते. काहींना, राधा आणि कृष्ण यांच्यातील प्रेम व्यभिचारी किंवा निंदनीय वाटू शकते, कारण ती विवाहित आहे. राधाचे कृष्णावरील प्रेम इतके प्रबळ आहे की, ती सामाजिक परंपरांना तोंड देण्यास तयार आहे. या प्रेमासाठी ती तिच्या समाजाची नापसंती पत्करण्यास तयार आहे. वैष्णव धर्मशास्त्रानुसार, व्यक्तींचे ईश्वरावरील प्रेम असेच असावे. राधा आणि कृष्णाची कथा व्हॅलेंटाईन डेला दोन पातळ्यांवर अनुभवता येते. भूतकाळातील तारुण्यातील प्रेमाची एक दुःखद आणि मार्मिक कथा म्हणून लक्षात ठेवली जाते.

हेही वाचा : Valentine Day 2023 : नवऱ्यासाठी बनवले सोन्याचे दिल, सूरतच्या तरुणीचे अनोखे व्हॅलेन्टाईन गिफ्ट

हैदराबाद : व्हॅलेंटाईन डे हा रोमँटिक प्रेमाचा जागतिक उत्सव बनला आहे, जो अनेक लोक साजरा करतात. इतर धर्मांमध्ये प्रेमावर केंद्रित असलेली त्यांची स्वतःची मिथकं फार पूर्वीपासून आहेत. हिंदू परंपरांमध्ये, दैवी जोडप्यांच्या अनेक कथा आहेत. देवता ज्या प्रेमाच्या आदर्शाला मूर्त स्वरुप देतात आणि ज्यांच्या कथांमध्ये आपल्या उर्वरित लोकांसाठी धडे असतात. विशेषत: शतकानुशतके हिंदू भक्तांच्या कल्पनेत अडकलेले एक जोडपे म्हणजे राधा आणि कृष्ण.

कृष्ण कोण आहे? : राधा आणि कृष्णाची कथा प्रथम भागवत पुराणात आढळते. हा मजकूर विद्वानांनी पाचव्या आणि 10व्या शतकाच्या दरम्यानचा आहे. पूर्व भारतात 12व्या शतकात राहणाऱ्या जयदेवाने लिहिलेल्या 'गीतगोविंदा' या संस्कृत भक्ती काव्यात त्यांची कथा अधिक विशद केली आहे. कृष्ण, एक अत्यंत लोकप्रिय आणि प्रिय हिंदू देवता आहे. आपण कोणत्या ग्रंथपरंपरेवर वाचता यावर अवलंबून आहे. एकतर विष्णू देवताचा अवतार किंवा अवतार मानले जाते. हिंदू श्रद्धेनुसार, विष्णू ब्रह्मांडाचा क्रम टिकवून ठेवतो. बहुतेकदा पृथ्वीवरील स्वरूप धारण करून काही चूक सुधारण्यासाठी आणि जेव्हा अराजकतेचा धोका असतो तेव्हा जगाला पुन्हा योग्य मार्गावर आणण्यासाठी कृष्णाची कथा प्रसिद्ध आहे.

कृष्णाचा जन्म झाल्यावर : कृष्णाची जीवनकथा एक रोमांचकारी, साहसी आणि शोकांतिकेने भरलेली आहे. कृष्णाचा जन्म झाल्यावर, त्याचा दुष्ट मामा, कंस नावाचा राजा, त्या रात्री जन्मलेल्या राज्याच्या सर्व पुरुष मुलांना ठार मारण्याचा आदेश देतो. हे एका भविष्यवाणीमुळे होते की, त्या मुलांपैकी एक त्याच्या राज्याचा अंत करेल. तथापि, कृष्णाच्या पालकांना या येऊ घातलेल्या आपत्तीबद्दल चेतावणी दिली जाते आणि बाळाला सुरक्षिततेसाठी दूर नेले जाते.

दैवी प्रेम : ही दुःखद कथा भक्तांना प्रिय आहे ती केवळ वास्तविक मानवी भावनांमुळेच नव्हे तर वैष्णव परंपरेत - हिंदू परंपरा ज्यामध्ये ही कथा सर्वात ठळकपणे दर्शवते. काहींना, राधा आणि कृष्ण यांच्यातील प्रेम व्यभिचारी किंवा निंदनीय वाटू शकते, कारण ती विवाहित आहे. राधाचे कृष्णावरील प्रेम इतके प्रबळ आहे की, ती सामाजिक परंपरांना तोंड देण्यास तयार आहे. या प्रेमासाठी ती तिच्या समाजाची नापसंती पत्करण्यास तयार आहे. वैष्णव धर्मशास्त्रानुसार, व्यक्तींचे ईश्वरावरील प्रेम असेच असावे. राधा आणि कृष्णाची कथा व्हॅलेंटाईन डेला दोन पातळ्यांवर अनुभवता येते. भूतकाळातील तारुण्यातील प्रेमाची एक दुःखद आणि मार्मिक कथा म्हणून लक्षात ठेवली जाते.

हेही वाचा : Valentine Day 2023 : नवऱ्यासाठी बनवले सोन्याचे दिल, सूरतच्या तरुणीचे अनोखे व्हॅलेन्टाईन गिफ्ट

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.