लंडन : हाँगकाँग विद्यापीठातील प्रोफेसर इयान सीके वोंग यांनी सांगितले की, गंभीर आजारातून बरे झाल्यानंतर कोविड-19 च्या रुग्णांवर किमान एक वर्ष निरीक्षण केले जावे, असे निष्कर्ष सांगतात. संक्रमित व्यक्तींचा संसर्ग झाल्यानंतर पहिल्या तीन आठवड्यांत मृत्यू होण्याची शक्यता 81 पट अधिक असते आणि 18 महिन्यांनंतर संक्रमित नसलेल्या व्यक्तींच्या तुलनेत पाच पटीने जास्त मृत्यू होतो. अभ्यासानुसार, गंभीर नसलेल्या रुग्णांपेक्षा गंभीर कोविड-19 असलेल्या रुग्णांना हृदयविकाराचा मोठा आजार होण्याची किंवा मृत्यू होण्याची शक्यता जास्त असते.
हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी विकार : मायोकार्डियल इन्फेक्शन, कोरोनरी हृदयविकार, हृदय अपयश आणि डीप व्हेन थ्रोम्बोसिस यासह अल्प आणि दीर्घ कालावधीत संक्रमित न झालेल्या सहभागींपेक्षा कोविड-19 रूग्णांमध्ये हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी विकार होण्याची अधिक शक्यता असते. प्रोफेसर वोंग म्हणाले, हा अभ्यास महामारीच्या पहिल्या लाटेदरम्यान करण्यात आला होता. लोहिया रुग्णालयातील ज्येष्ठ हृदयरोगतज्ज्ञ डॉ. भुवनचंद्र तिवारी (डॉ. भुवनचंद्र कार्डिओलॉजिस्ट लोहिया हॉस्पिटल) यांच्याशी संवाद साधला.
प्रश्न- ज्या लोकांना कोविडच्या पहिल्या आणि दुसऱ्या लाटेत संसर्ग झाला आहे, त्यांना छातीच्या डाव्या बाजूला वेदना होत आहे. जबलपूर मेडिकल कॉलेजच्या फॉरेन्सिक विभागाच्या संशोधनाचा हवाला देत असे म्हटले जात आहे की, कोरोनाच्या संसर्गामुळे तरुणांचे हृदय कमकुवत झाले आहे. मग याचा अर्थ काय? हृदय कोणत्या प्रकारे कमकुवत झाले आहे?
उत्तर- फुफ्फुसांवर परिणाम करणारे विषाणू हळूहळू हृदय, मूत्रपिंड आणि मेंदूवर परिणाम करतात. त्या काळात अनेकांना हृदयविकाराचा झटकाही आला होता. याशिवाय आता त्याची प्रतिक्रिया लोकांमध्ये पाहायला मिळत आहे. हृदयाच्या धमन्यांनाही सूज येते, विशेषत: ज्यांना यापूर्वी कोरोना झाला आहे आणि ते बरे झाले आहेत, त्यांनी अधिक सतर्क राहण्याची गरज आहे. जे लोक धूम्रपान करतात, व्यायाम करत नाहीत, त्यांच्या आहारात जंक फूडचे सेवन जास्त करतात, अशा लोकांना हृदयविकाराचा झटका येण्याचा धोका वाढू शकतो.
प्रश्न- जर हृदय कमकुवत झाले असेल तर त्यावर काही उपचार आहेत की कालांतराने हृदय पूर्वीप्रमाणे कार्य करण्यास सुरवात करेल?
उत्तर- हृदयाचे स्नायू कमकुवत झाले तर पंपिंग पॉवर जी 60 ते 70 टक्के असते ती कमी होते. ते हळूहळू केल्याने त्यात सुधारणा होते.
प्रश्न - याचे दीर्घकालीन परिणाम काय होऊ शकतात? कोविडच्या तावडीत असलेले लोक आता हृदयविकाराने त्रस्त आहेत का? छातीत दुखणे हेच सूचित करते का? अशा लोकांना कधी हृदयविकाराचा झटका येऊ शकतो किंवा ही केवळ एक मिथक आहे?
उत्तर - अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की, कोरोना व्हायरस हा रक्तवाहिन्यांचा दाहक रोग आहे. 'एकप्रकारे, यामुळे हळूहळू आपल्या धमन्या खराब होतात.' कोरोनानंतर जर आपण निरोगी जीवनशैली ठेवली, आपले खाणेपिणे चांगले ठेवले, योगासने, व्यायाम, रोज धावणे आणि मधुमेह टाळला, गोड खाणे कमी केले. जर एखाद्या व्यक्तीने आपली जीवनशैली बदलली नाही तर ती खूप धोकादायक ठरू शकते. हेच कारण आहे की, कोरोनाच्या काळात हृदयविकाराच्या घटनांमध्ये खूप वाढ झाली होती, तरीही हृदयविकाराच्या अनेक घटना आहेत.
प्रश्न - पहिल्या आणि दुसर्‍या लाटेत कोविडच्या पकडीत आलेल्या आणि त्यानंतर लसीचे तीन डोस (बूस्टर डोससह) घेतलेल्यांना तुम्ही काय सल्ला द्याल? त्याच्या आणखी कोणत्या चाचण्या कराव्यात किंवा त्याने कोणत्या प्रकारची आरोग्य सेवा घ्यावी?
उत्तर - कोविड लसीमुळे संसर्ग कमी झाला आहे. आताही ज्या लोकांना कोरोनाचा त्रास होत आहे त्यांना हे समजून घ्यायचे आहे की, जर त्यांना कोणत्याही रिस्क फॅक्टरचा त्रास होत असेल तर त्यावर नियंत्रण ठेवा. एकदा तुम्हाला कोरोना झाला की, धूम्रपान आणि तंबाखूपासून शक्यतो दूर राहा. मग तुमचे हृदय निरोगी राहू शकते. या व्यतिरिक्त तुमची वैद्यकीय तपासणी करत राहा.
हेही वाचा : गर्भवती महिलांवर कोरोना लसीचा प्रभाव टाळण्यासाठी घ्या विशेष खबरदारी
