बर्मिंगहॅम : सिगारेट ओढणार्‍यांच्या फुफ्फुसांची ई-सिगारेट वापरणार्‍यांच्या फुफ्फुसांशी तुलना करणारा एक छोटासा अभ्यास. तंबाखू सेवन करणाऱ्यांपेक्षा ई-सिगारेट वापरणाऱ्यांना फुफ्फुसाची जळजळ जास्त होते. जर्नल ऑफ न्यूक्लियर मेडिसीनमध्ये प्रकाशित झालेला पायलट अभ्यास, धूम्रपान करणार्‍यांच्या फुफ्फुसांची वाफर्सच्या फुफ्फुसांशी तुलना करण्यासाठी पीईटी इमेजिंगचा वापर करणारा पहिला आहे.
एक्स-स्मोकिंग मार्केट : जागतिक ई-सिगारेट किंवा vape बाजार मूल्य 2013 मध्ये USD 1.7 बिलियन (GBP 1.4 बिलियन) वरून 2022 मध्ये USD 24.6 बिलियन (GBP 20.8 बिलियन) पर्यंत वाढण्याची अपेक्षा आहे. विक्रीतील ही मोठी वाढ एक्स-स्मोकिंग मार्केटच्या बाहेर वापरात वाढ दर्शवते. तरुणाईचा उत्साहही उच्च पातळीवर आहे. सध्याची आकडेवारी दर्शवते की यूएस मधील 10 पैकी एक मध्यम ते उच्च माध्यमिक विद्यार्थी ई-सिगारेट वापरतात.
उदयोन्मुख पुरावे तपासणे : ई-सिगारेटचे फुफ्फुसांवर होणारे परिणाम समजून घेणे डॉक्टरांच्या भविष्यातील तयारीसाठी आवश्यक आहे. तंबाखू सिगारेट हे मूळत: निरोगी जीवनशैलीसाठी एक सहाय्यक मानले जात असे. धुम्रपानाचे खरे विध्वंसक परिणाम उघड होण्याच्या दशकांपूर्वी वैज्ञानिक पुरावे मोठ्या तंबाखू कंपन्यांच्या आर्थिक हितसंबंधांशी लढा देत असल्याने ही खराब समज कायम राहिली. हे आर्थिक हित आजही अबाधित आहे. त्यामुळे इतिहासाची पुनरावृत्ती होणार नाही याची खात्री करण्यासाठी शास्त्रज्ञांनी सर्व उदयोन्मुख पुरावे तपासणे अत्यावश्यक आहे.
रोगप्रतिकारक पेशींवर बाष्पाचा प्रभाव : ई-सिगारेट्सच्या आतापर्यंतच्या बहुतेक अभ्यासांमध्ये विट्रोमधील रोगप्रतिकारक पेशींवर बाष्पाचा प्रभाव पाहिला गेला आहे. या प्रयोगांवरून असे दिसून येते की सामान्यत: जळजळीत गुंतलेल्या रोगप्रतिकारक पेशी ते पाहिजे तसे काम करत नाहीत. ज्यामुळे फुफ्फुसांना नुकसान होऊ शकते. मॅक्रोफेजेस, मानवी फुफ्फुसांमध्ये आढळणाऱ्या रोगप्रतिकारक पेशी आणि जीवाणू पचवण्यास आणि जळजळ नियंत्रित करण्यास मदत करतात, ई-सिगारेटच्या वाफेच्या संपर्कात आल्यावर अधिक दाह निर्माण करतात असे दिसून आले आहे.
ट्रेसर रेणूंचा वापर : पेनसिल्व्हेनिया विद्यापीठातील संशोधकांच्या या नवीनतम प्रायोगिक अभ्यासात वाफ, धूम्रपान करणारे आणि धूम्रपान न करणार्‍यांमध्ये फुफ्फुसाच्या जळजळाची तपासणी केली गेली. सहभागींच्या फुफ्फुसांची तपासणी करण्यासाठी त्यांनी पॉझिट्रॉन उत्सर्जन टोमोग्राफी इमेजिंग वापरली. यात ट्रेसर रेणूंचा वापर समाविष्ट आहे आणि सामान्यतः कर्करोगाच्या निदानासाठी वापरला जातो. या प्रकरणात ट्रेसरने इंड्युसिबल नायट्रिक ऑक्साइड सिंथेस किंवा iNOS नावाच्या एन्झाइमला लक्ष्य केले. हे एन्झाइम शरीरात नायट्रिक ऑक्साईडच्या निर्मितीमध्ये सामील आहे. दमा आणि क्रॉनिक ऑब्स्ट्रक्टिव्ह पल्मोनरी डिसीज असलेल्या लोकांमध्ये जळजळ आणि iNOS चे प्रमाण जास्त असते. त्यानंतर धुम्रपान करणारे, वाफ करणारे आणि धूम्रपान न करणार्‍यांच्या फुफ्फुसात ट्रेसर किती बांधला आहे हे निर्धारित करण्यासाठी प्रतिमांची तुलना केली जाऊ शकते.
धूम्रपान करणार्‍यांमध्ये फुफ्फुसाचा दाह : संशोधकांना ई-सिगारेट धूम्रपान करणाऱ्यांमध्ये iNOS ची पातळी नॉन-धूम्रपान करणाऱ्या आणि नियमित सिगारेट ओढणाऱ्यांच्या तुलनेत लक्षणीयरीत्या जास्त असल्याचे आढळून आले. त्यांना सुजेतून रक्ताच्या थारोळ्याही दिसल्या. परंतु गटांमध्ये कोणतेही मतभेद आढळले नाहीत. हे परिणाम सूचित करतात की ई-सिगारेट धूम्रपान करणार्‍यांमध्ये फुफ्फुसाचा दाह विशेषतः गैर-धूम्रपान करणार्‍यांपेक्षा आणि अगदी नियमित सिगारेट ओढणार्‍यांच्या तुलनेत वाईट आहे.
पण हे निष्कर्ष कितपत मजबूत आहेत ?: हा एक छोटासा अभ्यास होता ज्याची सुरुवात होते. पाच ई-सिगारेट वापरणारे, पाच सिगारेट ओढणारे आणि पाच लोक होते ज्यांनी कधीही सिगारेट किंवा ई-सिगारेट ओढली नाही. या निष्कर्षांची प्रतिकृती तयार करण्यासाठी आणि अधिक मजबूत डेटा प्रदान करण्यासाठी मोठ्या अभ्यासांची आवश्यकता आहे. तसेच, लोकांमध्ये ई-सिगारेटचा वापर मोठ्या प्रमाणात बदलतो. द्रव वेगवेगळ्या चवींचा असू शकतो आणि त्यात बाष्पाचे ढग तयार करण्यासाठी वापरल्या जाणार्‍या रसायनांचे वेगवेगळे प्रमाण असू शकते. वेगवेगळी उपकरणे वेगवेगळ्या तापमानापर्यंत गरम करतात आणि तंबाखूच्या सिगारेटच्या विपरीत शास्त्रज्ञांकडे व्यक्ती किती वाफ करते हे मोजण्याचा कोणताही मार्ग नाही.
खूप भारी वापरकर्ते किंवा खूप हलके वापरकर्ते : या सर्वांचा अर्थ असा आहे की पाच ई-सिगारेट वापरकर्ते खूप भारी वापरकर्ते किंवा खूप हलके वापरकर्ते असू शकतात. या मर्यादा असूनही, अभ्यास दर्शवितो की रोगप्रतिकारक पेशींवर ई-सिगारेटच्या वाफेच्या प्रभावामुळे फुफ्फुसाचा दाह होतो. हे सध्याच्या पुराव्याच्या विरुद्ध आहे. जे धुम्रपानापेक्षा बाष्प सेवनाने कमी पातळीचे नुकसान सूचित करते. या अभ्यासात दर्शविलेल्या अल्प-मुदतीच्या जोखीम संकेतकांच्या आधारावर ई-सिगारेटच्या धूम्रपानामुळे दीर्घकालीन मानवी फुफ्फुसांचे नुकसान होऊ शकते असा अधिक महत्त्वाचा संदेश आहे.
ई-सिगारेट देखील हानी पोहोचवू शकतात : ई-सिगारेटची उपयुक्तता हा अधिक गुंतागुंतीचा मुद्दा आहे. कर्करोगाच्या रुग्णांना दिलेले काही उपचार कर्करोगाशी लढण्यास मदत करताना शरीराच्या निरोगी अवयवांना हानी पोहोचवतात. वापराशी संबंधित हानीचा फायदा योग्य आहे की नाही हे ठरवण्यासाठी हे खर्च-लाभ विश्लेषण आहे. ई-सिगारेट देखील हानी पोहोचवू शकतात परंतु तरीही योग्य लोकांना आणि योग्य कारणांसाठी शिफारस केली जाऊ शकते. लोकांना धूम्रपान सोडण्यास मदत करण्यासाठी ई-सिगारेटचा वापर केला जात आहे. तंबाखू ओढणार्‍यांमध्ये COPD आणि कर्करोग यांसारख्या धूम्रपान-संबंधित रोगांच्या जोखमीची तुलना आम्ही ई-सिगारेटशी करतो तेव्हा दर कमी असतात. ई-सिगारेट वापरणे ही धूम्रपान सोडण्याची पहिली पायरी आहे असे दिसते.
